Ngày 20/3, TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thông tin trên, giải thích thêm đột quỵ ở trẻ em (dưới 18 tuổi) không phổ biến bằng ở người lớn nhưng hậu quả thường nghiêm trọng hơn. Với người lớn, đột quỵ thường liên quan tăng huyết áp hay xơ vữa động mạch. Ở trẻ em, nguyên nhân chủ yếu từ các yếu tố bẩm sinh. Trẻ sinh non, khuyết tật tim bẩm sinh, mắc các bệnh lý về tim mạch, rối loạn đông máu, bệnh hồng cầu hình liềm hoặc dị dạng mạch máu, phình động mạch, dị dạng động - tĩnh mạch, có nguy cơ bị đột quỵ.

Đột quỵ ở trẻ em được chia thành hai loại là thiếu máu cục bộ (do lưu lượng máu lên não không đủ) hoặc xuất huyết não (do chảy máu vào não). Biểu hiện lâm sàng đột quỵ ở trẻ em cũng giống người lớn. Triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, cấp tính như đau đầu dữ dội, nôn mửa, yếu hoặc liệt một bên cơ thể, mắt nhìn mờ, rối loạn ý thức, hôn mê. Trẻ nhỏ không biết nói hoặc không biết diễn tả dẫn đến khó phát hiện triệu chứng đột quỵ sớm. Trong một số trường hợp, triệu chứng có thể giống với các bệnh thông thường khác như sốt, co giật. Để chẩn đoán chính xác bệnh cần xét nghiệm hình ảnh học chuyên sâu như chụp CT, MRI hoặc chụp mạch máu não.

"Trẻ bị đột quỵ dễ gặp nguy hiểm hoặc để lại di chứng ảnh hưởng đến chất lượng sống về sau như liệt, chậm phát triển trí tuệ", bác sĩ Đức nói. Khi trẻ có biểu hiện bất thường như đột ngột mất thăng bằng, khó nói, nhìn mờ, yếu nửa người hoặc thay đổi hành vi không rõ nguyên nhân, người nhà nên đưa đến viện khám. Trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ không có triệu chứng điển hình, các biểu hiện như co giật, đau đầu kéo dài, sốt không rõ nguyên nhân hoặc ngủ li bì cũng cần được đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra ngay.

Trẻ đột quỵ có thể được cấp cứu bằng thuốc tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch lấy huyết khối hoặc phẫu thuật loại bỏ khối máu tụ hay cầm mạch máu đang vỡ. Các kỹ thuật hiện đại như máy chụp mạch DSA, robot AI mổ não góp phần nâng cao hiệu quả cấp cứu đột quỵ cho trẻ.

Đột quỵ ở trẻ em do yếu tố bẩm sinh không thể phòng ngừa hoàn toàn. Bác sĩ Minh Đức khuyến cáo điều trị tốt các bệnh lý như dị tật tim bẩm sinh, bệnh hồng cầu hình liềm hay dị dạng động - tĩnh mạch giúp giảm nguy cơ. Gia đình có người mắc các bệnh liên quan như dị dạng mạch máu hoặc đột quỵ sớm (trước 40 tuổi) nên cho trẻ tầm soát đột quỵ định kỳ. Các kỹ thuật hiện đại như xét nghiệm máu và siêu âm chuyên sâu, chụp MRI 3 Tesla, CT 1975 lát cắt giúp đánh giá toàn diện nguy cơ ở trẻ (nếu có). Tầm soát và chẩn đoán sớm có thể kiểm soát bệnh hiệu quả, điều trị kịp thời, giảm nguy cơ tiềm ẩn gây đột quỵ.

Trẻ nên hoạt động thể chất đều đặn, chế độ dinh dưỡng cân đối nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt. Trẻ hạn chế đường và thực phẩm giàu cholesterol, duy trì cân nặng ổn định, tránh thừa cân hoặc béo phì, ngủ sớm và đủ giấc mỗi đêm.

Bộ Y tế ghi nhận mỗi năm hơn 200.000 ca đột quỵ, tỷ lệ tử vong khoảng 40%. Số lượng người trẻ bị đột quỵ đang có xu hướng gia tăng.

Các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ bao gồm lệch méo mặt, méo miệng, yếu hoặc không cử động được tay chân, liệt một bên cơ thể, đột ngột mờ mắt, nhìn không rõ, nói ngọng hoặc dính chữ... Bác sĩ Minh Đức khuyến cáo "thời gian vàng" để cấp cứu đột quỵ là 3-4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Nếu phát hiện các dấu hiệu trên, người nhà cần lập tức gọi cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện để can thiệp kịp thời.

Phương Phạm