Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác thông tin để nhận được tư vấn tốt nhất từ chuyên gia của Hệ thống TT Tiêm chủng VNVC.
Giới tính (*)
Tôi 50 tuổi, chưa mắc thủy đậu thì có tiêm được vaccine zona thần kinh?
Giang, 50 tuổi, Phủ Lý, Hà Nam
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Một người đã mắc thủy đậu, có chẩn đoán của bác sĩ hoặc có xét nghiệm xác định thì không cần tiêm vaccine thủy đậu. Trường hợp của bạn chưa mắc thủy đậu thì nên tiêm vaccine thủy đậu trước, sau đó tiêm vaccine zona thần kinh. Lý do, thủy đậu và zona thần kinh đều do virus Varicella Zoster (VZV) gây nên. Sau khi mắc thủy đậu, virus VZV sẽ "ngủ đông" tại rễ thần kinh cảm giác, khi gặp điều kiện thuận lợi như lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, mắc bệnh mạn tính, căng thẳng, stress... virus sẽ bất hoạt, gây bệnh zona thần kinh.

Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng ngừa thủy đậu gồm Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, vaccine Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. Lịch tiêm ngừa cho người lớn gồm hai mũi cách nhau ba tháng, giúp phòng bệnh lên đến 97%.

Với zona thần kinh, hiện Việt Nam có vaccine phòng zona thần kinh Shingrix do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý.

Vaccine đồng thời giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và biến chứng khác hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau 1-2 tháng tùy đối tượng tiêm.

Ngoài vaccine, bạn cần nâng cao thể trạng tổng thể bằng việc ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, stress để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi 65 tuổi, bị cao huyết áp, muốn tiêm vaccine sốt xuất huyết thì có lưu ý gì không?
Thuận, 65 tuổi, Hoài Nhơn, Bình Định
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bác!

Thông tin kê toa của nhà sản xuất, vaccine sốt xuất huyết Qdenga chỉ chống chỉ định với các trường hợp sau:

- Người đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai trong vòng một tháng sau khi tiêm vaccine, đang cho con bú.

- Người bị suy giảm miễn dịch, gồm: đang điều trị bằng liệu pháp ức chế miễn dịch như hóa trị liệu hoặc liều cao corticosteroid toàn thân, liệu trình dài hai tuần trở lên.

- Những người nhiễm HIV có triệu chứng hoặc nhiễm HIV không có triệu chứng kèm theo suy giảm chức năng miễn dịch.

- Người gặp phản ứng quá mức với hoạt chất, liều vaccine Qdenga trước đó hoặc với bất kỳ tá dược nào.

Bác năm nay 65 tuổi, có bệnh nền cao huyết áp không thuộc trường hợp chống chỉ định của vaccine sốt xuất huyết. Bác có thể tiêm chủng tại các trung tâm tiêm chủng mà không cần tiêm tại bệnh viện.

Khi đi tiêm, bác lưu ý mang theo các giấy tờ khám sức khỏe liên quan cũng như ghi chú thông tin về những loại thuốc đang sử dụng. Bác sĩ sẽ khám sàng lọc và đánh giá tình hình sức khỏe tại thời điểm hiện tại để đưa ra chỉ định tiêm phù hợp cho bác.

Khi đi tiêm, bác cần ăn no vừa phải, không để bụng đói khi đi tiêm ngừa. Sau tiêm, bác theo dõi ít nhất 30 phút tại trung tâm tiêm chủng và 24-48 tiếng tiếp theo tại nhà. Bác có thể kết hợp ăn uống đủ các nhóm chất cũng như vận động nhẹ nhàng để vaccine giúp cơ thể sinh kháng thể tốt hơn.

Vaccine sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) nghiên cứu, phát triển, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp phòng ngừa cả bốn type huyết thanh sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4, đồng thời ngăn tái nhiễm. Hiệu quả phòng bệnh hơn 80%, khả năng ngăn bệnh nặng, biến chứng hơn 90%. Lịch tiêm 2 mũi trong 3 tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bác.

Chúc bác và gia đình nhiều sức khỏe!

Tiêm vaccine dại có ảnh hưởng trí nhớ nhiều không? Con tôi 2 tuổi bị chó cắn vào tay chảy máu khi đùa giỡn, có cần thiết phải tiêm vaccine không vì chó đang theo dõi được và khỏe mạnh?
Tuyết, 35 tuổi, Ninh Hải, Ninh Thuận
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Nhiều người lo lắng vaccine dại gây suy giảm trí nhớ, chần chừ không tiêm chủng hoặc tiêm muộn. Điều này rất nguy hiểm bởi khi xâm nhập vào cơ thể, virus dại sẽ theo dây thần kinh lên não, phá hủy hệ thần kinh trung ương. 100% phát bệnh dại đều tử vong. Nếu chậm trễ tiêm ngừa, vaccine dại có thể không còn tác dụng.

