Cân nặng chưa đủ đánh giá trẻ phát triển khỏe mạnh

Trong quá trình nuôi dạy con, các mẹ thường quan tâm đến cân nặng của trẻ. Cân nặng là yếu tố dễ nhìn thấy bằng mắt thường, định lượng bằng con số cụ thể. Mẹ thường nghe những câu bình luận từ người thân, bạn bè như "xem bé mũm mĩm chưa", "cháu hay ăn chóng lớn, mẹ nuôi mát tay", "bé nhẹ cân có cần đi khám không?"...

Chị Thùy Liên (quận Bình Thạnh) chia sẻ, chị gửi con đi học mẫu giáo, mỗi ngày đón con đều nghe cô giáo bảo bé chậm tăng cân. Cô sẽ cho bé ăn thêm, mẹ ở nhà cũng chú ý vì bé nhẹ cân hơn các bạn khác. Dần dần, chị chỉ chú ý đến cân nặng của con, cả cô và mẹ cùng hợp sức giúp bé tăng cân.

Nếu chỉ quan tâm đến cân nặng của trẻ có thể tạo nên sự ngộ nhận. Một số mẹ khi thấy con tròn, mũm mĩm, cân nặng vượt chuẩn thì yên tâm con khỏe mạnh, đáng yêu. Khi mẹ nghe đánh giá bé còi, gầy thì cảm thấy áp lực vì nuôi con chưa đúng cách. Mẹ tìm nhiều phương pháp để con ăn nhiều, nhanh béo.

Một số mẹ đến khám bác sĩ đã hỏi cách tăng cân nhanh cho con để theo kịp bạn bè cùng lứa. Xét biểu đồ tăng trưởng, trẻ phát triển bình thường có cân nặng nằm trong chuẩn quy định. Nếu chỉ lấy cân nặng, sự tròn trịa, mập mạp của bé làm thước đo là chưa đúng. Điều này lâu dần ảnh hưởng đến sức khỏe, sự tăng trưởng, có thể tác động đến tâm lý trẻ khi cứ bị ép ăn nhiều.

Tình trạng thừa cân, béo phì trẻ em từ tuổi tiền học đường và học đường đến tuổi trưởng thành đang tăng tại Việt Nam, nhất ở các thành phố lớn. Kết quả điều tra năm 2014-2015 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, tỷ lệ trẻ thừa cân béo phì ở TP HCM trên 50%, Hà Nội khoảng 41%. 

Để đánh giá mức độ tăng trưởng của trẻ, cân nặng không phải là yếu tố duy nhất. Bác sĩ đánh giá dựa trên các chỉ số cơ bản như chiều cao, cân nặng, sức đề kháng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố bảng chiều cao, cân nặng chuẩn của trẻ em 0-5 tuổi. Tỷ lệ hợp lý giữa cân nặng và chiều cao cho thấy trẻ phát triển khỏe mạnh, đủ chất dinh dưỡng.

Phụ huynh không nên chỉ chú trọng quá mức đến cân nặng mà bỏ quên chiều cao. Phát triển chiều cao là phát triển xương. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ tăng trưởng xương, phát triển chiều cao nhanh trong 5 năm đầu đời, có thể đạt đến 60% chiều cao khi trưởng thành. Mẹ cần giúp trẻ tăng trưởng xương tối đa trước khi kết thúc giai đoạn này.

Bên cạnh chiều cao và cân nặng, sự tăng trưởng toàn diện của trẻ đòi hỏi hệ miễn dịch khỏe mạnh, góp phần chống lại nhiễm trùng và bệnh tật. Trẻ có hệ miễn dịch khỏe ít mắc bệnh, nếu mắc cũng hồi phục nhanh hơn. Hệ miễn dịch kém dễ dẫn đến bệnh hô hấp, tiêu hóa như viêm hô hấp, tiêu chảy, táo bón, rối loạn tiêu hóa... Trẻ bị cản trở hấp thu dưỡng chất từ bữa ăn, mất đi nhiều cơ hội vận động, vui chơi, học hỏi.

Tiến sĩ Li Fei, bộ phận Nghiên cứu và Phát triển, Trung tâm châu Á Thái Bình Dương, Abbott Nutrition chia sẻ, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ có thể tăng trưởng khỏe mạnh, toàn diện. Khi được bổ sung đầy đủ và cân bằng các dưỡng chất cần thiết, trẻ có thể đạt được cùng lúc 3 yếu tố gồm chiều cao, cân nặng, hệ miễn dịch.

Mẹ có thể tham khảo tháp dinh dưỡng theo khuyến cáo của Viện dinh dưỡng Quốc gia nhằm xác định nhóm thực phẩm cần thiết cho con. Lưu ý ở mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau.

Hà Triệu