Xơ gan là tình trạng gan hư hại nặng, tế bào hoại tử và thay thế bởi các dải mô xơ hóa, hình thành nhiều mô sẹo khiến gan chai cứng. Gan không còn khả năng tự phục hồi, thay đổi hoàn toàn cấu trúc, ảnh hưởng đến chức năng.

Xơ gan thường diễn tiến âm thầm với hai giai đoạn là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Xơ gan còn bù là giai đoạn gan đã có nhiều tổn thương, nhưng vẫn có thể đảm nhiệm hầu hết chức năng. Bệnh ở giai đoạn này không có triệu chứng nên dễ bị bỏ qua, tiến triển nhanh đến xơ gan mất bù.

Ở giai đoạn xơ gan mất bù (xơ gan cổ trướng), những tế bào không có khả năng bù đắp để có thể duy trì các hoạt động bình thường. Triệu chứng gồm rối loạn đông máu, phù, tràn dịch đa màng, dễ nhiễm trùng, hạ đường huyết, có nguy cơ tổn thương thận và não.

ThS.BS.CKII Lê Thanh Quỳnh Ngân, Trưởng khoa Nội tiêu hóa, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết gan ở giai đoạn xơ gan mất bù thường không có khả năng phục hồi. Xơ gan tiến triển khá nhanh và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm dưới đây.

Xuất huyết tiêu hóa: Xơ hóa ở gan cản trở máu lưu thông, tăng áp lực lên tĩnh mạch và các hệ nối tĩnh mạch cửa, làm cho tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch dạ dày phình to. Tĩnh mạch giãn lớn dễ vỡ gây ra triệu chứng xuất huyết tiêu hóa, nôn ói, đi ngoài ra máu.

Nhiễm trùng: Một trong những chức năng của gan là miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Cơ quan này suy yếu không thực hiện được chức năng khử độc. Gan tổn thương ở mức độ nặng dẫn đến nhiễm trùng. Triệu chứng gồm sốt, đau bụng, tăng bạch cầu, có thể nhiễm trùng máu, nhiễm trùng dịch báng, viêm phổi...

Rối loạn đông máu: Gan suy yếu chức năng không đảm nhận được vai trò sản xuất protein cần thiết cho điều hòa đông máu và tiêu sợi huyết. Do đó, xơ gan làm suy giảm chức năng tế bào gan, rối loạn quá trình đông cầm máu. Bệnh nhân có nguy cơ cao chảy máu hoặc hình thành huyết khối nguy hiểm đến tính mạng.

Phù chân, báng bụng (cổ trướng): Tăng áp tĩnh mạch cửa dẫn đến tích tụ chất lỏng ở chân, gây phù nề hoặc báng bụng. Người bệnh thường có triệu chứng đi kèm như sốt, đau bụng dữ dội, đi ngoài phân lỏng.

Hôn mê gan, bệnh não gan: Nguyên nhân lớn nhất gây hôn mê gan là phù não vì ứ đọng khí amoniac, theo bác sĩ Ngân. Khi gan xơ, khả năng đào thải những độc tố trong cơ thể suy giảm, nhất là những độc tố như khí NH3-ammoniac.

Những độc tố này đi vào máu, theo máu lên não, tích tụ lâu ngày sinh ra các hội chứng bệnh não gan gây rối loạn tri giác, hôn mê, tử vong. Các yếu tố nguy cơ như nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, mất nước, lạm dụng thuốc an thần...

Hội chứng gan thận: Hiện tượng này thường khởi phát do giãn mạch làm giảm thể tích máu động mạch thận dẫn đến co mạch thận. Người bệnh có triệu chứng đi tiểu ít dần, lâu ngày không thể đi tiểu.

Hội chứng thường xảy ra với những người xơ gan cổ trướng, làm dịch thoát ra ngoài ở khoang ổ bụng, khoang màng phổi hoặc các mô cơ.

Ung thư gan: Xơ gan không được kiểm soát kịp thời có thể tiến triển thành ung thư gan. Triệu chứng gồm gan ngày càng to, cứng, có những khối u nhỏ, đau tức ở vùng gan, kèm theo sốt cao, da vàng, ăn không tiêu, nôn mửa và đi ngoài nhiều, sụt cân, suy nhược cơ thể.

Bác sĩ Ngân cho biết xơ gan là bệnh nguy hiểm. Người bị xơ gan cần theo dõi và có biện pháp ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm, tuân thủ điều trị của bác sĩ, khám sức khỏe định kỳ. Khi có triệu chứng bất thường, người bệnh cần nhập viện ngay để bác sĩ có phương pháp xử lý kịp thời.

Thảo Nhi