Trả lời:
Rượu là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh gan mạn tính trên thế giới và khoảng 48% trường hợp tử vong liên quan đến xơ gan. Bệnh gan do rượu bao gồm gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan nhiễm mỡ do rượu, xơ gan, viêm gan cấp và suy gan cấp trên nền bệnh gan mạn.
Rượu là yếu tố nguy cơ thường gặp gây xơ gan cùng với nhiễm các virus viêm gan khác như viêm gan B, C. Hầu hết bệnh nhân bệnh gan do rượu đến cơ sở y tế khi đã vàng da hay có các biến chứng khác của xơ gan. Diễn tiến của bệnh gan do rượu tùy thuộc vào lượng rượu tiếp tục uống và những yếu tố nguy cơ khác.
Những yếu tố làm tăng tổn thương gan do rượu như: nữ giới, uống rượu trên một đơn vị cồn mỗi ngày đối với nữ và hai đơn vị với nam giới, uống mỗi ngày, uống nhanh, uống nhiều; hút thuốc lá, có các kiểu gene PNPLA3, TM6SF2, MBOAT7, HSD17B13; chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, bệnh nền như viêm gan virus, ứ sắt, bệnh gan thoái hóa mỡ. Ngoài ra còn có những yếu tố góp phần gây tổn thương gan do rượu dù có bằng chứng không rõ là loại rượu, lượng rượu trung bình ở bệnh nhân có BMI cao. Uống rượu mỗi ngày hay uống say làm tăng nguy cơ bị xơ gan. Uống cafe được cho là giảm nguy cơ tổn thương gan do rượu.
Một đơn vị cồn chứa 14 g cồn, tương đương với 350 ml bia (độ cồn 5%), 147 ml rượu (độ cồn 12%), 40 ml rượu mạnh (độ cồn 40%) (tức khoảng 3/4 lon bia ở Việt Nam, một ly rượu vang và một ly nhỏ rượu mạnh).
Gan phải hoạt động nhiều hơn để loại bỏ các chất độc khi uống rượu. Ảnh: Freepik
Người không mắc bệnh gan trước đó không nên uống quá một đơn vị rượu tiêu chuẩn đối với nữ và không quá hai đơn vị rượu tiêu chuẩn đối với nam, không được uống nhanh, nhiều, liên tục vì nguy cơ tổn thương gan. Bệnh nhân đã có bệnh gan trước đó như viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, không có mức an toàn để uống rượu và tốt nhất nên kiêng rượu.
Ngưng uống rượu là một biện pháp điều trị ở tất cả bệnh nhân đã được chẩn đoán bệnh gan do rượu. Ở giai đoạn bệnh sớm, việc ngưng rượu còn có hiệu quả rõ ràng. Nếu còn tiếp tục uống rượu ở những bệnh nhân bệnh gan do rượu sẽ làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa, báng bụng (cổ trướng), não gan, ung thư tế bào gan và tử vong.
Dinh dưỡng đối với người bệnh gan do rượu cũng được nghiên cứu nhiều. Lượng calo mỗi ngày của người bệnh nên nhiều hơn 21,5 kcal/kg/ngày. Hầu hết bệnh nhân uống rượu nhiều và mắc bệnh gan do rượu thường thiếu kẽm. Kẽm có thể cải thiện lớp bảo vệ niêm mạc ruột ở người bệnh nên cần thiết bổ sung kẽm, nhất là ở những người mắc bệnh gan do rượu ở mức độ trung bình, nặng.
ThS.BS Huỳnh Hoài Phương
Trung tâm nội soi và phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh