Thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thành Đô, khoa Nội hô hấp BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, gần đây bệnh viện ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân ngủ ngáy, thừa cân, béo phì đến bệnh viện khám, bất ngờ khi được bác sĩ chẩn đoán đang mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Anh Nguyễn Đình Trọng (50 tuổi), làm nghề lái xe 10 năm nay. Anh Trọng đến khám bệnh, gần đây anh thường xuyên có hiện tượng buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi, kém tập trung. Nhiều hôm đang lái xe, ngủ gật suýt anh đâm vào gốc cây ven đường. Cách đây mấy hôm anh Trọng còn bị ngủ gật lúc kẹt đường rồi húc vào đuôi xe trước. Sau khi khám bệnh, bác sĩ kết luận anh Trọng mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Bác sĩ Đô cho biết, hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng tỷ lệ người lớn mắc bệnh nhiều hơn trẻ em, thường gặp nhất ở tuổi trung niên, nam giới. Bệnh có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, bệnh tim mạch, cả tai biến mạch máu não.

Theo Bác sĩ Đô, ngưng thở khi ngủ là sự rối loạn trong giấc ngủ, trong đó có hiện tượng ngưng thở hơn 10 giây, lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm kèm triệu chứng ngủ ngáy, ngủ ngày quá mức. Đây là một chứng bệnh nguy hiểm, gây ra mệt mỏi mà còn có thể dẫn đến tai nạn lao động, tai nạn giao thông, buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi, kém tập trung, không kiểm soát được huyết áp, đường huyết, tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch, đột tử.

Những người béo phì, bất thường cấu trúc đường hô hấp trên (amidan quá phát, hàm nhỏ, lưỡi to,...), uống nhiều rượu bia, sử dụng thuốc an thần hoặc trong gia đình có người bị ngưng thở khi ngủ thì thường có nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ cao hơn.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm. "Bệnh có thể gây ra thiếu oxy toàn thân, ảnh hưởng đến các cơ quan như tim, phổi, thận, tuyến tụy, não,... từ đó gây rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim", bác sĩ Đô nói.

Chứng ngưng thở khi ngủ gây rối loạn chuyển hóa, tăng đề kháng insulin, giảm dung nạp glucose, gây trầm trọng hơn cho người bệnh đái tháo đường; làm rối loạn hệ thần kinh nội tiết, rối loạn chức năng tình dục. Đặc biệt, các cơn ngừng thở ban đêm khiến cho chất lượng giấc ngủ của người bệnh rất kém, thường xuyên thiếu ngủ, buồn ngủ, rất hay ngủ gật ban ngày, gây giảm chất lượng cuộc sống, làm việc kém hiệu quả, nếu ở trẻ nhỏ thậm chí học hành giảm sút, giảm trí nhớ, mất tập trung, ngủ gật trong lớp học.

Bác sĩ Đô cảnh báo, lái xe bị hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể gây tai nạn giao thông, nguy hiểm cho tính mạng của bản thân và những người xung quanh. Nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra nguy cơ gây tai nạn giao thông ở những bệnh nhân mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ cao gấp 3 lần so với những người không mắc hội chứng này.

Cách nhận biết sớm và điều trị, thay đổi lối sống

Theo Bác sĩ Đặng Thành Đô, để biết một người có bị ngưng thở khi ngủ hay không thì cần đi khám bác sĩ để được thực hiện một số xét nghiệm và thăm dò cần thiết, tuy vậy, người bệnh có thể dựa vào các dấu hiệu bước đầu sau đây để chủ động đi thăm khám:

Ngủ ngáy: là dấu hiệu phổ biến nhất. Bệnh nhân có những cơn ngưng thở về đêm, thở phì phò, hổn hển, ngáy.

Mệt mỏi cả ngày: người bị ngưng thở khi ngủ thường mệt mỏi, khó tập trung trong công việc, suy giảm trí nhớ, thay đổi tính tình, dễ cáu gắt.

Buồn ngủ vào ban ngày: bệnh nhân có thể ngủ trong khi đang làm việc, thậm chí khi đang lái xe.

Đau đầu khi thức dậy: nguyên nhân do giảm nồng độ oxy não trong đêm.

Bên cạnh việc ngủ ngáy, người có bệnh còn có biểu hiện mệt mỏi cả ngày, khó tập trung công việc, suy giảm trí nhớ, thay đổi tính tình, dễ cáu gắt. Do không ngủ ngon, thường hay thiếu ngủ nên bệnh nhân thường hay ngủ vặt. Khi não thay đổi nồng độ oxy trong đêm, bệnh nhân thường hay đau đầu khi thức dậy.

Ngoài hiện tượng ngủ ngáy, mệt mỏi, đau đầu, bệnh nhân còn hay bị thức giấc vào ban đêm, tiểu đêm nhiều lần, thừa cân, béo phì, bất thường vùng hàm mặt, tăng huyết áp quá cao...

Theo bác sĩ Đô, để biết mình có bị chứng ngưng thở khi ngủ hay không, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được bác sĩ đo đa ký giấc ngủ. Đây là một phương pháp giám sát hơi thở, các chức năng cơ thể khác trong khi ngủ, phát hiện bạn có đang bị ngưng thở khi ngủ không và bị loại nào. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ nội soi để kiểm tra các bất thường vùng mũi họng nếu có. Bệnh nhân cũng được đánh giá về hô hấp, tim mạch, nội thần kinh nếu cần thiết.

Chứng ngưng thở khi ngủ cần được phân biệt với một số vấn đề khác như: thiếu ngủ, ngủ gà, trầm cảm, tác dụng phụ của thuốc, chứng ngủ rũ hoặc chứng rối loạn giấc ngủ nguyên phát.

Để giảm dần triệu chứng ngưng thở khi ngủ, người bệnh phải tự thay đổi một số thói quen, lối sống để phòng tránh chứng ngưng thở khi ngủ. Điều quan trọng nhất là giữ cân nặng hợp lý bằng chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể dục thường xuyên. Bạn thực hiện chế độ giảm cân nếu bạn bị thừa cân béo phì; tránh hút thuốc lá, uống rượu, sử dụng thuốc an thần, kể cả thuốc ngủ.

Khi được chẩn đoán mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ, bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp điều trị cho người bệnh như thở máy áp lực dương liên tục (CPAP), cắt amidan nếu bị quá phát, đeo dụng cụ miệng, phẫu thuật,... nhằm cải thiện chất lượng sống, phòng tránh biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.

Anh Minh