Trả lời:

Lo lắng là phản ứng bình thường của cơ thể trước các tình huống gây áp lực như thi cử, phỏng vấn hay thay đổi môi trường sống. Ở mức này, cảm giác hồi hộp hoặc căng thẳng thường chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, giảm dần khi sự kiện qua đi và không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt. Hoạt động của hệ thần kinh giao cảm được điều chỉnh tự nhiên, giúp cơ thể trở lại trạng thái cân bằng.

Rối loạn lo âu xảy ra khi cảm giác sợ hãi, lo lắng vượt khỏi tầm kiểm soát, kéo dài liên tục, ngay cả khi không có lý do rõ ràng. Não bộ lúc này giống như bị "kẹt" trong chế độ báo động, khiến người bệnh cảm thấy bất an, khó thư giãn. Triệu chứng rối loạn lo âu rõ rệt hơn như tim đập nhanh, hồi hộp, run tay, khó thở, buồn nôn, đau dạ dày hoặc chóng mặt. Một số người gặp cơn hoảng loạn với cảm giác nghẹt thở, tê bì hoặc sợ mất kiểm soát.

Lo lắng trong thời gian dài ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống, khiến người bệnh khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc, dễ né tránh giao tiếp xã hội và rơi vào vòng xoáy căng thẳng, mất ngủ. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, lo lắng dễ dẫn đến rối loạn lo âu, lâu dần gây trầm cảm, rối loạn nhịp tim, rối loạn tiêu hóa hoặc suy giảm chức năng miễn dịch.

Nguyên nhân của rối loạn lo âu rất đa dạng, từ stress kéo dài, sang chấn tâm lý, áp lực công việc đến thay đổi nội tiết, thiếu ngủ hoặc lạm dụng caffeine. Rối loạn dẫn truyền serotonin và mất cân bằng hệ thần kinh cũng khiến cơ thể phản ứng quá mức với các kích thích thông thường.

Bạn nên đi khám khi cảm giác lo lắng kéo dài trên hai tuần, kèm theo hồi hộp dai dẳng, mất ngủ, khó thở, đau đầu, đau ngực hoặc khó tập trung. Những người bị lo lắng kèm triệu chứng bất thường như cơn hoảng loạn, cảm giác sợ hãi đột ngột, tê yếu tay chân hoặc choáng váng cần đến bác sĩ chuyên khoa Thần kinh để khám, phân biệt lo lắng thông thường với rối loạn lo âu.

Tùy mức độ bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thuốc điều chỉnh dẫn truyền thần kinh kết hợp trị liệu nhận thức hành vi, giúp người bệnh thay đổi mô hình suy nghĩ tiêu cực. Người bệnh cũng có thể được điều trị bằng kỹ thuật kích thích từ trường xuyên sọ. Đây là phương pháp không xâm lấn sử dụng sóng từ trường tác động trực tiếp lên vỏ não nhằm điều hòa hoạt động điện sinh lý bất thường.

Kỹ thuật này giúp làm dịu vùng não điều khiển cảm xúc, hỗ trợ giảm lo âu, cải thiện giấc ngủ, ổn định tâm trạng. Mỗi liệu trình kéo dài khoảng 4-6 tuần, bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường ngay sau buổi điều trị, không cần dùng thuốc hoặc có thể giảm liều tùy trường hợp. Phương pháp được cá thể hóa cho từng người bệnh dựa trên hệ thống định vị não, an toàn với người lớn tuổi, bệnh nhân có bệnh nền. Tác dụng phụ chủ yếu là đau đầu nhẹ hoặc tê da đầu thoáng qua.

Duy trì lối sống khoa học, ngủ đủ giấc, hạn chế caffeine, tập thở sâu hoặc thiền định mỗi ngày cũng góp phần ổn định hệ thần kinh và cải thiện triệu chứng. Rối loạn lo âu hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu người bệnh chủ động khám sớm, tránh để tình trạng kéo dài gây biến chứng tâm thần, thể chất.

BS.CKI Nguyễn Hữu Khánh
Trung tâm Khoa học Thần kinh
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM