Cứ cúi xuống, đưa tay lên là chị Nguyễn Thu Hương (39 tuổi, Phú Nhuận, TP HCM) đau khắp vùng lưng trên rồi lan ra vai, xuống dưới. Thậm chí, chị chỉ cần xoay người, vặn mình, ho, hắt hơi... là đã thấy đau. Cơn đau thường âm ỉ kéo dài, khiến chị khó ngủ, mất ngủ.

Sau khi thăm khám, thực hiện chỉ định cận lâm sàng, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức (Trưởng khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết, chị Hương bị đau dây thần kinh liên sườn. Chị cần phải uống thuốc điều trị, tập vật lý trị liệu và thư giãn nhiều hơn. Đây là căn bệnh có thể gặp ở mọi độ tuổi, chị Hương là một trong số nhiều bệnh nhân mắc căn bệnh này ở độ tuổi 30, 40.

Đau nhức dai dẳng vùng sườn

Bác sĩ Minh Đức giải thích, đau thần kinh liên sườn đặc trưng bởi cơn đau theo phân bố thần kinh như dọc theo xương sườn, ngực hay bụng. Cơn đau biểu hiện bằng đau nhói hay đau lan tỏa, bỏng rát hay như dao đâm. Đau có thể kết hợp cảm giác tê hay ngứa ran. Cơn đau gia tăng thêm khi hít thở sâu, vươn vai, cười, ho, hắt hơi. Đau có thể nhiều đến mức gây giật cơ, làm bệnh nhân ăn kém ngon, yếu và thậm chí teo cơ.

Để nhận biết bệnh đau dây thần kinh liên sườn, người bệnh cần dựa trên những dấu hiệu điển hình. Ví dụ, cơn đau nhức xuất hiện từ vùng liên đốt sống cho tới bả vai có thể là do đau dây thần kinh liên sườn bên phải. Nếu đau do bệnh zona thần kinh thì sẽ đau nhức ngay tại vùng tổn thương, đồng thời trên da có nhiều mụn nhỏ xu hướng lan rộng. Bệnh nhân có tình trạng nhiễm khuẩn có thể đi kèm các triệu chứng như sốt cao, cơ thể mệt mỏi, thậm chí luôn cảm thấy đau rát. Trường hợp bệnh do hậu quả của thoái hóa cột sống lưng thì cơn đau thường âm ỉ, ê ẩm, cả khi vận động hay nghỉ ngơi.

Tình trạng đau nhức có thể tái phát và xuất hiện liên tục nhiều lần. Nó có thể chuyển thành mạn tính làm người bệnh bị mất ngủ, stress, suy giảm sức đề kháng khiến dễ mắc bệnh và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh đau dây thần kinh liên sườn là do dây thần kinh bị kích thích, viêm, chèn ép hay khối u. Cụ thể như chấn thương ngực do tai nạn hay phẫu thuật; nhiễm virus, lao cột sống, ung thư tại cột sống, ngồi sai tư thế thời gian dài, thoái hóa đốt sống... Một số trường hợp không tìm ra nguyên nhân gọi là đau thần kinh liên sườn vô căn.

Chẩn đoán và điều trị

Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ ấn vào các khoang gian sườn để xác nhận cơn đau và yêu cầu bệnh nhân hít thở sâu xem cơn đau có tăng lên không. Bác sĩ có thể cho bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm máu, X-quang, CT hay MRI để chẩn đoán nguyên nhân.

Theo bác sĩ Minh Đức, điều trị đau thần kinh liên sườn quan trọng là điều trị nguyên nhân gây bệnh, đồng thời phải kết hợp nhiều biện pháp mới có hiệu quả như giảm đau tại chỗ bằng thuốc bôi; sử dụng các thuốc chống trầm cảm; thuốc chống co giật... Tuy nhiên, các thuốc này thường có các tác dụng phụ không mong muốn như chóng mặt, buồn nôn, buồn ngủ... Do đó, việc sử dụng thuốc cần có các bác sĩ chuyên khoa thần kinh chỉ định, theo dõi.

Trường hợp người bệnh đau nhiều có thể sử dụng giảm đau mạnh hơn như opioid phối hợp aspirin hay paracetamol. Các bác sĩ phải phong bế thần kinh (tiêm thuốc gây tê ở tại hoặc gần nhánh thần kinh hoặc thụ thể đau nối với dây thần kinh cần thăm dò) bằng corticoid hay kháng viêm. Siêu âm điều trị có thể cũng giúp giảm đau. Tại nhà, người bệnh có thể ngâm nước ấm với thảo dược để thư giãn, lưu thông máu và giảm đau thần kinh liên sườn.

Các bài tập thể dục cũng giúp ích cho người bệnh. Ví dụ: bạn đứng thẳng lưng, cổ thẳng và hít càng sâu càng tốt (lặp lại 5 lần). Với bài tập khác, bạn nâng cánh tay qua đầu và nắm lấy bàn tay, cúi người sang một bên đếm từ một đến 10, thư giãn sâu và lặp lại động tác sang hướng ngược lại. Bạn cũng có thể thực hiện đứng thẳng, cánh tay buông dọc theo thân người, khuỷu tay cong một góc 90 độ, đưa tay về phía sau và cố gắng đưa 2 bả vai lại gần với nhau, đếm từ một đến 10 và lặp lại 10 lần.

Bác sĩ Minh Đức lưu ý, việc điều trị cần duy trì hoạt động thể chất khỏe mạnh. Người bệnh cần điều trị sớm để tránh hậu quả đau mạn tính làm ảnh hưởng chất lượng cuộc sống và sức khỏe, nhất là tránh các biến chứng như đau do zona hay lao, ung thư.

Hoàng Bách