Trước đây, Việt Nam từng áp dụng vaccine dại được bào chế từ não chuột nên có tác dụng phụ, có thể ảnh hưởng trí nhớ. Hiện nước ta đã chuyển sang vaccine dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Đây là hai loại vaccine dại thế hệ mới sản xuất từ tế bào vero với quy trình khép kín, được kiểm soát chặt chẽ nhằm tăng độ tinh khiết, không chứa tế bào thần kinh, đảm bảo an toàn và không ảnh hưởng thần kinh hay suy giảm trí nhớ. Vaccine không chống chỉ định với phụ nữ mang thai và cho con bú. Ở các nước phát triển, bác sĩ thú y được tiêm phòng dại nhắc lại mỗi năm. Do đó, bạn không nên e ngại tác dụng phụ mà bỏ lỡ thời gian tiêm chủng cho con.

Nếu con vật không mắc bệnh dại, tiêm vaccine cũng giúp con bạn có kháng thể phòng bệnh. Trường hợp bé bị cào, cắn lần sau, nếu đã tiêm 3 mũi vaccine chỉ cần tiêm thêm 2 mũi mà không cần tiêm huyết thanh. Trường hợp của bạn vẫn theo dõi được con vật, bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ vết thương và tình trạng con vật sau 10 ngày để chỉ định dừng mũi tiêm.

Bạn lưu ý khi có vết thương do chó mèo, cắn cào, cần rửa vết thương bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước chảy 45 phút, sau đó sát khuẩn bằng cồn 45-70 độ hoặc cồn iốt để giảm thiểu lượng virus dại đi vào cơ thể nếu có. Hạn chế làm dập vết thương, không băng kín hoặc điều trị bệnh theo mẹo dân gian, hoặc nhờ thầy lang chữa trị.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Cho tôi hỏi, con gái tôi 4 tuổi, đã mắc sốt xuất huyết một lần vào năm ngoái. Vậy có cần tiêm vaccine sốt xuất huyết nữa không, còn hiệu quả không? Cảm ơn bác sĩ.
Ý Linh, 30 tuổi, Cần Thơ
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết gồm 4 type huyết thanh: Den-1, Den-2, Den-3, Den-4. Con bạn mắc bệnh và khỏi sẽ tạo miễn dịch với một type virus, có thể phòng ngừa chéo đối với type khác, song chỉ kéo dài khoảng 6 tháng. Sau đó, con vẫn có nguy cơ mắc type virus khác gây bệnh nặng và tỷ lệ tử vong cao hơn nhiều lần so với lần nhiễm trước.

Vaccine sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) nghiên cứu, phát triển, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp phòng ngừa cả bốn type huyết thanh sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4, đồng thời ngăn tái nhiễm. Hiệu quả phòng bệnh hơn 80%, khả năng ngăn bệnh nặng, biến chứng hơn 90%.

Con bạn 4 tuổi, từng mắc sốt xuất huyết vẫn cần tiêm vaccine để phòng tái nhiễm, giảm nguy cơ biến chứng. Lịch tiêm 2 mũi trong 3 tháng, nên hoãn tiêm vaccine tối thiểu 6 tháng tính từ ngày có xét nghiệm chẩn đoán mắc bệnh. Bạn nên đưa con đến cơ sở tiêm chủng để được tư vấn lịch tiêm phù hợp theo tiền sử bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Thưa bác sĩ, tôi là nam, năm nay 45 tuổi. Tôi chưa tiêm não mô cầu lần nào, muốn tiêm vaccine não mô cầu thì nên tiêm loại nào? Xin trân trọng cảm ơn!
hoanhoang0907, 45 tuổi, trảng dài biên hoà đồng nai
ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Hiện Việt Nam có ba loại vaccine não mô cầu gồm vaccine Bexsero (Italy) thế hệ mới phòng nhóm não mô cầu B, tiêm từ 2 tháng đến 50 tuổi.

Loại thứ hai là Mengoc BC (CuBa) phòng hai nhóm vi khuẩn não mô cầu B và C tiêm cho trẻ 6 tháng tuổi đến người lớn 45 tuổi.

Còn vaccine Menactra (Mỹ) phòng 4 nhóm vi khuẩn não mô cầu A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi.

