Ốm nghén nên ăn gì để thai nhi phát triển khỏe mạnh là băn khoăn của nhiều mẹ bầu. Bởi nếu mẹ không ăn uống đầy đủ dưỡng chất thai nhi có nguy cơ bị suy dinh dưỡng hoặc sinh ra thiếu cân và cũng là tiền đề dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng khi lớn lên.
Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Giám đốc Y khoa Miền Bắc, Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome, cho biết, vấn đề nan giải mà các mẹ bầu bị ốm nghén, nhất ốm nghén nặng thường phải đối mặt là sự thiếu hụt dinh dưỡng thai kỳ trong khi đây lại là giai đoạn thai phụ cần nạp nhiều dưỡng chất để nuôi dưỡng thai nhi khỏe mạnh. Chế độ ăn uống vừa giúp giảm cơn nghén hiệu quả, vừa đảm bảo đủ dinh dưỡng là điều mẹ bầu cần lưu tâm.
Dưới đây là chia sẻ của Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai cách giúp mẹ bầu giải tỏa nỗi lo ốm nghén.
Cách đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng
Tùy theo từng giai đoạn thai kỳ mà nhu cầu calo của mẹ bầu sẽ tăng lên theo thời gian, 2.200 - 2.400 kcal một ngày. Tuy vậy, theo khuyến nghị, trong khẩu phần ăn hàng ngày của mẹ bầu không nên thiếu các dưỡng chất sau:
Protein (chất đạm): là dưỡng chất quan trọng mẹ bầu nên bổ sung trong thực đơn hàng ngày. Để thai nhi phát triển toàn diện, mẹ cần nạp lượng protein gấp đôi so với trước lúc mang thai, bao gồm cả đạm động vật và đạm thực vật. Một số thực phẩm chứa nguồn protein tốt là trứng, thịt nạc, sữa, các loại đậu, măng tây, cải bó xôi, súp lơ xanh...
Thực đơn cho bà bầu ốm nghén cần đảm bảo 4 nhóm chất chính gồm bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Ảnh: Shutterstock.
Carbohydrate (carb - chất bột đường): Các loại hạt, các loại đậu, gạo lứt, yến mạch, chuối, sữa tươi ít béo... là những loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ và vitamin, giúp ngăn ngừa táo bón khi mang thai và giữ lượng máu luôn ổn định.
Lipid (chất béo): Nhiều mẹ bầu, nhất là những thai phụ nghén nặng thường được khuyên không nên ăn chất béo trong thai kỳ, đặc biệt các thức ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ vì có thể khiến tình trạng nghén nặng hơn.
Tuy nhiên, nếu loại hoàn toàn chất béo ra khỏi thực đơn cho bà bầu ốm nghén có thể bất lợi cho cơ thể hấp thu các loại vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E, K. Thậm chí, nó có thể ảnh hưởng chức năng nhiều cơ quan như não bộ và hệ thần kinh thai nhi. Theo khuyến nghị, 3 tháng đầu thai kỳ bà bầu cần ăn 46,5 - 58,5 gram chất béo một ngày, 3 tháng giữa thai kỳ là 47,5 - 62,5 gram ngày và 3 tháng cuối thai kỳ là 55 - 67 gram một ngày.
Mẹ bầu cần chọn nguồn chất béo tốt có trong các loại cá có dầu như cá hồi, cá thu, cá ngừ, dầu ô liu, dầu đậu nành... và tránh xa chất béo xấu có trong mỡ hoặc dầu động vật.
Vitamin và khoáng chất: Trong thai kỳ, nếu mẹ không bổ sung đầy đủ các vi chất như sắt, kẽm, vitamin D... trẻ sinh ra có thể đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh lý như thiếu vitamin D gây còi xương, thiếu sắt gây thiếu máu....
Axit folic: có trong cải bó xôi, củ cải trắng, súp lơ xanh...; sắt có trong thịt bò nạc, lòng đỏ trứng gà, ngũ cốc, các loại rau có màu xanh đậm..., kẽm có trong gan động vật, trứng, ngũ cốc, súp lơ xanh...; vitamin C có trong trái cây họ cam quýt, các loại rau xanh đậm...; canxi có trong sữa chua, phô mai, sữa tươi không đường, đậu hũ...; vitamin D có trong trứng, đậu, sữa, cá hồi... là những vi chất quan trọng mẹ bầu được khuyến cáo phải nạp đủ trong thai kỳ.
Sữa, phô mai, trứng, nấm, cá hồi... là những thực phẩm giàu vitamin D tốt cho thai kỳ mà mẹ bầu nên ăn. Ảnh: Shutterstock.
