Các loại thực phẩm có liên quan trực tiếp đến nguy cơ ung thư đại trực tràng như thịt đỏ, thịt chế biến (xúc xích, thịt xông khói...), thực phẩm có hàm lượng đường cao, rượu bia... Hạn chế những loại thực phẩm này giúp phòng tránh bệnh. Duy trì lối sống lành mạnh như tập thể dục đều đặn, có cân nặng phù hợp so với chiều cao... cũng có thể giảm nguy cơ ung thư.

Duy trì cân nặng phù hợp

Mỡ bụng (vòng eo lớn) có liên quan đến ung thư đại trực tràng. Duy trì cân nặng phù hợp với chiều cao, tránh tăng cân, nhất là ở eo có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Béo phì có liên quan đến chứng viêm. Viêm mạn tính trong cơ thể có thể gây tổn thương DNA, dẫn đến ung thư.

Theo nghiên cứu của Đại học Queensland (Australia) năm 2013 đã xác định được một loại protein gây viêm là PAR2 trong các tế bào mỡ ở bụng của người thừa cân, béo phì. Chế độ ăn nhiều chất béo hoặc nhiều đường gây ra những thay đổi đối với các tế bào của hệ thống miễn dịch kích hoạt việc sản xuất loại protein này. Mặc dù mối liên hệ chính xác giữa viêm và ung thư rất phức tạp và vẫn đang được nghiên cứu. Song, giảm viêm trong cơ thể thông qua thói quen sống lành mạnh có thể giảm nguy cơ ung thư và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Tập thể dục đều đặn

Theo một nghiên cứu năm 2017 của Trường Y thuộc Đại học California San Diego, hoạt động thể chất thường xuyên làm giảm viêm. Chỉ cần 20 phút tập thể dục, 4-5 lần mỗi tuần và bất kỳ hình thức hoạt động nào từ trung bình đến cao (đi bộ nhanh, chạy, bơi, đạp xe...) đều tốt cho sức khỏe. Tập thể dục cường độ cao có thể tăng khả năng phòng ngừa ung thư đại trực tràng hơn là tập thể dục ở cường độ vừa phải. Nếu bạn đã tập luyện thường xuyên thì nên cân nhắc tăng cường độ và tần suất dưới sự hướng dẫn của huấn luyện viên.

Bỏ thuốc lá, giảm rượu bia

Hút thuốc lá khiến cơ thể tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại có thể làm hỏng DNA, tăng nguy cơ ung thư. Uống nhiều rượu bia có thể làm giảm lượng folate (vitamin B9) mà cơ thể hấp thụ từ thực phẩm lành mạnh. Thiếu folate có liên quan đến việc tăng tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng theo Hiệp hội Ung thư Mỹ. Folate có trong thực phẩm như rau bina, măng tây, ngũ cốc...

Thêm chất xơ vào chế độ ăn

Nghiên cứu của Đại học Queen’s Belfast (Anh) đăng trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Mỹ năm 2015 cho thấy, chất xơ, nhất là ngũ cốc nguyên hạt có thể giảm khả năng mắc ung thư đại trực tràng. Thêm chất xơ vào bữa sáng bằng cách cho các quả mọng tươi, các loại hạt vào món yến mạch, thử loại ngũ cốc ăn sáng giàu chất xơ với ít nhất 6 g chất xơ trong mỗi khẩu phần.

Bữa ăn nhẹ buổi chiều có thể chọn trái cây tươi hoặc khô, rau với sốt thay vì khoai tây chiên, bánh quy. Thêm một khẩu phần rau vào bữa tối giúp tăng lượng chất xơ cần thiết cho cơ thể.

Chọn chất béo lành mạnh

Chất béo lành mạnh như dầu hạt, dầu lanh, dầu cá, dầu ô liu và dầu hạt cải cũng có thể hạn chế tình trạng viêm xảy ra trong cơ thể. Mọi người cũng nên tránh ăn nhiều thịt đỏ vì chúng chứa nhiều chất béo bão hòa. Giảm tiêu thụ các sản phẩm từ sữa nguyên kem như bơ, kem...; thực phẩm chế biến với nhiều chất béo chuyển hóa sẽ tốt hơn cho sức khỏe.

Chế biến thịt đúng cách

Khi chế biến thịt ở nhiệt độ cao như nướng, chiên, hydrocacbon thơm đa vòng (PAH) và amin dị vòng (HCA) sẽ được giải phóng. Hai hợp chất này có liên quan đến ung thư. Hydrocacbon thơm đa vòng (PAH) cũng có thể được tìm thấy trong thực phẩm được xử lý hoặc hun khói như giăm bông, thịt xông khói.

Bạn không cần tuyệt đối bỏ các món nướng mà nên lưu ý cách chế biến để hạn chế tác động đến sức khỏe. Ví dụ như nướng ở nhiệt độ thấp, cắt bỏ phần mỡ trước khi nướng, tránh để thịt quá cháy...

Uống trà

Trà trắng đã được Đại học Malaya chứng minh có tác dụng ức chế sự phát triển của các tế bào HT-29 gây ung thư biểu mô tuyến đại trực tràng. Trà xanh cũng có tác dụng chống loại ung thư này trong nghiên cứu các trong ống nghiệm và động vật. Tuy nhiên, dữ liệu khoa học hiện có không đủ để kết luận rằng bất kỳ loại trà nào cũng có thể ngăn ngừa ung thư đại trực tràng ở người. Dù vậy, uống trà vẫn mang nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Ngoài phòng ngừa từ chế độ ăn uống, lối sống, người từ tuổi 45 được khuyến khích tầm soát căn bệnh này. Người có các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng như mắc bệnh viêm ruột, tiền sử gia đình mắc căn bệnh này, polyp trực tràng... nên thăm khám và tư vấn sàng lọc cùng các bác sĩ.

Kim Uyên
(Theo Verywell Health)