Mỗi loại vaccine chỉ có tác dụng phòng ngừa đúng nhóm huyết thanh vi khuẩn gây ra bệnh, không có tác dụng phòng ngừa nhóm còn lại. Bạn năm nay 45 tuổi, chưa tiêm vaccine não mô cầu lần nào, cần tiêm ít nhất hai loại vaccine để phòng ngừa được đầy đủ 5 nhóm huyết thanh vi khuẩn gây bệnh là A, B, C, Y, W-135. Bạn có thể chọn loại não mô cầu B thế hệ mới và ACYW-135 để tiêm. Bạn nên đến cơ sở tiêm chủng để được thăm khám sức khỏe và tư vấn tiêm chủng phù hợp.

Vi khuẩn não mô cầu lây lan qua đường hô hấp khi người khỏe mạnh hít phải các giọt bắn nhiễm khuẩn của người, người lành mang trùng hoặc tiếp xúc gián tiếp với vật dụng, bề mặt dính virus. Tại Việt Nam, não mô cầu là một trong 6 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất với các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm phổi...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Mắc zona thần kinh rồi thì tiêm vaccine có tác dụng không?
Vũ Mai Sơn, 53 tuổi, 600A Điện Biên Phủ, Bình Thạnh, Hcm
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Zona thần kinh vẫn có thể tái phát do tình trạng suy giảm miễn dịch, tiền sử gia đình và các bệnh lý mạn tính đi kèm. Tỷ lệ bệnh tái phát cao hơn 30% ở người mắc đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu... Bệnh nhân đau thần kinh kéo dài sau đợt zona đầu tiên và có zona xuất hiện ở vùng mắt cũng có nguy cơ tái phát cao hơn.

Vì vậy, đã mắc zona thần kinh trong quá khứ vẫn cần tiêm vaccine để ngăn ngừa nguy cơ bệnh tái phát, giảm các biến chứng. Hiện Việt Nam có vaccine phòng zona thần kinh Shingrix do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất, hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh do hệ miễn dịch suy yếu, sử dụng các liệu pháp điều trị gây ức chế hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch. Vaccine giúp giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng nguy hiểm khác hơn 90%.

Bạn cần đợi cho đến khi phát ban zona đã biến mất trước khi chủng ngừa. Người 50 tuổi trở lên tiêm hai mũi, cách nhau hai tháng. 18 tuổi trở lên và nguy cơ cao mắc zona thần kinh, tiêm hai mũi cách nhau một tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Bé nhà em sắp được 2 tháng, em định cho con tiêm vaccine ngừa bệnh phế cầu. Vậy cháu cần tiêm vaccine phế cầu 10, phế cầu 13 hay phế cầu 23? Ba loại này khác nhau như thế nào? Cảm ơn tư vấn!
Nguyễn Hoàng Kim Phương, 35 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Hiện Việt Nam có vaccine phế cầu 13 (Prevenar 13) và phế cầu 23 (Pneumovax 23) giúp phòng 24 type huyết thanh gây bệnh phổ biến của phế cầu khuẩn. Vaccine giúp phòng các bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn gây nguy hiểm cho trẻ em và người lớn như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu), viêm tai giữa... Mỗi loại có công nghệ sản xuất, phác đồ tiêm và độ tuổi tiêm phòng khác nhau.

Trong đó, vaccine phế cầu 13 sản xuất theo công nghệ cộng hợp, giúp tạo đáp ứng miễn dịch lâu dài, có thể giảm tỷ lệ người lành mang trùng còn vaccine phế cầu 23 sản xuất theo công nghệ polysaccharide không giảm tỷ lệ người lành mang trùng nhưng phòng ngừa được nhiều type huyết thanh phế cầu gây bệnh hơn.

Vaccine phế cầu 13 được chỉ định tiêm cho người từ 6 tuần tuổi và người lớn không giới hạn tuổi, chứa 13 type kháng nguyên phổ biến nhất của phế cầu khuẩn gồm 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F.

Vaccine Pneumovax 23 chỉ định cho trẻ em từ 2 tuổi đến người lớn, nhắm mục tiêu vào 23 loại kháng nguyên khác nhau của vi khuẩn phế cầu: 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F, 33F.

