Chào bác!

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây qua vết đốt của muỗi vằn cái Aedes aegypti. Bệnh thường diễn tiến qua ba giai đoạn gồm: khởi phát, nguy hiểm và hồi phục. Người mắc sốt xuất huyết thường sốt cao đột ngột, người mệt lả, nhức đầu, đau hốc mắt, đau cơ, đau họng, buồn nôn, nôn, kèm tiêu chảy. Đặc biệt, giai đoạn nguy hiểm thường rơi vào ngày thứ ba đến ngày thứ 7 kể từ khi khởi phát. Bệnh dễ đột ngột trở nặng, có thể biến chứng sốc sốt xuất huyết, suy gan, suy thận, suy tim cấp, rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy đa tạng, cô đặc máu và tử vong.

Sốt xuất huyết hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người bệnh thường được điều trị triệu chứng như giảm đau, sốt, duy trì cân bằng điện giải và giảm nguy cơ xuất huyết, biến chứng. Do đó, phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh là yếu tố quyết định giúp người bệnh tránh biến chứng nặng.

Bác và gia đình có thể phòng ngừa bệnh bằng vaccine. Hiện Việt Nam có vaccine sốt xuất huyết, phòng ngừa cả 4 type huyết thanh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4, tiêm cho người từ 4 tuổi. Lịch tiêm gồm 2 mũi cách nhau 3 tháng. Phụ nữ nên chủng ngừa vaccine trước 3 tháng, tốt nhất một tháng trước khi mang thai. Tiêm đầy đủ vaccine giúp ngăn nguy cơ mắc bệnh hơn 80% và nguy cơ nhập viện hơn 90%. Bác 65 tuổi, vẫn có thể chủng ngừa, cần đảm bảo tiêm đủ 2 mũi để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Ngoài ra, sống ở khu vực nhiều bụi rậm, cây cối, bác có thể cân nhắc tiêm thêm vaccine phòng viêm não Nhật Bản, trung gian truyền bệnh là muỗi Culex. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, có thể để lại những di chứng vĩnh viễn về thần kinh và vận động như liệt hoàn toàn, động kinh, rối loạn tâm thần. Trẻ em mắc bệnh có thể bị chậm phát triển trí tuệ, nói, ngôn ngữ... Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng viêm não Nhật Bản cho trẻ em và người lớn, bao gồm: Jevax (Việt Nam) tiêm từ 12 tháng tuổi; Jeev (Ấn Độ) tiêm từ 12 tháng tuổi và Imojev (Thái Lan) tiêm từ 9 tháng tuổi chỉ có trong tiêm chủng dịch vụ. Tùy vào lịch sử tiêm chủng của mỗi người, bác sĩ sẽ tư vấn loại vaccine và lịch tiêm phù hợp.

Đồng thời, bác và gia đình cũng nên kiểm tra lại môi trường sống, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, dọn dẹp và loại bỏ hoặc vệ sinh thường xuyên các dụng cụ chứa nước mưa, nước dùng trong gia đình, thường xuyên thay nước lọ hoa để diệt bọ gậy, loại bỏ nơi trú ngụ của muỗi. Cả gia đình cũng tập thói quen ngủ trong màn kể cả ban ngày.

Cảm ơn câu hỏi của bác.

Chúc bác và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bạn!

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, do các chủng virus cúm như A (A/H3N2 và A/H1N1) và các chủng cúm B gây ra. Trong đó, chủng A/H3N2 xuất hiện đột biến K mới, có tốc độ biến đổi nhanh, khả năng gây bệnh cao. Theo số liệu từ Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 tới nay, cả nước ghi nhận hơn 132.000 trường hợp mắc cúm mùa, trong đó có ba ca tử vong.

Các triệu chứng mắc cúm thường gặp như sốt cao, ho nhiều, đau họng, đau đầu, đau nhức cơ, mệt mỏi... Thông thường, bệnh thường khỏi sau khoảng 5-7 ngày. Tuy nhiên, ở các nhóm nguy cơ cao như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai, hệ miễn dịch yếu khiến nguy cơ mắc và biến chứng do cúm cao. Người bệnh có nguy cơ bị viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim, viêm màng não... phải nhập viện điều trị, thở oxy, thở máy. Phụ nữ mang thai nhiễm cúm còn có thể gây sảy thai, sinh non, dị tật thai nhi.

