So với sinh thường, mẹ sinh mổ phải đối diện với thời kỳ hậu sản khó khăn hơn. Chế độ ăn uống hợp lý sau sinh mổ sẽ giúp mẹ nhanh hồi phục và dễ dàng "gọi" sữa về.
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương, nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng Lâm sàng và Tiết chế Viện Dinh dưỡng Quốc gia; Bác sĩ trưởng, Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome cho biết, các mẹ sau khi sinh mổ cần nạp 1.800-2.000 calo một ngày. Nếu mẹ cho con bú hoàn toàn, con số này sẽ tăng lên 2.200-2.500 calo một ngày. Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học cho mẹ với đầy đủ dưỡng chất giúp kích thích tuyến sữa hoạt động, vết mổ chóng lành, sức khỏe mau hồi phục.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương, sản phụ cần thực hiện chế độ ăn sau sinh mổ với đầy đủ các nhóm thực phẩm lợi sữa dưới đây để nhanh hồi phục và "gọi" sữa về nhiều.
Thực phẩm giàu protein
Protein giúp sửa chữa mô bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật, hỗ trợ sự phát triển của các mô tế bào mới và duy trì sức mạnh cơ bắp giai đoạn hậu phẫu. Nhóm thực phẩm giàu protein đóng vai trò quyết định đến thời gian hồi phục vết mổ của mẹ sau sinh. Sản phụ có thể ăn cá, trứng, thịt đỏ, thịt gia cầm, các loại đậu, các loại hạt... Chúng vừa cung cấp nguồn protein chất lượng cao, vừa là nguồn axit amin thiết yếu cho cả mẹ và bé.
Thực phẩm giàu tinh bột
Đây là nguồn cung cấp năng lượng chính cho các bà mẹ sau sinh mổ. Nó còn là nhiên liệu chính giúp bộ máy sản xuất sữa mẹ vận hành trơn tru. Mẹ nên chọn nguồn tinh bột tốt, chế biến dạng mềm hoặc lỏng để cơ thể hấp thụ hết chất dinh dưỡng, chẳng hạn súp, cháo (nấu cùng thịt nạc, cá, chân giò)... Yến mạch, khoai lang, gạo lứt cũng giàu chất bột đường, có thể đáp ứng đủ nhu cầu về tinh bột của cơ thể mẹ sau sinh mổ.
Thực phẩm giàu canxi và khoáng chất
Lượng canxi và các khoáng chất như sắt, kẽm, kali, magiê... bị hao hụt khá nhiều trong quá trình sinh con. Thế nên, mẹ cũng cần bù đắp ngay cho cơ thể một lượng canxi và khoáng chất tương ứng bằng cách bổ sung các sản phẩm từ sữa (sữa bò tươi, sữa chua, phô mai), hải sản, thịt bò, trứng... vào chế độ ăn sau sinh mổ.
Thực phẩm giàu vitamin
Sau các cuộc phẫu thuật, bác sĩ thường chỉ định người bệnh bổ sung các loại vitamin vì chúng rất giàu chất chống oxy hóa, giúp chống nhiễm trùng và sửa chữa các mô. Vitamin còn giúp đẩy nhanh tiến trình sản xuất collagen trong cơ thể, từ đó chữa lành các mô sẹo và tái tạo da mới. Các bà mẹ sau khi sinh mổ cũng được khuyến khích nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin như các loại rau xanh, trái cây, đậu.
Các loại rau xanh như bông cải xanh, rau bina, xà lách xoong, mồng tơi... rất dồi dào vitamin A, vitamin C, vitamin nhóm B.
Các loại đậu như đậu Hà Lan, đậu nành, đậu đen, đậu trắng... rất giàu vitamin B và D.
Trái cây màu vàng hoặc cam (cam, chanh, quýt, đu đủ, bí đỏ...), trái cây vỏ xanh (dưa leo, kiwi, bơ, dưa hấu, ổi...) và trái cây màu đỏ (táo, cà chua, ớt chuông, dâu tây...) đều giàu vitamin A, B, C cùng một loạt khoáng chất thiết yếu khác...
Thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ rất cần thiết để ngăn ngừa táo bón - tình trạng rất dễ gặp phải ở sản phụ nói chung và mẹ sau sinh mổ nói riêng. Táo bón chính là tác nhân gây áp lực lên vết mổ, làm chậm quá trình lành vết thương ở sản phụ. Chế độ ăn sau sinh mổ của mẹ cũng không nên thiếu các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, các loại củ và trái cây.
Thực phẩm khác
Một số thực phẩm như nghệ chứa vitamin B6, vitamin C, chất xơ, kali, mangan và magiê giúp giảm viêm các mô và chữa lành vết thương sau mổ nhanh chóng. Đây là lý do rất nhiều món ăn dành cho mẹ sinh mổ có thành phần gia vị là bột nghệ hoặc nghệ tươi. Hạt vừng, măng tây, thì là, rau bina... khi được dùng kết hợp với thực phẩm khác sẽ kích thích sản xuất sữa.
Chất lỏng
Uống nhiều nước rất cần thiết để giảm bớt áp lực cho nhu động ruột ở các mẹ sinh mổ. Uống nước còn giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, giúp tuyến sữa có đủ lượng chất lỏng tiết đủ lượng sữa trẻ cần. Ngoài sữa, nước lọc, sinh tố và nước ép trái cây tươi, mẹ nên ăn đa dạng loại trái cây chứa nhiều nước như dưa hấu, cam, bưởi, đu đủ...
Bên cạnh những thực phẩm nên ăn sau sinh mổ, để quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng, mẹ cũng cần biết những thực phẩm nên tránh có thành phần gây đầy hơi (đậu xanh, bột mì, bắp cải, súp lơ, khoai tây...), đồ uống chứa cồn, caffeine và thức uống có gas. Ngoài ra, thức ăn chưa được nấu chín hoàn toàn, thực phẩm lên men và thức ăn nhanh, động vật có vỏ (hàu, sò, ốc...) cũng không nên ăn vì chúng có thể chứa ký sinh trùng gây hại cho hệ tiêu hóa.
Đồng thời, mẹ cũng cần chú ý đến việc ăn uống sau sinh mổ như thế nào để không gây áp lực lên hệ tiêu hóa, giúp tăng cảm giác ngon miệng, cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Bữa ăn nên được chia nhỏ thành 5-6 bữa nhỏ một ngày thay vì ăn 3 bữa lớn, ăn chậm nhai kỹ để giảm bớt gánh nặng cho dạ dày, tránh bị đầy hơi.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh mổ đúng cách sẽ giúp vết thương sau mổ chóng lành, hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh, đồng thời hỗ trợ tối đa hoạt động của tuyến sữa, cho bé yêu nguồn sữa mẹ dồi dào và chất lượng. Để xây dựng thực đơn hoàn hảo, đảm bảo tất cả các yếu tố trên mẹ có thể nhờ đến sự tư vấn và hỗ trợ của các chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm.
Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome có dịch vụ khám, tư vấn dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh. Đến đây, mẹ sẽ được các chuyên gia thăm khám kỹ lưỡng, từ đó đưa ra những đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe của mẹ sau sinh mổ.
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thu Hương cho biết, Nutrihome còn có máy phân tích thành phần sữa mẹ - với công nghệ hiện đại duy nhất tại Việt Nam - giúp mẹ biết chính xác nguồn sữa đang cho bé bú có đủ vi chất hay chưa.
Bên cạnh đó, thói quen ăn uống, sở thích của mẹ cũng được tìm hiểu để trên cơ sở đó, các chuyên gia tận tâm, giàu kinh nghiệm của Nutrihome sẽ giúp mẹ xây dựng chế độ ăn sau sinh mổ phù hợp, đẩy nhanh tiến trình hồi phục sức khỏe và ngăn ngừa tình trạng thiếu hoặc thừa vi chất ở cả mẹ và bé.
Thu Hà