Trường hợp con bạn 2 tháng tuổi, bạn nên cho bé tiêm vaccine phế cầu 13. Sau đó, khi trẻ đủ 2 tuổi, bạn nên cho bé tiêm tiếp phế cầu 23 để củng cố hiệu quả và tăng mức độ bảo vệ khỏi các chủng phế cầu khuẩn nguy hiểm không có trong vaccine phế cầu phế cầu 13.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chị tôi 76 tuổi tiêm vaccine phế cầu 23 vào khoảng 12 giờ ngày 10/2/2025. Đến chiều cùng ngày thì cánh tay tiêm vaccin sưng đau, đỏ, cứng cơ và sốt. Chị tôi đã chườm nước đá. Sáng hôm sau cánh tay bớt sưng nhưng vẫn đỏ ở cánh tay gần chỗ tiêm vaccine. Nhờ bác sĩ tư vấn giúp chị tôi có cần phải ...
huongvutt, 56 tuổi, 28/8/4 Mai Văn Ngọc
Tôi thấy nhiều người bảo uống nước cam, bỏ củ hành tây trong nhà là cách phòng cúm hiệu quả thì có đúng không bác sĩ? Theo bác sĩ, cách phòng cúm hiệu quả nhất hiện nay là gì ạ?
linhsan321985, 40 tuổi, Hoa Lư, Ninh Bình
ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Đối với củ hành tây, hiện chưa có tài liệu y khoa, hay nghiên cứu khoa học nào chứng mình có thể phòng ngừa cúm hiệu quả. Còn nước cam có hàm lượng vitamin C cao, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, chống viêm. Nước cam cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng khác giúp các hoạt động của hệ thống miễn dịch luôn ở trạng thái tốt nhất. Tuy nhiên, nếu chỉ uống nước cam để phòng cúm thì không chính xác.

Cách phòng ngừa cúm hiệu quả nhất hiện nay, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO), CDC Mỹ, Bộ Y tế nước ta khuyến cáo là tiêm vaccine. Vì vậy, bạn nên cân nhắc chủng ngừa cúm càng sớm càng tốt để giúp cơ thể có kháng thể chủ động, giảm tỷ lệ biến chứng, trở nặng khi nhiễm bệnh.

Hiện Việt Nam có đầy đủ các loại vaccine cúm từ Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc và Việt Nam phòng 4 chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria, dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng chủng ngừa cúm. Trẻ từ 9 tuổi và người lớn chỉ cần tiêm 1 mũi. Phụ nữ nên tiêm phòng cúm trước và trong thai kỳ, tốt nhất từ ba tháng giữa thai kỳ trở đi để bảo vệ sức khỏe, truyền kháng thể thụ động cho con. Vaccine cần nhắc lại hàng năm, mỗi năm một mũi, để cập nhật chủng virus cúm lưu hành theo khuyến cáo của WHO và kháng thể từ vaccine giảm dần theo thời gian.

Theo WHO, tiêm vaccine cúm mùa và tiêm nhắc đều đặn hằng năm có thể làm giảm đến 60% các bệnh liên quan đến cúm, 90% tỷ lệ nhập viện và khoảng 70-80% tỷ lệ bị tử vong do cúm, đặc biệt là các nhóm đối tượng miễn dịch kém, bệnh lý nền, mãn tính COPD…

Ngoài phòng ngừa mắc cúm bằng vaccine, bạn nên ăn uống đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên vận động, ngủ nghỉ hợp lý để tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng. Bạn cũng nên giữ nhà cửa sạch sẽ, thường xuyên súc họng, vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, mang khẩu trang khi đến nơi đông người.

Khi có các triệu chứng nghi ngờ cúm như sốt cao, ho, đau đầu, đau ngực, cần nghỉ ngơi tại nhà, uống đủ nước để theo dõi tình trạng. Nếu xuất hiện các dấu hiệu nặng như khó thở, đau tức ngực, lơ mơ, hoặc tím tái... cần đến cơ sở y tế ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Gia đình không tự ý sử dụng thuốc, chữa bệnh theo mẹo dân gian khiến bệnh nặng hơn.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con tôi 4 tuổi đã tiêm được vaccine sốt xuất huyết chưa bác sĩ? Giá vaccine tiêm cho trẻ và người lớn có khác nhau không?
Thu Sương, 33 tuổi, Xuân Lộc, Đồng Nai
ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) nghiên cứu, phát triển, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, giúp phòng ngừa cả bốn type huyết thanh sốt xuất huyết Den-1, Den-2, Den-3, Den-4, đồng thời ngăn tái nhiễm. Hiệu quả phòng bệnh hơn 80%, khả năng ngăn bệnh nặng, biến chứng hơn 90%. Lịch tiêm 2 mũi trong 3 tháng. Con bạn đã 4 tuổi thì hoàn toàn có thể tiêm vaccine sốt xuất huyết. Bạn nên đưa trẻ đi tiêm càng sớm càng tốt.

Vaccine Qdenga hiện có giá gần 1,4 triệu đồng/mũi, áp dụng cho cả trẻ em và người lớn.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

vaccine

Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress