Viêm cột sống dính khớp là bệnh viêm mạn tính, đặc trưng bởi thương tổn ở khớp cùng chậu, cột sống, các khớp ở chi và điểm bám gân. ThS.BS Phạm Thị Xuân Thư, khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời càng tiến triển nặng, khoảng cách giữa các đốt sống hoặc khớp như khớp háng, khớp gối... bị thu hẹp, cuối cùng dính lại với nhau. Lúc này, xương khớp của người bệnh mất đi độ linh hoạt vốn có, cứng đơ, khó vận động, nguy cơ tàn phế cao.

Trung bình mỗi tuần, phòng khám Nội cơ xương khớp tiếp nhận nhiều trường hợp viêm cột sống dính khớp. Một số tiến triển nặng, có biểu hiện dính khớp cùng chậu và cột sống, hoại tử chỏm xương đùi... ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, chất lượng cuộc sống, thậm chí có nguy cơ tàn phế.

Như chị Kim, 42 tuổi, đau vùng hông lưng hàng chục năm nay, điều trị nội khoa trong thời gian dài nhưng không cải thiện nhiều, thường xuyên trở nặng. Gần đây, chị đau đến mức không thể đi lại, phải ngồi xe lăn.

Kết quả chụp X-quang cho thấy chị Kim bị hoại tử chỏm xương đùi thứ phát, phải thay khớp háng nhân tạo để khôi phục khả năng đi lại. Bác sĩ Thư giải thích do người bệnh không điều trị đúng cách nhiều năm gây hẹp khe khớp, hình thành những cầu xương giữa các đốt sống, lâu ngày dính lại với nhau, dẫn đến hoại tử chỏm xương đùi.

Còn anh Hùng, 31 tuổi, bị đau lưng nhiều, không thể khom lưng, cúi hay xoay người. Bác sĩ cho hay tình trạng viêm cột sống dính khớp đã tiến triển, một số đốt sống dính lại với nhau. Tuy nhiên, anh không thể phẫu thuật vì rủi ro cao, không thể đảo ngược tình trạng dính đốt sống. Anh Hùng cần dùng thuốc kết hợp tập vật lý trị liệu nhằm giảm đau, ngăn bệnh tiến triển nặng.

Bác sĩ Thư cho biết hiện chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây viêm cột sống dính khớp và bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn, được điều trị chủ yếu bằng thuốc. Nếu tiến triển nặng, người bệnh có thể được phẫu thuật để bảo toàn chức năng vận động. Tuy nhiên, có những trường hợp bệnh tấn công cùng lúc nhiều khớp hoặc tổn thương những vị trí quan trọng sẽ không thể phẫu thuật. Lúc này, người bệnh phải tiếp tục điều trị bảo tồn với thuốc, chất lượng cuộc sống có thể bị suy giảm nghiêm trọng.

Tầm soát để phát hiện bệnh sớm và kịp thời chữa trị giúp người bệnh tránh nguy cơ tàn phế. Người có nguy cơ mắc bệnh cao như tiền sử cha mẹ bị viêm cột sống dính khớp, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng và vẩy nến.

Viêm cột sống dính khớp rất dễ chẩn đoán nhầm hoặc bỏ sót do tiến triển chậm và không có triệu chứng đặc trưng, theo bác sĩ Đính. Chẩn đoán bệnh cần kết hợp giữa khám triệu chứng lâm sàng với thực hiện nhiều xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang hoặc chụp MRI giúp tìm ra tín hiệu viêm hoặc bất thường ở cột sống, khớp cùng chậu... Xét nghiệm máu nhằm tìm ra kháng nguyên HLA-B27 (kháng nguyên đặc trưng của bệnh viêm cột sống dính khớp), đo tốc độ máu lắng, xét nghiệm CRP, kiểm tra chức năng gan thận... Để chẩn đoán chính xác, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín, có đầy đủ trang thiết bị.

Bác sĩ Thư cho biết viêm cột sống dính khớp là bệnh không thể phòng ngừa. Tuy nhiên, thói quen rèn luyện thể chất thường xuyên kết hợp ăn uống khoa học giúp trì hoãn quá trình tiến triển của bệnh, đồng thời ngăn ngừa các khớp và đốt sống dính lại với nhau gây tàn tật vĩnh viễn.

Phi Hồng

* Tên người bệnh đã được thay đổi