Nghẹn ở cổ là tình trạng thức ăn, nước uống khó di chuyển từ miệng xuống dạ dày. Người bệnh thường nuốt chậm, cảm giác vướng, khó chịu ở cổ, một số trường hợp ho, nghẹt thở khi nuốt nước bọt. Bệnh xảy ra chủ yếu ở người già do cấu trúc cơ, thực quản suy yếu.

ThS.BSCKII Trần Hiếu Nhân, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết một số bệnh lý dưới đây cũng dẫn đến tình trạng nghẹn ở cổ.

Co thắt tâm vị là rối loạn chức năng ít gặp, xảy ra khi các cơ vùng thực quản - tâm vị không mở hoàn toàn để đẩy thức ăn vào dạ dày.

Xơ cứng bì là bệnh tự miễn, làm hình thành mô sẹo cứng trong thực quản, ngăn cơ thực quản co bóp đẩy thức ăn vào dạ dày.

Bệnh nhược cơ cũng là bệnh tự miễn, đặc trưng là gián đoạn tín hiệu truyền từ dây thần kinh đến cơ, cản trở quá trình kiểm soát cử động ở cổ họng.

Co thắt thực quản xảy ra khi cả cơ vòng thực quản trên và cơ vòng thực quản dưới đều co thắt quá mức. Tình trạng này khiến người bệnh có cảm giác vướng, nghẹn ở cổ khi nuốt thức ăn.

Theo bác sĩ Nhân, ngoài nguyên nhân do rối loạn cơ kể trên, cảm giác nghẹn ở cổ còn là dấu hiệu cảnh báo tình trạng tắc nghẽn, thu hẹp cấu trúc thực quản như:

Các khối u ở vùng đầu và cổ, điển hình nhất là ung thư thực quản, gây cản trở tiêu hóa thức ăn. Triệu chứng gồm nghẹn cổ, buồn nôn và nôn, tăng tiết nước bọt, sụt cân mất kiểm soát.

Trào ngược axit dạ dày thực quản lâu ngày hình mô sẹo, thu hẹp thực quản, khiến quá trình nuốt thức ăn khó khăn hơn.

Túi thừa hình thành trong niêm mạc thực quản tạo điều kiện thuận lợi cho thức ăn tích tụ, sinh ra triệu chứng nghẹn ở cổ. Túi thừa phổ biến nhất là Zenker.

Tích tụ quá nhiều tế bào bạch cầu trong thực quản, gây cứng khớp và khó nuốt do viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan cũng dẫn đến cảm giác nghẹn ở cổ.

Một số rối loạn hệ thần kinh và não bộ có thể khiến người bệnh có cảm giác nghẹn ở cổ như bệnh xơ cứng teo cơ một bên, khối u não, bại não, bệnh đa xơ cứng, bệnh Parkinson...

Đôi khi, bệnh xảy ra do nhiễm trùng (viêm họng liên cầu khuẩn), biến chứng sau phẫu thuật ung thư não, xạ trị ung thư thực quản...

Người có triệu chứng nghẹn ở cổ họng tái phát thường xuyên, kèm yếu cơ đột ngột, khó thở, không thể nuốt thức ăn... là nghiêm trọng, cần đi khám sớm.

Bác sĩ điều trị phù hợp tùy vào nguyên nhân. Người bệnh có thể cần dùng thuốc kê đơn và kết hợp thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày (ăn đồ mềm, dễ nhai) để cải thiện triệu chứng. Nếu nguyên nhân do co thắt cơ, bác sĩ tiêm botulinum hoặc thực hiện thủ thuật mở rộng thực quản, loại bỏ vật cản gây nghẹn...

Khi tình trạng nghiêm trọng, không thể ăn uống, bệnh nhân được truyền thức ăn bằng đường ống để cung cấp trực tiếp chất dinh dưỡng cho ruột và dạ dày, nâng đỡ thể trạng để chuẩn bị cho quá trình điều trị tiếp theo.

Bác sĩ Hiếu Nhân cho biết không có biện pháp nào có thể phòng ngừa triệu chứng nghẹn ở cổ họng, nhưng ăn chậm, nhai kỹ góp phần giảm nguy cơ khó nuốt.

Lê Thùy