Người bị loét dạ dày tá tràng có thể gặp biến chứng xuất huyết tiêu hóa - tình trạng các vết loét, ổ viêm trên thành dạ dày, tá tràng chảy máu. Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết, loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân hàng đầu gây xuất huyết tiêu hóa, chiếm khoảng 50% trường hợp chảy máu tiêu hóa trên.

Để phòng ngừa biến chứng, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, không để những ổ viêm loét diễn tiến nặng, có thể tăng nguy cơ thủng dạ dày, thậm chí có thể dẫn đến ung thư. Ngoài ra, xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng còn làm lây lan tình trạng viêm đến nhiều cơ quan nội tạng xung quanh như ổ loét ăn vào tụy. Trong đời sống, người bệnh nên thiết lập những thói quen dưới đây.

Không ăn mặn, đồ muối chua cay

Thực phẩm có hàm lượng axit cao có thể kích ứng và bào mòn niêm mạc dạ dày tá tràng, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm loét, dễ gây xuất huyết. Ăn mặn kéo dài tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Các loại muối chua như dưa chua, cà muối, sung muối, hành muối, kim chi... có hàm lượng nitrit cao. Khi nạp vào cơ thể, nitrit có thể kết hợp với các axit amin trong các món ăn, tạo thành hợp chất nitrosamine-1 gây ngộ độc, tăng nguy cơ ung thư đường tiêu hóa. Người bệnh viêm loét dạ dày nên tránh ăn mặn và các thực phẩm có vị chua cay.

Giữ gìn vệ sinh, tránh ăn uống chung đụng

Helicobacter.pylori (HP) là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày. Khi xâm nhập vào cơ thể, HP làm tổn thương niêm mạc và tạo ra những vết loét dạ dày, tá tràng bằng cách sản sinh một loại men có thể tồn tại trong môi trường axit dạ dày và ăn mòn hàng rào chất nhầy bảo vệ các tế bào niêm mạc. Loét dạ dày tá tràng do vi khuẩn HP cần điều trị lâu dài bằng kháng sinh, song dễ tái phát, tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. Một số ít trường hợp nhiễm khuẩn HP tăng nguy cơ ung thư dạ dày.

Trong khi đó, HP dễ lây nhiễm trong sinh hoạt hàng ngày. Mọi người cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, thực hiện ăn chín, uống nước đun sôi, rửa sạch tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, hạn chế ăn uống chung đụng... để phòng ngừa lây nhiễm.

Thay đổi thói quen ăn uống khoa học, không bỏ bữa, ăn ngủ đúng giờ, không ăn quá no trước giờ đi ngủ, ăn trước khi ngủ 2-3 giờ... giúp điều hòa chức năng và hoạt động co bóp của dạ dày, hạn chế dạ dày tăng tiết axit bào mòn thêm các vết loét.

Bỏ rượu bia và thuốc lá

Thức uống chứa cồn không chỉ gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến chức năng tiêu hóa suy giảm mà còn bào mòn niêm mạc dạ dày. Bia rượu kích thích cơ thể giải phóng hormon gastrin, khiến dạ dày tăng tiết nhiều axit dịch vị, làm trầm trọng thêm tình trạng loét.

Hợp chất nicotine trong thuốc lá làm giảm lưu lượng máu đến niêm mạc dạ dày, ức chế bài tiết chất nhầy và tổng hợp prostaglandin, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi niêm mạc dạ dày. Nicotine còn thúc đẩy bài tiết axit dịch vị, tái phát loét dạ dày tá tràng hoặc làm chậm quá trình lành vết loét, tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. Từ bỏ rượu bia và thuốc lá phòng biến chứng xuất huyết tiêu hóa ở người loét dạ dày tá tràng.

Tránh sử dụng thuốc giảm đau chống viêm không steroid

Nếu sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid trong thời gian dài làm tăng nguy cơ tổn thương lớp niêm mạc dạ dày tá tràng. Những thuốc này khiến việc tổng hợp prostaglandin bị ức chế, giảm lưu thông máu tới niêm mạc dạ dày tá tràng, gián đoạn khả năng tự bảo vệ của dạ dày tá tràng khỏi axit trong dịch vị. Từ đó, quá trình lành vết loét bị cản trở, thậm chí còn khiến ổ loét lan rộng, tăng nguy cơ xuất huyết.

Mọi người nên thận trọng với các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid. Trường hợp có nhu cầu sử dụng, bạn nên tham vấn ý kiến bác sĩ để được chỉ định liều lượng phù hợp.

Tăng cường rau xanh, chất xơ trong chế độ ăn

Trái cây, rau xanh và chất xơ giàu chất chống oxy hóa, có đặc tính chống viêm và bảo vệ tế bào, ức chế tiết axit nên có thể hỗ trợ ngăn ngừa và góp phần điều trị loét. Người bệnh nên tăng cường bổ sung rau xanh, chất xơ trong chế độ ăn.

Không thức khuya

Thức khuya, thiếu ngủ khiến dạ dày hoạt động quá tải, tăng tiết dịch vị làm tăng tình trạng loét, gây ra các cơn đau. Thiếu ngủ khiến quá trình sản sinh hormone tăng cường miễn dịch bị cản trở. Nếu có viêm loét dạ dày, người bệnh nên ngủ sớm và đủ giấc, đảm bảo khoảng 6-7 tiếng mỗi ngày.

Xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng là dấu hiệu cảnh báo vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng, người bệnh không nên chủ quan. Bệnh gây đau rát vùng thượng vị, ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, nôn hoặc đi ngoài phân màu đen hay màu đỏ sẫm, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, giảm hiệu suất công việc. Người bệnh còn có thể mất máu nghiêm trọng, trụy tim mạch, đe dọa tính mạng.

Tiến sĩ Khanh chia sẻ thêm, tỷ lệ tử vong ở các bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng dao động từ 3-14%. Hầu hết xảy ra ở bệnh nhân lớn tuổi, thường có bệnh nặng kèm theo hoặc xuất huyết tái phát.

Trịnh Mai