Trả lời:
Thiếu máu là tình trạng cơ thể không đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy tới các mô. Thiếu máu khi nồng độ hemoglobin (Hb) hồng cầu thấp khiến cơ thể mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu. Người bệnh thường chóng mặt khi thay đổi tư thế, đứng lên ngồi xuống.
Hồng cầu là tế bào máu được sản xuất trong tủy xương, lưu thông mang oxy đến khắp cơ thể. Hồng cầu được hình thành, sinh sản và phát triển dựa vào sắt, protein, vitamin tạo máu gồm vitamin nhóm B (vitamin B12, vitamin B9 - axit folic), các khoáng chất như đồng, vitamin A, vitamin C... Người bị chóng mặt, đau đầu do thiếu máu nên ưu tiên dùng thực phẩm chứa các dưỡng chất sau:
Sắt: Khoáng chất này cần thiết để sản xuất hồng cầu. Thực phẩm giàu sắt gồm loại tăng cường sắt, các loại thịt nạc gia súc, gia cầm như thịt bò, thịt lợn, thịt gà, thịt chim, thủy hải sản.
Axit folic (vitamin B9): Axit folic là vitamin nhóm B tan trong nước, tham gia vào các phản ứng vận chuyển carbon khi chuyển hóa axit nucleic và các amino. Axit folic đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và phân chia các loại tế bào, hình thành nhóm hem của hemoglobin. Cơ thể thiếu axit folic có thể giảm nồng độ folate máu, sau đó giảm folate trong hồng cầu, gây thiếu máu hồng cầu to dẫn đến chóng mặt.
Vitamin nhóm B này có nhiều trong mầm lúa mì, gan động vật, gia cầm, men bia. Một số rau củ quả có hàm lượng folate cao như măng tây, cải xoăn, rau lá đậm, rau diếp, dâu tây, lê, dưa hấu, các loại hạt đậu đỗ, lạc. Cam và nước cam chứa nhiều folate vì axit trong cam bảo vệ folate không bị phân hủy.
Thiếu máu khiến cơ thể mệt mỏi, chóng mặt. Ảnh: Freepik
Folate nhạy cảm với sự phân hủy của nhiệt độ, tia cực tím hoặc oxy hóa. Mọi người không nên nấu thực phẩm ở nhiệt độ cao, nhiều nước để tránh làm folate mất đi. Rượu (ethanol), một số loại thuốc làm giảm axit dạ dày, kháng sinh... cũng làm giảm hấp thu, chuyển hóa folate. Vitamin C trong thực phẩm giúp bảo vệ folate không bị phá hủy bởi quá trình oxy hóa.
Vitamin B12: Vitamin B12 tan trong nước, quan trọng trong quá trình hình thành, phân chia và trưởng thành của hồng cầu. Thiếu vitamin B12 gây thiếu máu ác tính, hồng cầu to. Loại vitamin này gần như không có trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Thực phẩm giàu vitamin B12 có nguồn gốc động vật như các loại thịt, cá, gia cầm, sữa, hải sản, nội tạng động vật... Vitamin B12 bền vững với nhiệt độ nhưng dễ bị phá hủy trong môi trường axit, môi trường kiềm hoặc ánh sáng.
Vitamin C: Vitamin C là chất chống oxy hóa đóng vai trò bảo vệ thành mạch máu, hỗ trợ hấp thu sắt và axit folic. Trái cây tươi, rau lá đậm như rau ngót, rau muống, rau cải xanh, rau cải xoăn, quả cam, quả ổi, bưởi... giàu vitamin C. Quá trình oxy hóa, ánh sáng, môi trường kiềm, nhiệt độ cao có thể phá hủy vitamin C.
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong bệnh thiếu máu. Tuy vậy, người bệnh vẫn nên đi khám để được tư vấn cách điều trị phù hợp, trong đó có chế độ dinh dưỡng riêng cho từng cá nhân. Người bị đau đầu chóng mặt bất thường cần khám chuyên khoa thần kinh sớm.
Bác sĩ Trần Thị Trà Phương
Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome
Độc giả có thể đặt câu hỏi về bệnh lý thần kinh tại đây để được bác sĩ giải đáp thắc mắc.