Trả lời:

Viêm tụy cấp là tình trạng tuyến tụy bị tổn thương, phù nề nhu mô và hoại tử do quá trình tự tiêu hóa bởi các enzym do chính tụy sản xuất. Bệnh xảy ra đột ngột, có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Viêm tụy cấp có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở tuổi trung niên.

Nguyên nhân gây viêm tụy là do bệnh sỏi mật, lạm dụng rượu bia, mỡ máu, chấn thương bụng hoặc phẫu thuật, hàm lượng canxi trong máu cao. Tình trạng nhiễm trùng như quai bị, viêm gan A hoặc B, vi khuẩn salmonella, một số khiếm khuyết di truyền, bất thường bẩm sinh ở tuyến tụy... cũng có thể dẫn đến viêm tụy.

Triệu chứng phổ biến gồm đau bụng khởi phát đột ngột, bắt đầu ở vùng bụng trên, với cường độ dữ dội, có thể lan ra phía sau lưng. Buồn nôn, nôn ói, sau nôn không giảm đau bụng, nhịp tim nhanh, thở nhanh và nông hay chướng bụng, bí trung tiện (xì hơi) và đại tiện.

Viêm tụy cấp không được điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng như tụ dịch quanh tụy cấp, hoại tử tụy có thể kèm nhiễm trùng tụy, nang giả tụy... Các biến chứng toàn thân bao gồm đợt bùng phát các bệnh toàn thân như bệnh mạch vành cấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính... Một số biến chứng khác có thể xảy ra như suy thận cấp, hội chứng suy hô hấp cấp tính, rối loạn đông máu, hình thành huyết khối tĩnh mạch lách và biến chứng của tình trạng này.

Viêm tụy cấp nhẹ thường khỏi sau 5-10 ngày điều trị. Trường hợp nặng gây biến chứng, thời gian nằm viện có thể kéo dài đến vài tuần, khi diễn tiến nghiêm trọng, phức tạp có nguy cơ tử vong. Người bệnh nghiêm trọng có thể phải điều trị tại đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) nếu cần thay huyết tương, lọc máu liên tục...

Hầu hết người bệnh bị viêm tụy cấp đều có thể hồi phục hoàn toàn, một số có thể bị tái phát hoặc diễn tiến thành viêm tụy mạn. Một tỷ lệ nhỏ các trường hợp viêm tụy cấp có khả năng dẫn đến bệnh tiểu đường trong tương lai. Viêm tụy hoại tử gây biến chứng suy đa cơ quan như suy thận, suy hô hấp, suy tuần hoàn, có thể dẫn đến tử vong. Bạn đã được chẩn đoán viêm tụy cấp thì nên tuân thủ phác đồ của bác sĩ, tránh điều trị chậm trễ vì dễ biến chứng.

Viêm tụy cấp có thể phòng ngừa bằng cách thay đổi lối sống, áp dụng chế độ ăn khoa học, hạn chế các món nhiều dầu mỡ, nội tạng động vật. Tập thể dục thể thao hàng ngày, duy trì cân nặng phù hợp, bỏ rượu bia và thuốc lá. Kiểm soát các bệnh tiểu đường, mỡ máu, sỏi mật (nếu có) góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bác sĩ Võ Đăng Toàn
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM