Phổi khỏe mạnh có màu hồng nhạt, cung cấp oxy cho cơ thể và loại bỏ khí carbon dioxide (CO2) hay lọc độc tố trong máu. Cơ quan này cũng chịu nhiều tác động bởi các yếu tố môi trường, dễ mắc các bệnh lý nguy hiểm, làm thay đổi màu sắc.

Hút thuốc lá

Khói thuốc lá có hơn 7.000 hóa chất, trong đó gần 70 chất có thể gây bệnh ung thư. Khi hít khói thuốc lá, các chất độc này đi sâu vào phổi, đường thở tạo ra nhiều chất nhầy, dẫn đến ho, viêm phế quản và viêm phổi. Các chất độc có thể khiến ngực căng tức, xuất hiện biểu hiện thở khò khè. Nếu tiếp tục hút thuốc trong thời gian dài, tình trạng viêm có thể tích tụ thành mô sẹo. Hắc ín (nhựa thuốc lá) đọng lại bên trong phổi, khiến cơ quan này chuyển màu đen.

Nicotine trong khói thuốc lá làm tê liệt lông mao tạm thời, có nghĩa là đường thở không thể lọc bụi và chất bẩn trong không khí mà cơ thể hít vào. Nó cũng khiến dễ bị cảm lạnh và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác. Hút thuốc cũng làm hỏng các phế nang phổi (các túi khí nhỏ đưa oxy vào cơ thể) làm tăng nguy cơ khí phế thũng.

Ngay khi ngừng hút thuốc, phổi bắt đầu tự phục hồi. Cụ thể sau 12 giờ bỏ thuốc lá, lượng carbon monoxide trong máu trở lại bình thường, làm tăng mức oxy của cơ thể. Nhiều oxy hơn đến các cơ quan, làm thông thoáng đường thở. Lúc này lông mao hoạt động tốt hơn giúp loại bỏ chất nhầy dư thừa ra khỏi phổi.

Hít bụi than trong thời gian dài

Bệnh phổi đen xảy ra ở người hít bụi mỏ than, người làm việc trong môi trường hầm mỏ. Bụi than bao gồm các hạt chứa cacbon có hại cho phổi. Ngoài ra, công nhân than trong mỏ than cũng có thể hít phải hạt chứa silica.

Khi hít phải bụi than, các hạt lắng xuống phế nang trong phổi. Thời gian đầu, hầu hết người bệnh không có triệu chứng rõ ràng, khoảng 10 năm sau mới có biểu hiện ho khan, khó thở, tức ngực, ho ra chất nhầy màu đen. Lúc này bệnh trở nặng, điều trị khó khăn.

Hiện, y học chưa có cách chữa khỏi bệnh này. Bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc làm giảm viêm phổi, hỗ trợ hô hấp. Người bệnh thực hiện bài tập để cải thiện sức mạnh của phổi, khả năng thở. Bệnh nhân có thể bổ sung oxy thông qua thiết bị để cung cấp thêm oxy vào phổi.

Để bảo vệ sức khỏe, mỗi người nên duy trì môi trường sống trong lành, loại bỏ bụi bẩn và nấm mốc. Gia đình có thể sử dụng máy lọc không khí để làm sạch không gian sống. Nếu nhà nuôi thú cưng thì nên dùng máy hút bụi. Duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể, bảo vệ phổi.

Lê Nguyễn (Theo Health line, WebMD)