Gan đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý các chất dinh dưỡng và thuốc, làm sạch máu. Nếu gan không hoạt động tốt, nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng. Tổn thương gan có thể do thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Các yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương gan do thuốc hoặc các nguyên nhân khác như viêm gan, bệnh Wilson, bệnh Celiac, virus Epstein-Barr, virus Herpes, rối loạn sử dụng rượu.

Dấu hiệu sớm và các biến chứng

Dùng hoặc lạm dụng thuốc làm tổn thương gan phụ thuộc vào một số yếu tố như loại thuốc, tình trạng sức khỏe của người bệnh. Theo Viện quốc gia về bệnh tiểu đường, bệnh tiêu hóa và bệnh thận, các triệu chứng tổn thương gan do dùng thuốc có thể xuất hiện từ 5 ngày đến 3 tháng sau khi bạn bắt đầu dùng thuốc.

Lưu ý các triệu chứng của cơ thể là một trong những cách để nhận biết gan bị tổn thương. Các dấu hiệu ban đầu như đau bụng, sốt, bệnh tiêu chảy, nước tiểu đậm, vàng da, buồn nôn, mệt mỏi, buồn ngủ, phát ban, phân màu trắng...

Các biến chứng sức khỏe mà người bệnh có thể gặp phải nếu bị tổn thương gan do sử dụng thuốc như ảnh hưởng đến trao đổi chất, chất độc tích tụ, đông máu. Gan loại bỏ các chất không an toàn (độc tố) ra khỏi cơ thể. Độc tố được thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu hoặc phân hoặc được phân hủy thành các chất an toàn hơn. Nếu gan không hoạt động tốt, các chất độc này có thể tích tụ.

Gan đóng một số vai trò trong quá trình trao đổi chất giúp cơ thể xử lý năng lượng. Nếu gan không hoạt động, các quá trình này sẽ không hoạt động tốt. Cơ quan này cũng giúp các tế bào máu tụ lại với nhau để cầm máu (đông máu). Người có lá gan không khỏe mạnh có nguy cơ mắc các vấn đề về chảy máu.

Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến gan

Một số loại thuốc và chất bổ sung có khả năng gây tổn thương tế bào gan.

Acetaminophen

Acetaminophen là một loại thuốc giảm đau không kê đơn, có trong một số thuốc giảm đau. Nó cũng được sử dụng trong các loại kem và thuốc mỡ để giảm đau cơ. Dùng quá nhiều acetaminophen là nguyên nhân của hầu hết các trường hợp suy gan cấp tính (đột ngột). Uống rượu, các yếu tố di truyền và các loại thuốc khác mà bạn đang dùng cũng có thể làm tăng nguy cơ tổn thương cơ quan này.

Tổn thương do acetaminophen có thể bắt đầu 24-72 giờ sau khi dùng thuốc. Các triệu chứng thường xuất hiện 2-4 ngày sau lần đầu tiên bạn dùng thuốc. Người bệnh không nên dùng nhiều hơn một loại thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn có chứa acetaminophen mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Nếu bạn nghĩ rằng bạn đã uống quá nhiều acetaminophen thì nên đến bệnh viện để thăm khám.

Thuốc chống co giật

Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh động kinh có thể làm tổn thương gan. Tổn thương gan do các loại thuốc này có thể xảy ra từ 1-6 tuần sau khi bạn bắt đầu dùng thuốc. Tuy nhiên, các loại thuốc mới hơn hiện nay được sử dụng để điều trị căn bệnh này hiếm khi có liên quan.

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh là thuốc được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Một số loại thuốc kháng sinh uống và bôi có ảnh hưởng đến cơ quan này. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng vài tuần sau khi dùng.

Ngoài ra, các loại thuốc khác có ảnh hưởng đến lá gan nếu lạm dụng như statin - loại thuốc phổ biến để điều trị mỡ máu, methyldopa điều trị huyết áp cao, thuốc tránh thai, một số loại thuốc gây mê. Thời gian để các loại thuốc này ảnh hưởng tiêu cực cho gan là khác nhau. Nó có thể xuất hiện trong vòng 2-12 tuần sau khi bắt đầu dùng methyldopa, trong khi đó, satin có thể mất một tháng đến 10 năm, chứ không xảy ra ngay lập tức. Tổn thương gan liên quan đến sinh sản có thể không xuất hiện trong vài tuần hoặc vài tháng nhưng tổn thương do gây mê có thể xảy ra chỉ trong vài ngày.

Ngoài ra còn có các chất bổ sung có thể gây hại cho cơ quan này. Nhiều loại trong số này có thể mua mà không cần toa bác sĩ tại các nhà thuốc. Chúng có thể là thực phẩm bổ sung thảo dược, vitamin A, vitamin nhóm B, thực phẩm bổ sung đa thành phần...

Để xem xét gan của người bệnh đang hoạt động như thế nào, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu. Nếu các xét nghiệm cho thấy cao hơn mức bình thường có thể cho thấy gan bị tổn thương. Nếu gan bị tổn thương do thuốc, điều đầu tiên tiên là bạn phải ngừng dùng thuốc (nếu có thể). Tùy thuộc vào các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng, bác sĩ cũng có thể cho bạn nghỉ ngơi, tránh tập thể dục và truyền chất lỏng qua tĩnh mạch. Hầu hết các trường hợp tổn thương gan do thuốc sẽ cải thiện trong vòng vài ngày đến vài tuần kể từ khi ngừng thuốc. Người bệnh thường mất từ 2-3 tháng để hồi phục hoàn toàn.

Kim Uyên
(Theo Verywell Health)