Nghiên cứu được công bố trên tạp chí y học eClinical Medicines chỉ ra những người mắc Covid-19 nghiêm trọng (cần nhập viện và chăm sóc đặc biệt) có thể mắc tình trạng suy giảm nhận thức dai dẳng, tương đương với sự suy giảm 10 điểm IQ. Sự suy giảm nhận thức (nếu có) có thể tồn tại đến ít nhất 6 tháng sau khi nhiễm SARS-CoV-2 và sẽ cải thiện dần. Do đó, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ lâu dài cho những bệnh nhân này sau khi xuất viện.

Một số triệu chứng nghiêm trọng liên quan tới suy giảm nhận thức dai dẳng sau khi mắc Covid-19 bao gồm các vấn đề về khả năng tập trung, "sương mù não", trí nhớ và chức năng điều hành. Mặc dù các triệu chứng này cũng xuất hiện ở những người bị Covid-19 nhẹ nhưng sự thiếu hụt chức năng nhận thức như vậy phổ biến hơn ở những người bị nặng.

Các tác giả của nghiên cứu đã sử dụng những bài kiểm tra nhận thức trên máy tính để mô tả một cách khách quan việc chức năng nhận thức bị ảnh hưởng hoặc mức độ thiếu hụt của chúng sau mắc Covid-19 cấp tính nghiêm trọng. Những người bệnh tham gia nghiên cứu cũng trải qua các triệu chứng sức khỏe tâm thần dai dẳng như: lo lắng, trầm cảm, mệt mỏi và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), có thể góp phần vào sự suy giảm chức năng nhận thức. Một mục tiêu khác của nghiên cứu là xác định xem liệu những triệu chứng sức khỏe tâm thần này có phải là trung gian của việc suy giảm nhận thức dai dẳng ở bệnh nhân Covid-19.

Nghiên cứu này được thực hiện trên 46 bệnh nhân trước đó đã nhập viện vì mắc Covid-19 nghiêm trọng và được chăm sóc đặc biệt tại Bệnh viện Addenbrooke ở Cambridge, Anh. Trước đó, người bệnh đã hoàn thành một loạt bài kiểm tra nhận thức trên máy tính trong lần trở lại tái khám (trung bình là 6 tháng sau khi nhiễm bệnh). Hiệu suất hoạt động của 46 người tham gia trong các bài kiểm tra nhận thức được so sánh với 460 cá nhân trong nhóm đối chứng. Các cá nhân trong nhóm đối chứng không phải nhập viện và phù hợp về độ tuổi, giới tính cũng như trình độ học vấn. Những nhà nghiên cứu cũng sử dụng báo cáo để đánh giá các triệu chứng của lo âu, trầm cảm và PTSD.

Kết quả, bệnh nhân mắc Covid-19 nặng có điểm số thấp và thời gian phản hồi trong các bài kiểm tra nhận thức chậm hơn so với nhóm đối chứng. Họ cho thấy sự thiếu hụt rõ rệt trong nhận thức như: tốc độ xử lý, sự chú ý, trí nhớ, suy luận và lập kế hoạch. Đáng chú ý, sự thiếu hụt trong chức năng nhận thức ở những người sống sót sau mắc Covid-19 không liên quan đến các triệu chứng sức khỏe tâm thần xuất hiện tại thời điểm thử nghiệm nhận thức, chẳng hạn như: trầm cảm, lo lắng và PTSD. Thay vào đó, hiệu suất trong các bài kiểm tra nhận thức có tương quan với mức độ nghiêm trọng khi mắc Covid-19 như thiếu hụt nhận thức rõ ràng hơn ở những người cần thở máy.

Sau đó, các nhà nghiên cứu so sánh hiệu suất của những người sống sót sau Covid-19 với hơn 66.000 cá thể từ quần thể nói chung. Mức độ suy giảm nhận thức ở họ tương đương với mức độ suy giảm nhận thức do tuổi tác với khoảng thời gian 20 năm trong độ tuổi từ 50 đến 70 tuổi.

Tác giả chính của nghiên cứu, Giáo sư David Menon, người đứng đầu khoa Gây mê tại Đại học Cambridge, cho biết: "Suy giảm nhận thức phổ biến với một loạt rối loạn thần kinh, bao gồm chứng mất trí nhớ và thậm chí là lão hóa nhưng chúng tôi nhận thấy suy giảm nhận thức do Covid-1 khác biệt hoàn toàn".

Tiến sĩ Betty Raman, một bác sĩ tim mạch tại Đại học Oxford, nói với Medical News Today: "Nghiên cứu đã cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng và mức độ suy giảm nhận thức. Đặc điểm nhận thức đa chiều này cung cấp sự hiểu biết về các dạng suy giảm nhận thức riêng biệt trong giai đoạn điều trị Covid-19 nghiêm trọng. Chúng ta cần nỗ lực hơn nữa để tìm hiểu các hội chứng sau lây nhiễm và những bệnh hiểm nghèo khác".

Nghiên cứu cho thấy những thiếu hụt nhận thức này vẫn tồn tại từ 6 đến 10 tháng sau khi nhiễm Covid-19 và có thể cải thiện dần dần. Sự tồn tại dai dẳng của những thiếu hụt nhận thức làm nổi bật tầm quan trọng của việc hiểu cơ chế gây ra những triệu chứng này. Theo các nhà khoa học, việc nhiễm trùng trực tiếp vào não bởi SARS-CoV-2 và gián đoạn cung cấp máu cho não có thể gây ra tình trạng suy giảm nhận thức dai dẳng ở bệnh nhân Covid-19.

Tiến sĩ Roger McIntyre, giáo sư Tâm thần và Dược học tại Đại học Toronto, nói với Medical News Today: "Quá trình kích hoạt viêm dường như là trung gian của những phát hiện này, làm nổi bật những nguy cơ của việc kích hoạt miễn dịch kéo dài. Các bước tiếp theo cần thực hiện là làm sáng tỏ cơ chế sinh học và xác định các chiến lược phòng ngừa, điều trị".

Triệu Vy (theo Medical News Today)