Theo thống kê của WHO, hàng năm có tới 1,1 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do thiếu vitamin A, kẽm; 350.000 trẻ em bị mù do thiếu vitamin A... Các nghiên cứu đã chứng minh mẹ uống vitamin A sau sinh đúng cách sẽ giúp giảm tỷ lệ trẻ tử vong lên tới 23%.
Bổ sung vitamin A cho phụ nữ sau sinh từ nguồn thực phẩm rất cần thiết. Ảnh: Shutterstock.
Vì sao mẹ sau sinh cần bổ sung vitamin A?
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương, nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng Lâm sàng và Tiết chế Viện Dinh dưỡng Quốc gia; Bác sĩ trưởng, Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome cho biết, vitamin A có tác dụng bảo vệ mắt, chống quáng gà và bệnh khô mắt, đảm bảo sự phát triển bình thường của xương, răng, bảo vệ niêm mạc và da, tăng cường sức đề kháng giúp cơ thể trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn.
Trong 6 tháng đầu đời, nguồn thức ăn duy nhất của trẻ chính là sữa mẹ. Chỉ khi mẹ có chế độ ăn uống đầy đủ thì nguồn sữa cho bé mới đủ cả lượng và chất. Nếu mẹ không uống vitamin A sau sinh theo khuyến nghị, trẻ cũng sẽ thiếu hụt loại vi chất này dẫn tới một loạt hậu quả nghiêm trọng như kém phát triển, chậm lớn, còi cọc; dễ mắc các bệnh về đường hô hấp, hệ tiêu hóa, bệnh truyền nhiễm (như sởi, tiêu chảy và viêm đường hô hấp).
Trẻ có nguy cơ bị khô mắt, giảm thị lực, giảm khả năng nhìn thấy lúc ánh sáng yếu (hay còn gọi là quáng gà); biểu mô và niêm mạc bị tổn thương; tổn thương ở giác mạc mắt dẫn đến hậu quả mù lòa. Chức năng phổi, thận của trẻ thiếu vitamin A kém hơn so với trẻ bình thường.
Vitamin A còn tham gia vào quá trình tạo máu, liên quan chặt chẽ với tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Thiếu vitamin A sẽ gây cản trở việc hấp thụ, vận chuyển và dự trữ sắt trong cơ thể.
Cách bổ sung vitamin A sau sinh
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương, nhu cầu khuyến nghị vitamin A cho phụ nữ sau sinh là khoảng 1.100 mcg một ngày, bao gồm nguồn vitamin A đến từ thực phẩm và viên uống bổ sung.
Bổ sung vitamin A từ thực phẩm
Vitamin A được tìm thấy nhiều nhất trong gan động vật (gan bò, gan gà, gan heo...) và các loại cá có dầu (cá thu, cá hồi, cá ngừ, cá trích...). Thịt bò nạc, các sản phẩm từ sữa (sữa tươi, phô mai, bơ), trứng... cũng là những nguồn thực phẩm dồi dào vitamin A mà mẹ sau sinh nên ăn.
Nguồn vitamin A cho bà mẹ sau sinh còn đến từ thực vật. Sản phụ có thể tăng cường bổ sung các loại củ quả có màu vàng hoặc đỏ (khoai lang, bí ngô, cà rốt, ớt chuông...), các loại rau màu xanh sẫm (rau bina, rau ngót, cải xoăn, xà lách...) trong thực đơn. Một số loại trái cây như xoài, dưa lưới, dưa hấu, đu đủ, quýt... cũng là nguồn cung cấp vitamin A rất tốt cho mẹ sau sinh.
Để giúp cơ thể tăng hấp thu và chuyển hóa vitamin A, sản phụ cần xây dựng khẩu phần ăn cân đối có đủ chất đạm, bột đường, dầu mỡ. Đây được xem là những chất xúc tác hỗ trợ quá trình hấp thu vitamin A của cơ thể.
Ngoài thực vật, nguồn bổ sung vitamin A cho mẹ sau sinh còn đến từ các loại cá có dầu, trứng, sữa... Ảnh: Shutterstock.
Bổ sung vitamin A từ viên uống
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương chia sẻ thêm, bên cạnh việc bổ sung vitamin A từ thực phẩm, sản phụ cũng sẽ được bác sĩ yêu cầu uống vitamin A sau sinh vì chế độ ăn hàng ngày khó đáp ứng được nhu cầu vitamin A của cơ thể. Mẹ nên nhớ, nếu chưa được sự tư vấn của bác sĩ thì không được tự ý uống vitamin A vì có thể dẫn đến dư thừa loại vi chất này trong cơ thể, dẫn đến nhiều tác hại cho cả mẹ và trẻ.
Một số tác hại của việc thừa vitamin A như vàng da, ngứa da, khô da và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, phồng thóp ở trẻ nhỏ, ngộ độc gan, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, biến đổi cấu trúc xương, yếu xương, đau khớp, thay đổi thị lực. Trẻ nhỏ có thể có hiện tượng nhìn đôi (nhìn một thành hai), khó tăng cân. Sản phụ cần phải tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ về cách uống vitamin A sau sinh để bổ sung vừa đủ liều lượng, tuyệt đối không nên tự mua thuốc về uống.
Chuyên gia dinh dưỡng Nutrihome đang hướng dẫn chị em lựa chọn thực phẩm phù hợp với nhu cầu. Ảnh: Nutrihome.
Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome có dịch vụ khám, tư vấn dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh. Đến đây, mẹ sẽ được các chuyên gia thăm khám kỹ lưỡng, xác định tình trạng sức khỏe sau sinh.
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương cho biết, Nutrihome còn có máy phân tích thành phần sữa mẹ - hiện đại và duy nhất tại Việt Nam hiện nay - giúp mẹ biết chính xác nguồn sữa cho bé bú có thiếu vitamin A cũng như các vi chất khác hay không.
Nếu sữa mẹ thiếu vitamin A, chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp mẹ thiết lập thực đơn bổ sung vitamin A sau sinh theo ngày, tuần, tháng. Mẹ được hướng dẫn cách lựa chọn thực phẩm, chế biến món ăn ngon miệng, đảm bảo được nguồn dưỡng chất tối đa trong thực phẩm để mang đến cho con nguồn sữa dồi dào và chất lượng nhất.
Thu Hà
