Trả lời:
Đường cho người tiểu đường (đường ăn kiêng) là các chất thay thế đường (chất tạo ngọt nhân tạo) có vị ngọt, ít làm tăng lượng đường trong máu, giúp người bệnh kiểm soát carbohydrate và glucose trong máu dễ dàng hơn. Chất tạo ngọt nhân tạo được chia thành hai loại có giá trị dinh dưỡng và không có giá trị dinh dưỡng hoặc ít calo.
Chất tạo ngọt có dinh dưỡng thường được bán trên thị trường là polyols - một loại carbohydrate, ít calo, ít ảnh hưởng đến lượng đường trong máu hơn so với đường sucrose (đường thường). Hầu hết polyols có nguồn gốc từ tự nhiên trong thực phẩm như rau, trái cây, nấm, rượu, nước tương...
Chất tạo ngọt không có giá trị dinh dưỡng còn được gọi là chất thay thế đường, chất làm ngọt ít calo hoặc chất làm ngọt không dinh dưỡng. Chúng cung cấp vị ngọt của đường và ngọt hơn gấp nhiều lần. Do đó, chỉ cần một lượng nhỏ chất làm ngọt nhân tạo đã làm cho món ăn có vị ngọt nhiều. Một số sản phẩm đường ăn kiêng được tạo ra từ sự kết hợp của hai chất tạo ngọt nhân tạo.
Có nhiều tranh cãi về việc sử dụng chất làm ngọt nhân tạo (đường ăn kiêng) cho người tiểu đường. Một số lợi ích của chất ngọt nhân tạo giúp nhiều người bệnh tiểu đường yêu thích như giảm lượng calo và carbohydrate khi ăn đồ ngọt, thỏa mãn cơn thèm ngọt, giảm nguy cơ sâu răng và hạn chế tăng cân so với đồ ngọt có đường thông thường. Chất tạo ngọt nhân tạo cung cấp trung bình 2 kcal trong mỗi gam vì chúng không được tiêu hóa và hấp thụ hoàn toàn. Trong khi đường dinh dưỡng bình thường như sucrose, fructose, mật ong, trái cây... cung cấp 4 kcal trong mỗi gam.
Hầu hết các chất làm ngọt chứa ít hơn 20 calo và 5 g carbohydrate nhưng không tạo ra năng lượng như các carbohydrate trong nhiều thực phẩm khác. Do đó, nó được đánh giá hữu ích cho những người ăn kiêng trong việc giữ sức khỏe và kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý khi sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo trong chế độ ăn uống dù nó có thể an toàn. Bởi một số thành phần khác có trong chất làm ngọt nhân tạo vẫn có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Độ ngọt của nó có thể cao hơn gấp trăm đến vài nghìn lần so với đường tự nhiên có trong thực phẩm, khiến nhiều người bệnh tăng cảm giác thèm đồ ngọt hơn. Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) và Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) đã đưa ra khuyến cáo cho người bệnh tiểu đường nên thận trọng khi sử dụng chất làm ngọt nhân tạo thay cho đường tự nhiên.
Một nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học Y Jawaharlal Nehru (Ấn Độ) vào năm 2011 so sánh lượng tiêu thụ đồ uống có chất ngọt nhân tạo và đồ uống có đường tự nhiên ở người bệnh tiểu đường. Kết quả cho thấy, người ăn uống thực phẩm có chất tạo ngọt nhân tạo có nồng độ insulin trong máu cao hơn. Sử dụng nhiều chất làm ngọt nhân tạo làm tăng tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường type 2. Nếu dùng trong thời gian dài gây kháng insulin, khiến khả năng giữ lượng đường trong máu của cơ thể khó ổn định hơn.
BS.CKI Trần Đông Hải
Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM