Kinh nguyệt có thể phản ánh tình trạng sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Bác sĩ Dương Việt Bắc, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết chu kỳ kinh nguyệt kéo dài 21-35 ngày, thời gian hành kinh 3-7 ngày, tổng lượng máu mất khoảng 50-80 ml. Khi máu kinh ra dưới 20 ml, số ngày hành kinh ngắn dưới 2 ngày gọi là kinh nguyệt ít (thiểu kinh). Tình trạng do một số nguyên nhân dưới đây gây ra.

Nguyên nhân sinh lý

Ở tuổi dậy thì, nội tiết tố chưa ổn định có thể khiến kinh nguyệt không đều và ít. Sau đó, chu kỳ dần ổn định và trở nên đều đặn hơn khi nữ giới bước vào độ tuổi 20-30. Khi ngoài 40 tuổi, phụ nữ đến giai đoạn tiền mãn kinh, buồng trứng bắt đầu suy giảm hoạt động, dẫn đến kinh thưa, máu kinh ít dần.

Phụ nữ sau sinh hoặc đang cho con bú cũng thường gặp tình trạng kinh nguyệt ít do sự tăng cao của hormone prolactin ức chế hoạt động buồng trứng. Những trường hợp này, hiện tượng ít kinh được coi là sinh lý, không đáng lo ngại, theo bác sĩ Bắc.

Mang thai

Khi mang thai, kinh nguyệt sẽ ngừng hoàn toàn. Tuy nhiên, khoảng 15-25% trường hợp có thể bị nhầm lẫn với hiện tượng chảy máu do phôi thai làm tổ. Đây là dấu hiệu sớm của thai kỳ, thường xuất hiện khoảng 10-14 ngày sau khi thụ thai, kéo dài tối đa hai ngày.

Sảy thai

Tình trạng gây ra chảy máu âm đạo, dễ bị nhầm lẫn với chảy máu kinh nguyệt. Theo bác sĩ Bắc, nhiều phụ nữ không nhận biết mình đang mang thai trong giai đoạn đầu thai kỳ, nên nguyên nhân gây sảy thai cũng không rõ ràng. Lượng máu khi sảy thai có thể ít hoặc nhiều tùy theo độ tuổi của thai kỳ.

Tác động của lối sống

Chế độ sinh hoạt, ăn uống có ảnh hưởng lớn đến chu kỳ kinh nguyệt. Người ăn kiêng quá mức, thiếu chất dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu sắt và vitamin B, có thể bị giảm lượng máu kinh. Thói quen thức khuya, căng thẳng kéo dài, lao động cường độ cao cũng gây rối loạn nội tiết, dẫn đến kinh nguyệt ít.

Thể trạng gầy yếu hoặc tăng giảm cân đột ngột cũng tác động tới hoạt động của trục não - tuyến yên - buồng trứng. Khi cơ thể không đủ năng lượng dự trữ, chu kỳ kinh có thể ngắn, máu ra ít hoặc thậm chí mất kinh tạm thời.

Ảnh hưởng của thuốc và biện pháp tránh thai

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến kinh nguyệt ít dần là do sử dụng thuốc tránh thai. Thuốc chứa hormone estrogen và progesterone ức chế rụng trứng đồng thời làm niêm mạc tử cung mỏng đi. Điều này khiến lượng máu kinh giảm rõ rệt, thậm chí có người không thấy kinh nguyệt trong suốt thời gian dùng thuốc. Tương tự, đặt vòng tránh thai nội tiết cũng gây tác dụng phụ thường gặp là ít kinh hoặc vô kinh.

Mắc bệnh lý phụ khoa

Kinh nguyệt ít dần đôi khi là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý như dính buồng tử cung, thường xảy ra sau nạo phá thai hoặc phẫu thuật tử cung. Lúc này niêm mạc tử cung bị tổn thương, không thể tái tạo bình thường, khiến máu kinh ra ít hoặc vô kinh.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) cũng gây rối loạn rụng trứng, dẫn đến kinh thưa, máu ít. Suy buồng trứng sớm, u xơ tử cung, polyp nội mạc tử cung hay viêm nhiễm mạn tính cũng có thể làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Những bệnh lý này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Bệnh tuyến giáp

Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Khi tuyến giáp hoạt động bất thường, tiết ra quá nhiều hoặc quá ít hormone dẫn đến thay đổi chu kỳ kinh.

Theo bác sĩ Bắc, kinh nguyệt ít do bệnh lý dẫn đến khó thụ thai. Ngoài ra, rối loạn kinh nguyệt kéo dài còn ảnh hưởng đến tâm lý, giảm ham muốn trong quan hệ, tăng chứng lãnh cảm. Nếu kinh nguyệt ít kéo dài nhiều tháng kèm theo đau bụng dữ dội, chảy máu bất thường, khí hư có mùi, sụt cân không rõ nguyên nhân, nữ giới cần đi khám.

Bác sĩ khám phụ khoa, siêu âm tử cung buồng trứng, xét nghiệm hormone để xác định nguyên nhân. Tùy trường hợp, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc nội tiết, phẫu thuật bóc tách u xơ, nong tách dính buồng tử cung hoặc thay đổi lối sống.

Để duy trì chu kỳ kinh nguyệt ổn định, phụ nữ cần có chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu protein, sắt, vitamin, khoáng chất. Nên duy trì cân nặng hợp lý, tránh giảm cân quá nhanh. Giấc ngủ đủ 7-8 giờ mỗi ngày, tập luyện thể dục để cân bằng nội tiết tố. Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cần khám phụ khoa định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử nạo phá thai hoặc phẫu thuật tử cung.

Trịnh Mai