Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Polinosa morbillarum gây ra, thường gặp ở trẻ em, người lớn. Bệnh dễ lây từ người sang người qua đường hô hấp, khi tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, họng của người bệnh. Virus có thể truyền cho người khác ngay cả khi người bệnh chưa xuất hiện triệu chứng. Chúng tồn tại trong không khí và trên bề mặt khoảng vài giờ, khiến tốc độ lây lan nhanh chóng.

Thời tiết miền Bắc hiện nồm ẩm kéo dài là điều kiện thuận lợi cho virus phát triển. Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh (CDC) Hà Nội, từ đầu năm đến khoảng đầu tháng 3 ghi nhận 625 ca mắc sởi, trong khi cùng kỳ năm trước không ghi nhận trường hợp nào.

BS.CKI Nguyễn Hoàng Tùng, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết phụ nữ mang thai nhạy cảm với các bệnh truyền nhiễm do hệ miễn dịch yếu. Nếu thai phụ chưa có miễn dịch với sởi (chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm phòng) có nguy cơ cao nhiễm bệnh nếu tiếp xúc với nguồn lây. Sau 10-14 ngày ủ bệnh, thai phụ có thể xuất hiện các triệu chứng điển hình như sốt cao 39-40 độ C, ho khan, sổ mũi, viêm kết mạc, có đốm koplik màu trắng hoặc hơi trắng trong miệng. Người bệnh phát ban đỏ lan từ mặt xuống toàn thân trong 3-5 ngày.

Virus sởi tấn công vào tế bào miễn dịch, làm mất đi lượng lớn kháng thể. Thai phụ bị giảm dung tích khí thở, tăng nhịp tim, sốt cao, dễ biến chứng nặng nề hơn so với người bình thường. Hệ miễn dịch suy giảm có thể kéo dài nhiều tuần sau khi đã khỏi sởi, khiến thai phụ có nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn, mắc bệnh nhiễm trùng cơ hội như viêm phổi, tụ cầu phổi - màng phổi, viêm phổi kẽ tế bào khổng lồ (sởi ác tính thể phổi), viêm đường tiết niệu... "Tỷ lệ tử vong ở phụ nữ mang thai mắc sởi cao gấp ba lần so với người không mắc bệnh", bác sĩ Tùng nói.

Thân nhiệt người mẹ và nhịp tim tăng cao làm tăng nhiệt độ buồng ối, tần số tim thai, gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của thai, tim thai làm việc quá sức. Điều này dẫn đến nhiều nguy cơ tai biến trong thai kỳ như sảy thai, thai chết lưu hoặc chuyển dạ sinh non, trẻ sinh ra nhẹ cân. Nếu người mẹ mắc sởi vào cuối thai kỳ, virus sởi xâm nhập qua gai rau vào cơ thể thai nhi khiến trẻ sơ sinh có nguy cơ bị nhiễm sởi tiên phát, viêm não xơ cứng bán cấp (SSPE). Đây là biến chứng thoái hóa thần kinh ít gặp nhưng nghiêm trọng, khó chẩn đoán do thời gian tiềm ẩn kéo dài, theo bác sĩ Tùng.

Hiện chưa có thuốc hay phương pháp đặc trị bệnh sởi cho thai phụ. Các biện pháp hỗ trợ điều trị triệu chứng gồm hạ sốt bằng cách chườm nóng hoặc sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Phụ nữ mang thai cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi, uống đủ nước và điều trị mất nước bằng dung dịch bù nước đường uống theo khuyến cáo. Một số thai phụ có thể bổ sung vitamin A theo hướng dẫn để giảm nguy cơ biến chứng, theo dõi sức khỏe của thai nhi thông qua khám thai định kỳ. Trường hợp thai phụ sốt cao kéo dài kèm mệt mỏi, khó thở, co giật, chảy máu bất thường, cần đến ngay bệnh viện để được khám.

Để phòng ngừa sởi, bác sĩ Tùng khuyến cáo phụ nữ cần tiêm phòng hai mũi vaccine sởi trước khi mang thai ít nhất một tháng, tốt nhất là ba tháng nếu chưa tiêm mũi nào trước đây. Phụ nữ mang thai cần nên đeo khẩu trang khi ra ngoài, sát trùng mũi họng hằng ngày bằng nước muối sinh lý, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, hạn chế đến nơi đông người. Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp tăng cường đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm trùng. Giữ không gian sống sạch sẽ, dành thời gian nghỉ ngơi, tập luyện thể thao hợp lý để nâng cao thể trạng.

Nếu thai phụ sốt, phát ban hoặc nghi ngờ đã tiếp xúc với nguồn bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để khám và theo dõi. Điều trị kịp thời giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Trịnh Mai