Tiêm vaccine cúm định kỳ là biện pháp hiệu quả, giúp giảm nguy cơ nhiễm và mắc bệnh, biến chứng nặng, tử vong. Phân tích từ các cơ quan chuyên môn cho thấy vaccine cúm vẫn hiệu quả, chống lại đột biến K của chủng cúm A/H3N2. Vaccine giúp giảm 70-75% nguy cơ nhập viện ở trẻ em và 30-40% ở người lớn.

Tại Việt Nam, có 4 loại vaccine cúm đang được cấp phép lưu hành, gồm loại của Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc và Việt Nam, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng chủng ngừa cúm. Người từ 9 tuổi trở lên chỉ cần một mũi. Phụ nữ mang thai có thể tiêm ở bất kỳ giai đoạn nào thai kỳ, tốt nhất từ tam cá nguyệt thứ hai. Virus cúm liên tục biến đổi và miễn dịch sau tiêm vaccine giảm dần trong 6-12 tháng. Do đó, mỗi người cần tiêm nhắc lại một mũi cúm hàng năm để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Người nhà bạn 60 tuổi, có thể tiêm được cả 4 loại vaccine. Bạn nên đưa người nhà đến cơ sở tiêm chủng gần nhất để được thăm khám, tư vấn và chủng ngừa càng sớm càng tốt.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bạn!

Từ cuối tháng 12/2024 đến hết tháng 11/2025, cả nước ghi nhận 95 ca nhiễm não mô cầu, tăng 74 ca so với cùng kỳ năm ngoái, ít nhất 3 trường hợp tử vong. Miền Bắc ghi nhận tăng 45% và khu vực phía Nam ghi nhận tăng 83% so với năm ngoái. Vi khuẩn lây qua đường hô hấp, gồm hít phải các giọt bắn dịch tiết mũi họng chứa vi khuẩn, tiếp xúc gần như hôn. Do đó, bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh, kể cả người trưởng thành khỏe mạnh. Đặc biệt, thanh thiếu niên 14–24 tuổi vừa là nguồn mang trùng chủ yếu, vừa dễ mắc bệnh do sinh hoạt tập thể, dùng chung đồ uống, hút thuốc.

Khi xâm nhập, vi khuẩn tồn tại ở vùng hầu họng, có thể nhân lên khi sức đề kháng suy giảm, gây viêm màng não hoặc nhiễm khuẩn huyết. Vi khuẩn gây ra hai thể bệnh chính là viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết hoặc có thể kết hợp cả hai khiến bệnh nhân rơi vào nguy kịch. Dù được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong vẫn 10-20% và lên tới 50% nếu không điều trị. Với thể nhiễm khuẩn huyết tối cấp, tỷ lệ tử vong có thể tới 40%. Người sống sót thường mang di chứng như mất chi, giảm thính lực, rối loạn thần kinh, giảm trí nhớ.

Hiện nay, bệnh do não mô cầu có thể phòng ngừa nhờ vaccine, với 5 loại giúp phòng các nhóm huyết thanh não mô cầu thường gây bệnh trên người gồm A, B, C, Y, W-135. Cụ thể:

- Bexsero (Italy): loại thế hệ mới giúp phòng nhóm B, tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi

- VA-Mengoc BC (Cuba): giúp phòng hai nhóm B và C, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi

- Menactra (Mỹ): giúp phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi

- MenQuadfi (Mỹ): vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ mới phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên)

- Nimenrix: vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ tiên tiến, phòng nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên).

Bạn và gia đình có thể đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được thăm khám và tư vấn loại vaccine phù hợp và phối hợp tiêm phòng đầy đủ các nhóm vaccine để bảo vệ rộng. Ngoài ra, gia đình nên giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho, đeo khẩu trang nơi đông người, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng và không dùng chung vật dụng cá nhân.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Chào bạn!

Trẻ nhỏ mắc cúm thường kéo dài hơn, gây sốt, đau nhức cơ thể, ho và đau họng... Trẻ bỏ bú hoặc biếng ăn, ăn không ngon miệng, nôn ói nhiều dẫn tới suy giảm hệ miễn dịch. Trẻ có hệ hô hấp còn non yếu, khả năng đào thải virus thông qua ho, khạc đàm kém. Các yếu tố trên thúc đẩy virus cúm sinh sôi, có thể gây biến chứng viêm phổi, viêm não, viêm cơ tim, viêm tai giữa... Để phòng mắc bệnh và biến chứng do cúm, biện pháp hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vaccine.

