Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho não bị tắc nghẽn, ngăn oxy và chất dinh dưỡng đến mô não và nhanh chóng giết chết các tế bào não. Căn bệnh nguy hiểm này có thể xảy ra ở mọi thời điểm nhưng thường xuất hiện vào buổi sáng nhiều hơn.

TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức (Trưởng khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) dẫn nghiên cứu cho thấy, có khoảng 80% nguy cơ bị đột quỵ diễn ra từ 6h đến 12h. Biết được khoảng thời gian có nguy cơ đột quỵ cao giúp mỗi người chủ động, nhận diện nguy cơ sớm, thận trọng với các dấu hiệu cảnh báo như tê hoặc yếu ở một bên cơ thể, đau đầu, chóng mặt, nhìn kém, lú lẫn, nói khó... Từ đó có thể cứu sống bản thân và người nhà hiệu quả hơn.

Bác sĩ Minh Đức giải thích, đột quỵ thường xảy ra vào buổi sáng có liên quan đến sự thay đổi sinh học và những rủi ro về các vấn đề sức khỏe khác. Ví dụ, huyết áp thường xuống mức thấp nhất vào khoảng 3h, sau đó, tăng dần lên và tăng nhanh khi thức dậy. Lúc này cơ thể tiết ra hormone adrenaline và các hormone gây căng thẳng khác, có thể làm tăng áp lực máu và nhu cầu oxy.

Nguyên nhân khác liên quan đến đột quỵ buổi sáng là do lượng nitric oxit (NO) thấp. Nitric oxit có vai trò quan trọng trong việc cầm máu; trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu tăng dòng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Vào ban đêm, chất này bị tiêu thụ nhiều nhất nên khi sáng sớm dễ bị thiếu, làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Sau một đêm, cơ thể cũng bị mất khá nhiều nước, máu trở nên keo đặc hơn, tim phải làm việc nhiều để bơm đẩy máu đi. Độ đặc của máu cũng là một trong những tác nhân cơ bản hình thành đột quỵ. Độ đặc của máu có thể tăng theo một quy luật nhất định, từ 4h đến 8h là lúc máu đặc nhất, sau đó loãng ra. 0h là loãng nhất rồi dần đặc lại.

Bác sĩ Minh Đức cho biết thêm, tăng huyết áp là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất dẫn đến đột quỵ và điều chỉnh huyết áp là chìa khóa để ngăn ngừa. Tăng huyết áp khiến thành mạch máu bị tổn thương, thậm chí có thể vỡ ở những mạch máu nhỏ như mạch máu não, gây xuất huyết não hoặc hình thành cục máu đông, làm tắc mạch máu và dẫn đến đột quỵ. Vì huyết áp thường tăng khoảng 20% sau khi một người thức dậy vào buổi sáng. Từ 18h đến 19h cũng là thời điểm huyết áp thường tăng cao.

Thời tiết thay đổi thất thường, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm cao là nguyên nhân dễ dẫn đến đột quỵ. Trong những ngày nắng nóng, độ ẩm không khí cao, cơ thể mất nước qua hơi thở, mồ hôi cũng có khả năng gây rối loạn về đông cầm máu. Trời càng nóng, bật điều hòa ở nhiệt độ càng thấp, ra khỏi môi trường điều hòa chênh lệch nhiệt độ dễ dẫn đến sốc nhiệt và biến chứng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim. Khi thời tiết lạnh, cơ thể dễ nhiễm lạnh, mạch máu có khuynh hướng co lại. Co mạch quá mức dễ dẫn đến tăng huyết áp, làm tăng nguy cơ bị đột quỵ.

Minh Anh