Ngứa hậu môn là tình trạng vùng da phía trong hoặc xung quanh hậu môn bị kích ứng, gây ngứa, khó chịu. ThS.BS Nguyễn Văn Hậu (Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết, ngứa hậu môn thường không có nguyên nhân rõ rệt nhưng trong một số trường hợp có thể xảy ra do nhiễm trùng, viêm da tiếp xúc... Cường độ ngứa và mức độ viêm có xu hướng tăng lên khi hậu môn bị tổn thương trực tiếp do gãi hoặc tiếp xúc với hơi ẩm.

Những nguyên nhân thường gặp gây ngứa hậu môn bao gồm:

Nhiễm giun kim: Giun kim là loại ký sinh trùng có kích thước nhỏ, phát triển và sinh sôi dựa vào chất dinh dưỡng lấy từ vật chủ. Loại giun này sống chủ yếu ở ruột và trực tràng của người bệnh. Chúng đẻ trứng xung quanh hậu môn vào ban đêm, khiến người bệnh cảm thấy ngứa. Giun kim xâm nhập vào đường tiêu hóa thông qua thực phẩm bẩn hoặc đồ dùng không đảm bảo vệ sinh, xảy ra phổ biến nhất ở trẻ em.

Bệnh trĩ: Trĩ là hiện tượng các tĩnh mạch sưng to, hình thành bên ngoài hoặc bên trong hậu môn và trực tràng, khiến bỏng, ngứa. Trĩ ngoại có thể gây khó khăn cho việc vệ sinh sau khi đại tiện. Trĩ nội dẫn đến chảy máu, són phân hoặc đi đại tiện không tự chủ. Tất cả các trường hợp này đều gây kích ứng da, làm cho hậu môn bị ngứa.

Chứng rò hậu môn: Những vết rách trên niêm mạc hoặc ống hậu môn làm cho dịch chảy ra ngoài, kích ứng da, dẫn đến đau và ngứa. Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này bao gồm táo bón, tiêu chảy trong thời gian dài, quan hệ tình dục qua đường hậu môn, ung thư, bệnh Crohn...

Dị ứng thuốc: Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng nhưng trong nhiều trường hợp có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Lúc này, trạng thái cân bằng tự nhiên bị mất, dẫn đến tiêu chảy hoặc nhiễm trùng nấm men. Do đó, vùng da hậu môn dễ bị kích ứng, dẫn đến hiện tượng ngứa rát khó chịu.

Nhiễm nấm Candida: Nấm Candida thường sống trong đường tiêu hóa, tích tụ ở ruột rồi di chuyển đến ống hậu môn gây nhiễm trùng nấm men. Loại ký sinh trùng này thường gặp ở phụ nữ mang thai, người bị thừa cân, đang dùng thuốc kháng sinh, hệ thống miễn dịch bị suy yếu do tiểu đường hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch...

Bệnh tình dục: Mụn rộp, mụn cóc, bệnh lậu... có thể gây ngứa hậu môn. Trong đó, mụn cóc do virus HPV gây ra là nguyên nhân thường gặp nhất. Bệnh phát triển bên trong và xung quanh hậu môn, sau đó, có thể lây lan sang bộ phận sinh dục. Nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến ung thư hậu môn.

Bệnh vảy nến: Bệnh này thường xuất hiện ở những vùng da không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngứa hậu môn, ửng đỏ nhưng không có vảy. Cảm giác ngứa thường rất dữ dội, kèm cảm giác đau rát khi đại tiện.

Thói quen vệ sinh không sạch sau khi đại tiện: Tốt hơn hết là bạn nên dùng giấy ướt, không mùi, dịu nhẹ để lau sơ, sau đó làm sạch lần nữa bằng giấy khô, mềm. Ngoài ra, một số thói quen không tốt như sử dụng nước nóng, xà phòng, xịt thơm, lau quá mạnh... cũng có thể làm cho hàng rào bảo vệ vùng da hậu môn bị phá hủy, gây kích ứng.

Thói quen ăn uống: Ăn uống không lành mạnh như uống nhiều nước ngọt có thể làm cho cơ hậu môn bị nới lỏng, khiến phân rỉ ra ngoài, gây ngứa. Ngoài ra, một số loại thức ăn, đồ uống khác cũng gây kích ứng như cà phê, trà, thức ăn cay, trái cây có múi...

Bác sĩ Hậu cho biết, ngứa hậu môn không nguy hiểm và có thể cải thiện hiệu quả bằng cách vệ sinh đều đặn, thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt, sử dụng thuốc điều trị. Tuy nhiên, sau một thời gian, nếu các triệu chứng không thuyên giảm, thậm chí trở nên trầm trọng hơn, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để được theo dõi và chẩn đoán kịp thời.

Phi Hồng