Vaccine cúm có thể tiêm chủng cho trẻ từ 6 tháng tuổi, khả năng phòng bệnh đến 90%, hỗ trợ giảm 60% các bệnh liên quan đến cúm và giảm 70-80% tỷ lệ tử vong. Vaccine hiện có loại phòng 4 chủng virus cúm A (H1N1, H3N2) và B (Yamagata, Victoria). Vaccine dạng bất hoạt, được điều chế từ virus đã chết nên có thể được dùng một cách an toàn ở cả trẻ nhỏ hoặc người suy giảm miễn dịch. Vaccine tiểu đơn vị chỉ chứa kháng nguyên bề mặt virus với tính sinh miễn dịch tốt và ít gây phản ứng phụ sau tiêm như sốt, đau tại nơi tiêm...

Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm cúm, phác đồ gồm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng, sau đó tiêm nhắc một mũi định kỳ hàng năm. Trẻ từ 9 tuổi trở lên cần một liều cơ bản và nhắc lại một mũi hàng năm.

Hiện không có quy định về khoảng cách tối đa giữa các mũi vaccine cúm, nên nếu bé lỡ tiêm trễ thì vẫn tiếp tục hoàn thành lịch mà không phải tiêm lại từ đầu. Tuy nhiên, tiêm đúng hẹn vẫn là tốt nhất vì sau mỗi mũi, cơ thể cần khoảng 2-3 tuần để tạo kháng thể bảo vệ. Nếu mũi sau bị dời quá lâu, bé sẽ chậm có miễn dịch đầy đủ hơn so với lịch ban đầu. Tiêm trễ không làm mất tác dụng của mũi đã tiêm, nhưng tiêm đúng lịch sẽ giúp bé được bảo vệ sớm và liên tục hơn.

Ngoài ra, thời tiết cuối năm thường lạnh và khô, cũng là điều kiện thuận lợi cho các tác nhân lây qua đường hô hấp phát triển như virus hợp bào hô hấp RSV, sởi, thủy đậu, vi khuẩn phế cầu, vi khuẩn não mô cầu... Bạn có thể kiểm tra lịch sử chủng ngừa và sắp xếp tiêm bổ sung sớm cho con để bảo vệ sức khỏe.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Chào bạn!

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine ngừa HPV, giúp phòng sùi mào gà và các bệnh như ung thư cổ tử cung, âm hộ,âm đạo, hầu họng, hậu môn do các type HPV gây ra.Trong đó, vaccine Gardasil phòng 4 type virus phổ biến gồm 6, 11, 16 và 18, tiêm cho nữ từ 9-26 tuổi. Nữ giới từ 9 đến dưới 14 tuổi tiêm hai mũi, cách nhau 6-12 tháng, từ 14 đến 26 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng. Còn vaccine Gardasil 9 là vaccine thế hệ mới, phòng 9 type virus gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, tiêm cho cả nam và nữ 9-45 tuổi. Trẻ từ 9 đến dưới 15 tuổi tiêm hai mũi, cách nhau 6-12 tháng, 15-45 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng. Hiệu quả bảo vệ của vaccine lên tới hơn 90% khi tiêm đủ, đúng phác đồ.

Hiện chưa có khuyến cáo nào về việc không được quan hệ tình dục trong thời gian tiêm vaccine HPV. Trong quá trình tiêm mũi một, mũi hai, mũi ba vaccine HPV nếu sức khỏe cho phép, người tiêm vẫn có thể quan hệ tình dục bình thường. Tuy nhiên, vaccine không loại bỏ 100% nguy cơ nhiễm virus HPV. Sau tiêm, cơ thể cần khoảng 2 - 4 tuần để bắt đầu hình thành kháng thể và cần tiêm đủ phác đồ mới đạt được mức bảo vệ tối ưu. Do đó, nếu quan hệ tình dục không an toàn, bạn vẫn có thể bị phơi nhiễm HPV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Bên cạnh đó, cơ thể sẽ có các phản ứng tại chỗ và toàn thân thông thường như ngứa, đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm, sốt dưới 39 độ C, khó chịu, mệt mỏi, chán ăn... sau tiêm. Bạn nên bổ sung đủ nước, chế độ ănđa dạng thực phẩm, nghỉ ngơi đầy đủ. Trường hợp sốt nhẹ, có thể dùng thuốc hạ sốt theo đơn hoặc thuốc hạ sốt thông thường (paracetamol).

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!