Cách kiểm soát triệu chứng nghén
Theo Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Bạch Mai, nếu để tình trạng ốm nghén kéo dài mẹ bầu sẽ đứng trước nguy cơ sụt cân, thai nhi thiếu dưỡng chất vì những cơn nôn ói thường xuyên dẫn đến mất cảm giác thèm ăn, ăn ít.
Dưới đây là một số thực phẩm có thể giúp giảm nghén, tùy vào sở thích ăn uống của mình mẹ bầu có thể chọn dùng.
Gừng: chứa hợp chất gingerol và shogaol giúp trị chứng rối loạn tiêu hóa cũng như kiểm soát các cơn buồn nôn, ói mửa ở phụ nữ mang thai. Mỗi sáng ngủ dậy, mẹ hãy uống một ly nước ấm pha với một thìa mật ong, một thìa nước cốt chanh và vài lát gừng đập dập. Trong ngày, bất cứ lúc nào cảm thấy buồn nôn, mẹ bầu có thể uống hỗn hợp nước mía hòa cùng nước ép gừng tươi, công dụng rất tốt.
Chuối: Khi thai phụ nôn ói hay tiêu chảy, cơ thể sẽ hao hụt một lượng kali đáng kể. Đây là lý do khiến mẹ bầu mệt mỏi, buồn nôn. Lúc này, ăn một quả chuối chín sẽ giúp bổ sung lượng kali vừa mất, đồng thời nó cũng giúp mẹ ngăn ngừa cơn ốm nghén kịp thời.
Các sản phẩm từ sữa: như sữa tươi, sữa chua, phô mai... đều có chứa "thuốc kháng axit" tự nhiên, giúp trung hòa axit trong dạ dày và giảm cơn ốm nghén rất tốt.
Quả me: là "vị thuốc" chữa nôn ói, chán ăn khá hiệu quả. Mẹ có thể cho quả me vào nước và đun sôi, sau đó chắt lấy nước uống sẽ giúp giảm triệu chứng nghén.
Dưa hấu: luôn đứng đầu danh sách các loại trái cây nhiều nước, thế nên, nó sẽ bù lại lượng nước đã mất cho các mẹ bầu hay nôn ói. Ăn vài miếng dưa hấu hoặc nhâm nhi một ly nước ép dưa hấu cũng giúp chế ngự cơn buồn nôn.
Bánh mì, bánh quy: Một lượng lớn carbohydrate trong các loại bánh này có tác dụng giúp trung hòa axit dạ dày. Mẹ bầu ốm nghén có thể bổ sung một lát bánh mì nướng, vài chiếc bánh quy mặn trong thực đơn.
Bánh quy mặn là một gợi ý cho mẹ bầu ốm nghén. Ảnh: Shutterstock.
Củ cải: có tác dụng chống buồn nôn hiệu quả nên có mặt trong thực đơn cho bà bầu ốm nghén. Cách chế biến rất đơn giản, mẹ bầu có thể ép củ cải lấy nước uống hoặc nấu món thịt kho củ cải, củ cải xào trứng, canh củ cải...
Khoai lang, khoai tây: giàu chất xơ và các loại vi chất thiết yếu như vitamin B6, vitamin C, folate, photpho... Mẹ bầu ăn khoai lang thường xuyên không chỉ giúp cung cấp dưỡng chất tốt cho chính mình và thai nhi mà còn giảm hẳn các triệu chứng ốm nghén.
Trên là một số thực phẩm giúp giảm triệu chứng nghén cũng như chế độ dinh dưỡng giúp mẹ bầu bị ốm nghén không bị thiếu hụt dưỡng chất trong thai kỳ. Tuy nhiên nếu mẹ bị ốm nghén kéo dài hoặc ốm nghén nặng nên tìm gặp các chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể nhằm đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.
Chuyên gia dinh dưỡng của Nutrihome đang hướng dẫn mẹ bầu chế độ ăn uống khoa học, tránh thiếu hụt dinh dưỡng khi bị nghén nặng trong thai kỳ. Ảnh: Shutterstock.
Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome có dịch vụ khám, tư vấn và hỗ trợ xây dựng thực đơn cho bà bầu ốm nghén. Đến đây, mẹ sẽ được các chuyên gia thăm khám trực tiếp cũng như tìm hiểu về thói quen và sở thích ăn uống hàng ngày. Trên cơ sở đó, các chuyên gia giàu kinh nghiệm của Nutrihome sẽ thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý theo ngày, tuần, tháng giúp mẹ ăn uống đủ chất, kiểm soát các cơn ốm nghén hiệu quả để có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
Thu Hà
