Thực phẩm chế biến sẵn (chế biến cao) gồm các món như xúc xích, thịt nguội, đồ nướng đóng gói, pate, đồ đóng hộp và đồ uống có đường... có chứa nhiều chất béo, muối và đường không tốt cho sức khỏe. Theo một số nghiên cứu, người tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư đại trực tràng và tử vong sớm cao hơn.
Các nhà nghiên cứu Đại học Tufts và Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan (Mỹ) đã theo dõi dữ liệu sức khỏe của hơn 46.000 nam giới và gần 160.000 phụ nữ trong hơn 2 thập kỷ (từ 24-28 năm) để đánh giá nguy cơ ung thư đại trực tràng do tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn gây ra. Theo đó, các nhà khoa học cho rằng, ung thư đại trực tràng là loại ung thư bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi chế độ ăn uống so với ung thư khác. Thịt chế biến sẵn là thực phẩm "siêu chế biến" làm tăng nguy cơ cao ung thư đại trực tràng. Thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều đường bổ sung và ít chất xơ góp phần làm tăng cân và béo phì, huyết áp và cholesterol cao, đây là các yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng.
Theo các nhà nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan, ung thư liên quan đến tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn phải mất nhiều năm hoặc thậm chí nhiều thập kỷ để phát triển. Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều đường, muối và chất béo nhưng lại ít vitamin và chất xơ, có tác động âm thầm và có thể gây ung thư nếu tiêu thụ nhiều trong thời gian dài.
Tiêu thụ nhiều thịt chế biến sẵn như xúc xích làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Ảnh: Freepik
Nghiên cứu khác của Hệ thống y tế Johns Hopkins (Mỹ) chỉ ra, thực phẩm đóng gói và đồ uống có đường có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn ở nam giới. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, nam giới tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn nhiều có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 29% so với người không tiêu thụ hoặc ăn rất ít loại thực phẩm này. Mối liên hệ mạnh mẽ nhất giữa ung thư đại trực tràng và thực phẩm chế biến sẵn ở nam giới đến từ việc tiêu thụ một số loại thức ăn như xúc xích, thịt xông khói, giăm bông và chả cá.
Theo giáo sư Otis Brawley (Hệ thống y tế Johns Hopkins), ước tính có khoảng 34.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới do mắc bệnh liên quan đến việc tiêu thụ thịt chế biến sẵn. Phân tích 10 nghiên cứu, Brawley kết luận rằng, cứ 50 g thịt chế biến sẵn được ăn hàng ngày làm tăng 18% nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Các nhà nghiên cứu chưa tìm ra mối liên quan giữa mức tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn nói chung và nguy cơ ung thư đại trực tràng ở phụ nữ. Họ cho rằng, có thể thành phần của thực phẩm chế biến sẵn mà phụ nữ tiêu thụ khác với thành phần của nam giới. Ví dụ, một số loại thực phẩm được coi là "siêu chế biến" như sữa chua lại làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Hoặc phụ nữ có thể có những lựa chọn tốt hơn trong phạm vi thực phẩm chế biến sẵn hoặc có thể có nội tiết tố nữ bảo vệ chống lại ung thư đại trực tràng.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (Mỹ), có thể chính việc tiêu thụ nhiều thực phẩm "siêu chế biến", thiếu trái cây, rau và ngũ cốc đã làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột dẫn đến viêm nhiễm. Các chất phụ gia và chất bảo quản được sử dụng trong thực phẩm chế biến sẵn đã gây hại cho đường ruột. Hai yếu tố này có thể là nguyên nhân dẫn đến ung thư. Trung tâm này khuyến nghị, người trưởng thành nên tiêu thụ từ 1,5-2 cốc trái cây và ăn 2-3 cốc rau mỗi ngày để giảm nguy cơ mắc bệnh.
Chế độ ăn uống lành mạnh và bền vững rất quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư đại trực tràng và ung thư khác. Đại học Tufts khuyến nghị, nếu lựa chọn thực phẩm chế biến sẵn, bạn nên chọn loạicó hàm lượng muối thấp, ít hoặc không đường bổ sung, không có chất béo không tốt cho sức khỏe. Bạn có thể thay bánh mì và gạo bằng ngũ cốc nguyên hạt, chế biến món ăn ưu tiên nhiều rau củ quả, hạn chế dùng thịt chế biến sẵn, đồ đóng hộp và tránh thêm nhiều đường, muối... để giảm tác hại của việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn.
Mai Cat
(Theo Everyday Health)