BS.CKI Hoàng Đình Thành, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đau bụng, tiêu chảy là tình trạng rối loạn tiêu hóa rất phổ biến, có thể đi kèm cảm giác nóng rát hậu môn, buồn nôn, chóng mặt... Rối loạn tiêu hóa kéo dài khiến người bệnh mệt mỏi, mất sức, với những nguyên nhân thường gặp dưới đây.
Ngộ độc thực phẩm: Đau bụng, tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm thường xảy ra trong thời gian ngắn, biến mất vài giờ đến vài ngày sau khi ăn. Thực phẩm ôi thiu, không vệ sinh, chứa chất phụ gia, chất bảo quản cao quá mức an toàn, có độc tố mạnh như salmonella, staphylococcus, clostridium botulinum dễ dẫn đến ngộ độc.
Ăn quá nhiều, khó tiêu: Ăn quá nhiều, tiêu thụ thực phẩm nhiều dầu mỡ dẫn đến khó tiêu, đau bụng do hệ thống tiêu hóa chịu áp lực lớn. Tình trạng này phổ biến ở trẻ em hơn người lớn. Mọi người nên kiểm soát khẩu phần ăn hàng ngày, đảm bảo cân bằng các nhóm chất. Ăn chậm, nhai kỹ, hạn chế thức ăn, đồ uống dễ gây dị ứng.
Viêm dạ dày ruột, nhiễm trùng đường ruột: Viêm dạ dày ruột là tình trạng tổn thương dạ dày, ruột do nhiễm trùng hoặc không do nhiễm trùng. Triệu chứng xảy ra sau vài giờ đến vài ngày. Nguyên nhân phổ biến là do sử dụng thức ăn, đồ uống có nhiễm vi khuẩn, virus, lây truyền mầm bệnh từ người bệnh khác.
Ngộ độc thực phẩm, ăn quá nhiều dễ gây đau bụng, tiêu chảy. Ảnh: Freepik
Hội chứng ruột kích thích: Hội chứng này có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, đau bụng quanh rốn hoặc dọc khung đại tràng. Cơn đau bụng thường liên quan tới rối loạn chức năng đi tiêu như táo bón kéo dài. Giảm căng thẳng, thay đổi chế độ ăn uống, ngủ đủ giấc, uống nhiều nước, tập thể dục, uống thuốc theo chỉ định giúp cải thiện bệnh.
Căng thẳng: Căng thẳng kích thích nhu động ruột. Khi "trục não và ruột" (tương tác giữa hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ruột) bị ức chế dẫn đến rối loạn về tiêu hóa. Bệnh có thể kiểm soát bằng cách thiền, tập thể dục thường xuyên, hít thở sâu, suy nghĩ tích cực, âm nhạc, nghệ thuật, điều trị các rối loạn tâm lý nếu có.
Căng thẳng kích thích nhu động ruột, dẫn đến tiêu chảy và đau bụng. Ảnh: Freepik
Bệnh viêm ruột: Đây là một nhóm các tình trạng bệnh có tổn thương ở ruột gồm bệnh crohn, viêm loét đại tràng. Triệu chứng thường gặp như đau bụng, tiêu chảy, phân lẫn máu, sụt cân, viêm khớp, tổn thương mắt. Bệnh gây tổn thương đường tiêu hóa nghiêm trọng, cần chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị như thuốc kháng axit có chứa magie, kháng sinh, thuốc hóa trị, nhuận tràng, thuốc trị tiểu đường có thể kích ứng dạ dày, dẫn đến đau bụng, tiêu chảy. Rối loạn tiêu hóa thường hết sau vài ngày ngưng dùng thuốc. Người bệnh nên đi khám nếu đã ngưng sử dụng thuốc mà tình trạng vẫn kéo dài.
Uống nhiều rượu: Rượu cản trở tiêu hóa, tăng tốc độ co bóp đại tràng, giảm khả năng hấp thu nước ở đại tràng. Một số loại rượu mạnh còn ảnh hưởng đến hệ vi sinh thường trú tại đường ruột, gây đau bụng, tiêu chảy, nôn ói. Nam giới chỉ nên uống hai ly và phụ nữ uống một ly mỗi ngày để đảm bảo hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
Mang thai: Thay đổi nội tiết tố, thói quen ăn uống trong thai kỳ dễ dẫn đến rối loạn đường tiêu hóa, thường xuyên đau bụng, tiêu chảy. Nếu triệu chứng kéo dài nhiều ngày hoặc kèm theo bất thường như sốt, tiêu phân máu, đau bụng nghiêm trọng, thai phụ nên đi khám.
Một số bệnh lý ở các cơ quan trong ổ bụng cũng có thể dẫn đến đau bụng kèm tiêu chảy như thận - tiết niệu, ruột thừa, túi mật, gan, tuyến tụy. Người bệnh đau bụng, tiêu chảy tăng dần hoặc kéo dài trên ba ngày hoặc tái phát liên tục nên đi khám để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Quyên Phan
Độc giả có thể đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để được bác sĩ giải đáp.