Gan là một trong những cơ quan làm việc chăm chỉ nhất trong cơ thể bao gồm lọc các chất độc ra khỏi máu, cân bằng vi chất dinh dưỡng, điều chỉnh hormone... Khi gan có bất thường trong quá trình hoạt động có thể tiến triển thành suy gan, một tình trạng nguy hiểm tính mạng.
Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh (Trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) cho biết, có rất nhiều cách để nâng cao sức khỏe và cải thiện chức năng gan, trong đó lối sống lành mạnh giữ cho gan hoạt động khỏe mạnh.
Hạn chế uống rượu
Gan xử lý mọi đồ uống có cồn mà bạn tiêu thụ, bao gồm rượu, bia... Tất cả ethanol có trong bia rượu không độc với gan, khi uống vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acetaldehyde. Acetaldehyde là chất gây độc với gan. Bạn càng uống nhiều rượu, gan càng phải làm việc nhiều hơn. Theo thời gian, uống quá nhiều có thể gây hại, phá hủy các tế bào gan.
Bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD) có thể xảy ra một số tình trạng như gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, xơ gan và ung thư gan. Uống rượu cùng với thuốc gây gánh nặng quá mức cho gan. Bia rượu làm gan tổn thương nặng hơn ở người có mang virus viêm gan B, C mạn tính.
Sử dụng thuốc đúng cách
Bác sĩ Khanh chia sẻ thêm, tất cả các loại thuốc khi uống đều đi qua gan và được phân hủy. Hầu hết các loại thuốc đều an toàn cho gan khi dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, dùng quá nhiều thuốc và thường xuyên hoặc dùng nhiều loại thuốc cùng lúc có thể gây hại. Acetaminophen (Tylenol) là ví dụ về một loại thuốc không kê đơn phổ biến có thể ảnh hưởng nghiêm trọng cho gan nếu bạn dùng không đúng cách. Mọi người không nên tự ý sử dụng thuốc và không uống các thực phẩm chức năng khi không cần thiết.
Áp dụng chế độ ăn uống thân thiện với gan
Để giúp chức năng gan khỏe mạnh cần đảm bảo chế độ ăn uống có lợi cho cơ quan này về lâu dài. Bạn nên ưu tiên chọn ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả, protein nạc, sữa và chất béo lành mạnh. Các thực phẩm có lợi cho gan cũng được khuyến khích như bưởi, việt quất, các loại cá... Cơ thể cũng cần nhận đủ chất xơ giúp gan hoạt động trơn tru. Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt là những nguồn chất xơ tốt.
Mọi người cần đảm bảo uống đủ nước - yếu tố cần để gan hoạt động tốt. Thực phẩm chứa nhiều chất béo, đường và muối có thể ảnh hưởng đến chức năng gan theo thời gian. Thức ăn chiên rán và thức ăn nhanh cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Giảm cân
Theo Hướng dẫn của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Mỹ (AASLD), giảm cân là một phần quan trọng giúp cải thiện chức năng gan. Những người béo phì và mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) giảm từ 3-5% trọng lượng cơ thể có thể giảm sự tích tụ chất béo trong gan. Nếu giảm từ 7-10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện các triệu chứng khác của bệnh gan thoái hóa mỡ không do rượu như viêm, xơ hóa...
"Cách tốt nhất để giảm cân và duy trì cân nặng là thực hiện từng bước nhỏ để đạt được mục tiêu theo thời gian. Chế độ ăn kiêng không đúng cách thường không bền vững và có thể gây hại cho gan như nhịn ăn sáng, bỏ bữa. Kết hợp chế độ ăn và tập thể dục thể thao thường xuyên có thể giảm cân, duy trì cân nặng phù hợp", bác sĩ Khanh nói.
Bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn cho bạn về thể trạng và sức khỏe, đưa ra mục tiêu giảm cân phù hợp và chọn thực phẩm tốt cho gan.
Tập thể dục thường xuyên
Hoạt động thể chất không chỉ tốt cho hệ cơ xương và tim mạch mà còn tốt cho gan. Các bài tập thể dục như đi bộ nhanh, đi xe đạp... có thể ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong cơ quan này.
Hạn chế tiếp xúc các chất độc từ môi trường
Gan không chỉ xử lý các hóa chất xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng mà còn xử lý các hóa chất xâm nhập qua mũi và da. Một số sản phẩm gia dụng chứa chất độc có thể gây hại cho gan nếu tiếp xúc thường xuyên.
Để ngăn ngừa tổn thương lâu dài, bạn có thể chọn sản phẩm hữu cơ để làm sạch nhà, tránh dùng thuốc hóa học trong quá trình làm vườn, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh hít phải khói hóa học. Nếu bạn sử dụng hóa chất hoặc bình xịt trong nhà, chẳng hạn như sơn thì cần đảm bảo không gian được thông gió tốt và đeo khẩu trang.
Lục Bảo