Hình thành cục máu đông là một trong những tình trạng bệnh lý nguy hiểm. Trong đó, huyết khối tĩnh mạch (VTE) xảy ra khi cục máu đông phát triển trong tĩnh mạch.
Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ, có 900.000 người Mỹ bị ảnh hưởng xấu bởi huyết khối tĩnh mạch. Cục máu đông khiến 100.000 người hàng năm ở quốc gia này tử vong và cứ 10 người thì có 3 người phát triển cục máu đông sẽ trải qua một đợt khác trong vòng 10 năm. Tại Việt Nam, dù chưa có con số thống kê về tình trạng huyết khối tĩnh mạch nhưng đây cũng là tình trạng gây ra những ca đột quỵ.
Tiến sĩ của Đại học Cornell (Mỹ) - Mike Bohl chia sẻ trên Eat This Not That rằng có rất nhiều nguyên nhân hình thành cục máu đông như di truyền, xơ vữa động mạch (các mảng trong động mạch phát triển do cholesterol cao), ung thư, rung nhĩ (nhịp tim không đều), tiểu đường, béo phì, mang thai, ít vận động, hút thuốc, phẫu thuật, dùng thuốc...
Một số loại thuốc tránh thai cũng có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông ở phụ nữ, gấp 2-4 lần. Covid-19 cũng là yếu tố nguy cơ làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể và nguy cơ hình thành cục máu đông nếu người bệnh nặng.
Theo thông tin của phòng khám Cleveland (Mỹ), cục máu đông xảy ra trong tĩnh mạch hoặc động mạch khi máu ở dạng rắn, không thể tan tự nhiên. Chúng có thể được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật nhưng có khả năng gây tử vong nếu không được phát hiện sớm.
Hình ảnh mô tả cục máu đông trong lòng mạch. Ảnh: Shutterstock
Nếu các mạch không đủ mở để máu chảy tự do với tốc độ cần thiết, máu di chuyển chậm có thể đông lại tạo thành huyết khối, gây tắc mạch. Đây là một tình huống nguy hiểm.
Cục máu đông não có thể tấn công não và dẫn đến đột quỵ. Nguyên nhân do thiếu máu đến não có thể ngăn cản các mô não nhận được lượng oxy và chất dinh dưỡng cần thiết. Nếu tình trạng này xảy ra quá lâu, các tế bào não sẽ bắt đầu chết. Người bị đột quỵ cần được cấp cứu càng sớm thì cơ hội hồi phục càng cao.
Tiến sĩ Bohl lưu ý có hai loại đột quỵ là thiếu máu cục bộ và xuất huyết. Một trong những nguyên nhân điển hình nhất của đột quỵ do thiếu máu cục bộ là xơ vữa trong động mạch cảnh (động mạch cung cấp máu đến đầu và não). Một loại cục máu đông hiếm gặp trong não được gọi là huyết khối xoang tĩnh mạch não, xảy ra khi cục máu đông phát triển trong các xoang tĩnh mạch não. Loại cục máu đông này có thể dẫn đến áp lực lớn hơn trong mạch máu và gây ra chảy máu não. Huyết khối xoang tĩnh mạch não có thể xảy ra ở một số bệnh nhân sau khi tiêm vaccine Covid-19 nhưng cực kỳ hiếm.
Kim Uyên
(Theo Eat This Not That)