Nữ hóa tuyến vú là sự gia tăng số lượng mô tuyến vú ở nam giới, gây ra bởi sự mất cân bằng giữa hai nội tiết tố estrogen và testosterone. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên vú, đôi khi không đồng đều. Nữ hóa tuyến vú không phải là tình trạng gia tăng mô mỡ thông thường trong tuyến vú hay còn gọi là giả nữ hóa tuyến vú.

Khi bị nữ hóa tuyến vú nam giới có thể có một số biểu hiện như: ngực to hơn mức bình thường; đau ngực (thường gặp ở thanh thiếu niên); sưng mô vú; vú đau khi sờ; núm vú nhạy cảm khi cọ xát với quần áo.

Theo thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Bá Tấn (khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM), mất cân bằng nội tiết là nguyên nhân chính gây nữ hóa tuyến vú ở nam giới. Nam giới bị mất cân bằng nội tiết có thể do một số nguyên nhân sau.

Thay đổi nội tiết tố tự nhiên: Trong cơ thể nam giới có cả hormone sinh dục nam testosterone và hormone sinh dục nữ estrogen. Testosterone kiểm soát các đặc điểm của nam giới như khối lượng cơ và lông trên cơ thể. Trong khi đó, estrogen điều khiển sự phát triển của tuyến vú. Khi nồng độ estrogen trong cơ thể nam giới quá cao hoặc mất cân bằng với nồng độ testosterone có thể gây nữ hóa tuyến vú.

Thay đổi nội tiết tố tự nhiên có thể gây nữ hóa tuyến vú ở nam giới lớn tuổi. Tình trạng này thường xảy ra trong 3 giai đoạn sau:

Sơ sinh: Bác sĩ Bá Tấn dẫn các nghiên cứu cho thấy, hơn 50% trẻ sơ sinh nam bị phì đại tuyến vú to do ảnh hưởng estrogen từ mẹ. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ biến mất trong vòng 2-3 tuần sau sinh.

Tuổi dậy thì: Đây là tình trạng khá phổ biến, do nội tiết tố mất cân bằng trong quá trình dậy thì. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này sẽ biến mất sau 6 tháng đến 2 năm mà không cần điều trị.

Trưởng thành: Ước tính khoảng 24-65% nam giới từ 50-80 tuổi bị nữ hóa tuyến vú.

Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng nữ hóa tuyến vú như: một số thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt và một số bệnh khác; thuốc điều trị thiếu hụt nội tiết tố, dậy thì muộn hoặc mất cơ do bệnh khác; thuốc điều trị bệnh AIDS; thuốc chữa tình trạng tăng động giảm chú ý (ADHD)... Ngoài ra, các thuốc chống lo âu; chống trầm cảm 3 vòng; kháng sinh; thuốc trị ung thư... có thể gây nữ hóa tuyến vú.

Sử dụng rượu, chất gây nghiện: Uống nhiều rượu bia; sử dụng steroid đồng hóa để tăng khối cơ, nâng cao hiệu suất thể thao và một số chất gây nghiện như amphetamine, cần sa, bạch phiến, methadone có thể gây nữ hóa tuyến vú.

Bác sĩ Tấn cho biết thêm, một số bệnh có thể gây nữ hóa tuyến vú ở nam giới do ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố như: thiểu năng sinh dục; lão hóa; khối u liên quan đến tinh hoàn, tuyến thượng thận hoặc tuyến yên; cường giáp; suy thận; suy gan và xơ gan; suy dinh dưỡng; dùng thảo dược...

Nữ hóa tuyến vú không gây nguy hiểm nhiều cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi ngực sưng tấy, đau ở một hoặc hai bên vú, núm vú tiết dịch..., người bệnh cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Đức Nguyên