"Lúc đó, không chỉ riêng tôi mà những người xung quanh đều nghĩ tôi sắp chết", bà Đoan, ở Thái Bình, nhớ lại.
TTƯT.PGS.TS Đặng Hồng Hoa, Trưởng khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội đã chỉ định chụp cắt lớp độ phân giải cao và xác định bệnh phổi kẽ tiến triển trên bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống. Phác đồ thông thường không đáp ứng nên các bác sĩ đã trao đổi với gia đình về phương pháp điều trị mới là sử dụng thuốc sinh học (Rituximab) điều trị đặc hiệu.
Phác đồ thông thường điều trị Lupus ban đỏ hệ thống sử dụng corticosteroid ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, khi bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống nặng có những tổn thương kèm theo như tổn thương phổi kẽ, tổn thương thận... và phác đồ thông thường không đáp ứng thì Rituximab có thể được chỉ định. Rituximab tác động trực tiếp vào tế bào B giúp cải thiện chức năng phổi.
Sau một tháng điều trị đủ phác đồ, các tổn thương da mờ hẳn, tình trạng đau mỏi các khớp không còn, trên phim CT độ phân giải cao có thể thấy, hình ảnh phổi của bệnh nhân thay đổi rõ rệt so với ban đầu. "Nếu bệnh nhân đến chậm một chút, tiên lượng bệnh nguy kịch và nặng nề", PGS Hồng Hoa nhận định.
Bà Đoan bắt đầu thấy xuất hiện những mụn nhỏ ở 2 má, các nốt đỏ lớn dần và lan nhanh từ tháng 2/2021. Khám ở bệnh viện gần nhà, bà được chẩn đoán viêm da nhưng điều trị một thời gian bệnh không thuyên giảm. Sau đó, bà thấy các ban đỏ xuất hiện nhiều hơn, lan khắp cơ thể, kèm theo các cơn đau khớp. Bà Đoan lên Hà Nội thăm khám ở một số bệnh viện và được chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.
Tháng 7/2021, khi tình trạng bệnh đã ở giai đoạn nặng, gia đình đưa bà tới khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội. PGS Đặng Hồng Hoa cho biết bệnh nhân nhập viện trong tình trạng ban đỏ rất nhiều ở mặt, vùng cổ, nhạy cảm với ánh sáng, đau nhiều ở các khớp, biểu hiện rất rõ tình trạng thiếu máu và khó thở... Bác sĩ chỉ định làm các xét nghiệm cần thiết và chẩn đoán bệnh nhân mắc lupus ban đỏ hệ thống và điều trị theo phác đồ thông thường.
Sau một đợt điều trị, tình trạng bệnh nhân ổn định, các bác sĩ kê thuốc và hẹn bệnh nhân tái khám sau một tháng. Tuy nhiên, bệnh nhân không đến điều trị như lịch tái khám chỉ định.
Bốn tháng sau, bệnh nhân quay lại bệnh viện trong tình trạng các triệu chứng bùng phát nặng nề. Người bệnh ở tình trạng kiệt quệ, suy hô hấp nặng, ho dữ dội, khớp đau nhiều, ban nổi lên ở mặt, lưng, sườn. Bệnh nhân giảm 14 kg trong vòng một tháng, chỉ còn 32 kg, với những cơn ho không ngừng lại được.
PGS Hồng Hoa cho biết sau đợt điều trị tấn công theo phác đồ đặc hiệu đạt kết quả, hiện bệnh nhân theo phác đồ điều trị thông thường, chưa cần nhắc lại thuốc sinh học. Bà Đoan khỏe mạnh, tươi tắn, chấp nhận bệnh cần theo dõi suốt đời, có ý thức tuân thủ lời dặn dò, lịch tái khám của bác sĩ. Bà Đoan cũng biết lắng nghe cơ thể khi dấu hiệu bệnh nặng hơn lập tức đến khám chuyên khoa. Người bệnh đã đặt lịch khám trước Tết và nghe tư vấn của bác sĩ để có thể yên tâm ăn Tết và tái khám sau rằm tháng Giêng.
Theo khuyến cáo của bác sĩ, bệnh nhân không được tự ý sử dụng thuốc sinh học trong điều trị lupus ban đỏ hệ thống khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Trước khi sử dụng bác sĩ phải thăm khám và làm các xét nghiệm sàng lọc xem bệnh nhân có đủ điều kiện sử dụng thuốc hay không.
Một số lưu ý khác của bác sĩ trong với người bệnh mắc lupus ban đỏ là không nên ăn thức ăn quá nhiều muối, đạm, và không làm việc quá sức. PGS Hồng Hoa khuyến cáo một số bệnh nhân lupus ban đỏ có xu hướng từ chối đạm, không chịu vận động hoặc hoạt động như người bình thường là không đúng. Một số người bệnh sau giai đoạn điều trị thấy khỏe không tuân thủ lịch tái khám dễ dẫn đến những cơn bùng phát nguy hiểm.
Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh biểu hiện ở nhiều cơ quan. Ở giai đoạn sớm bệnh xuất hiện ngoài da, cơ xương khớp; muộn hơn sẽ xuất hiện ở hệ cơ quan khác như thận, tim mạch, nội tiết (gây đái tháo đường), tổn thương hệ thần kinh...
Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh mãn tính cần điều trị kéo dài. Nếu phát hiện sớm và được sử dụng phác đồ phù hợp, người bệnh có thể ổn định chung sống với bệnh. Tuy nhiên, phải liên tục dùng thuốc để quản lý bệnh. Lupus ban đỏ hệ thống bùng phát nặng rất cần sự phối hợp hỗ trợ của "sân sau" là chuyên khoa tim mạch, hô hấp, điều trị tích cực... trong trường hợp bệnh nhân tiến triển nặng.
Thanh Ba