Đau đầu là triệu chứng phổ biến nhiều người gặp phải gồm đau đầu nguyên phát và thứ phát. Đau đầu nguyên phát là một tình trạng không liên quan đến bệnh lý có từ trước. Đau đầu thứ phát là một triệu chứng của một tình trạng bệnh lý.
Đau đầu nguyên phát
Đau đầu căng thẳng: Là loại đau đầu nguyên phát phổ biến nhất. Phụ nữ có nhiều khả năng bị căng thẳng hơn nam giới, nên thường gặp triệu chứng này nhiều hơn. Các triệu chứng của bệnh như đau nhẹ đến trung bình ở cổ, mặt hoặc đầu; đau liên tục (không nhói); đau cả hai bên đầu. Nếu bị đau đầu do căng thẳng kéo dài sẽ trở thành mạn tính. Loại bệnh này không phổ biến như đau đầu căng thẳng theo từng đợt. Bệnh có thể được điều trị bằng thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin, acetaminophen. Thực hiện các kỹ thuật thư giãn và tập thể dục có thể giảm chứng đau đầu này.
Đau nửa đầu: Bệnh có thể gây đau đớn và dẫn đến tàn phế, thường kéo dài hàng giờ hoặc hàng ngày. Nguyên nhân của tình trạng có liên hệ với di truyền và các yếu tố môi trường. Triệu chứng của đau nửa đầu có thể gồm đau nhói dữ dội, thường ở một bên đầu; buồn nôn và nôn; nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh.
Sự dao động của nồng độ estrogen có thể gây ra đau đầu do hormone, là một dạng của chứng đau nửa đầu. Mức độ hormone có thể thay đổi vì kinh nguyệt, mang thai, mãn kinh, uống thuốc tránh thai, cho con bú. Loại đau đầu này còn gọi là đau nửa đầu do kinh nguyệt. Các triệu chứng giống chứng đau nửa đầu không do kinh nguyệt. Bệnh thường xuất hiện hai ngày trước và ba ngày sau kỳ kinh và có thể kéo dài vài ngày.
Khi đau nửa đầu, bạn có thể dùng thuốc không kê đơn như acetaminophen, aspirin hoặc dùng thuốc theo đơn của bác sĩ. Nếu bạn thường xuyên đau đầu do kinh nguyệt có thể uống thuốc trước kỳ kinh vài ngày (theo hướng dẫn của bác sĩ). Trong một số trường hợp, thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế estrogen được kê đơn để giảm chứng đau nửa đầu do kinh nguyệt. Chứng đau nửa đầu có thể cải thiện bằng các liệu pháp như xoa bóp, châm cứu...
Đau đầu cụm: Dạng đau đầu nguyên phát từng cơn và xảy ra từng cụm. Các cơn đau có thể cách nhau vài tháng. Triệu chứng của bệnh gồm đau rất nhiều ở một bên đầu, ở xung quanh mắt hoặc một bên mắt; chảy nước và đỏ nhiều ở mắt bị ảnh hưởng; ngạt hoặc chảy nước mũi ở bên bị ảnh hưởng. Mỗi cơn đau đầu trong cụm có thể kéo dài từ 15-180 phút và thường xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi ngày trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Đau đầu từng cơn thường không cải thiện khi dùng thuốc không kê đơn. Các phương pháp điều trị như thở oxy qua mũi, thuốc galcanezumab, triptan, thuốc chẹn kênh canxi hoặc corticosteroid...
Đau đầu cụm có thể xảy ra từng đợt cách xa nhau. Ảnh: Freepik.
Đau đầu thứ phát
Viêm xoang: Bệnh do nhiễm trùng xoang và thường không phổ biến. Bệnh có thể dễ nhầm lẫn với đau đầu căng thẳng và đau nửa đầu. Các triệu chứng như đau mặt hoặc áp lực xung quanh xoang (trán, chân mày, má); nghẹt mũi và nước mũi đặc, màu bất thường kèm theo mủ, máu; mệt mỏi, sốt; tăng cảm giác đau hay áp lực vùng xoang nếu bạn cúi người về phía trước.
Dùng thuốc không kê như thuốc giảm đau, thuốc thông mũi để chất nhầy chảy ra và giảm sưng. Có thể dùng nước muối xịt mũi và máy xông hơi làm ẩm không khí để làm dịu các xoang. Nếu điều trị tại nhà không thuyên giảm, bạn nên khám bệnh, bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống nấm.
Đau đầu do thuốc: Bệnh xảy ra nếu bạn thường xuyên dùng thuốc giảm đau và ngừng thuốc đột ngột hoặc uống không thường xuyên. Loại đau đầu này cũng có thể xuất hiện cùng với đau đầu căng thẳng, cụm hoặc đau nửa đầu. Phương pháp điều trị là ngừng thuốc gây ra triệu chứng. Tùy thuộc bệnh, bác sĩ có thể kê loại thuốc khác, phương pháp không dùng thuốc hoặc vật lý trị liệu để giúp bạn kiểm soát cơn đau khi ngừng thuốc.
Đau đầu buổi sáng: Do một số yếu tố gây ra như mất ngủ, căng thẳng, sử dụng rượu, nghiến răng vào ban đêm hoặc ngưng thở khi ngủ. Nếu bạn thường xuyên thức dậy với cơn đau đầu thì nên đi khám để xác định do rối loạn giấc ngủ hay do một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.
Đau đầu do caffeine: Bệnh không xuất phát do caffeine mà do cai caffeine. Các triệu chứng của cơn đau đầu do cai caffein rất giống với cơn đau nửa đầu và có thể gồm các triệu chứng đau và co cứng một bên đầu, cáu gắt, mất tập trung, lo lắng và buồn bã, buồn nôn và nôn, buồn ngủ... Nếu gặp chứng bệnh này do cai caffeine, cách điều trị ngắn hạn tốt nhất là tiêu thụ đồ uống có chứa caffein (trà, cà phê) với lượng nhỏ và giảm dần dần để cơ thể thích nghi. Cuối cùng, người bệnh có thể loại bỏ hoàn toàn để tránh các triệu chứng của cai nghiện caffeine đột ngột.
Đau đầu có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng như dị ứng, u não, viêm màng não, huyết áp cao, mất nước, bệnh mạch máu, đột quỵ. Người bệnh nên khám bác sĩ nếu cơn đau đầu cản trở động hàng ngày, cơn đau đột ngột và dữ dội. Trường hợp đau đầu kéo dài hơn 72 giờ, kèm theo sốt, sụt cân; tần suất cơn đau đầu ngày càng tăng; đau đầu không kiểm soát được nôn mửa; mất thị lực hoặc ý thức, người bệnh cần nhanh chóng nhập viện điều trị.
Mai Cát
(Theo Very Well Health)