Động kinh là chứng rối loạn thần kinh mạn tính, trong đó, các tế bào hay cụm tế bào thần kinh phát tín hiệu bất thường và gây ra co giật. Các tế bào thần kinh thường tạo ra các tín hiệu điện và hóa học tác động lên các tế bào thần kinh khác, các tuyến nội tiết và các cơ để tạo ra suy nghĩ, cảm xúc và hành động của con người. Trong một cơn động kinh, nhiều tế bào thần kinh phát ra tín hiệu cùng một lúc, nhanh hơn nhiều so với bình thường. Sự gia tăng hoạt động điện quá mức này gây ra các chuyển động, cảm giác, cảm xúc và hành vi bất thường ở người bệnh. Thậm chí, người bệnh có thể bị mất nhận thức.

BS.CKII Thân Thị Minh Trung - Phó trưởng khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, một số người bệnh động kinh có thể bị co giật và bất tỉnh. Tần suất co giật rất khác nhau ở mỗi người. Số khác có thể có các dấu hiệu đơn giản như dừng việc đang làm, mất nhận thức trong một thời gian ngắn hoặc nhìn chằm chằm vào khoảng không trong một khoảng thời gian ngắn.

Hai tình trạng động đinh nguy hiểm mà người bệnh nên lưu ý là động kinh trạng thái và đột tử không rõ nguyên nhân.

Động kinh trạng thái: Có khả năng đe dọa tính mạng, trong đó, người bệnh bị co giật kéo dài bất thường hoặc không tỉnh lại hoàn toàn giữa các cơn co giật tái phát. Động kinh trạng thái có thể là co giật (quan sát thấy các dấu hiệu ra ngoài của cơn động kinh) hoặc không co giật (không có dấu hiệu bên ngoài và được chẩn đoán bằng điện não đồ bất thường). Tình trạng không co giật có thể xuất hiện như một giai đoạn liên tục của sự lú lẫn, kích động, mất ý thức hoặc thậm chí hôn mê.

Bác sĩ Minh Trung chia sẻ thêm, bất kỳ cơn co giật nào kéo dài hơn 5 phút nên được xử lý như động kinh trạng thái. 5 phút co giật là thời gian đủ dài để làm tổn thương các tế bào thần kinh và các cơn co giật khó có thể tự chấm dứt. Người bệnh cần phải đi khám ngay để được chỉ định thuốc phù hợp. Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 20% nếu không được điều trị ngay lập tức.

Đột tử không rõ nguyên nhân trong bệnh động kinh: Những người bị động kinh có nguy cơ đột tử cao hơn dù chưa có lý do rõ ràng. Trong một số trường hợp, nguy cơ này có thể cao hơn người khác tùy thuộc vào một số yếu tố. Ví dụ, những người bị co giật khó kiểm soát sẽ có xu hướng bị đột tử không rõ nguyên nhân cao hơn.

Đột tử không rõ nguyên nhân trong bệnh động kinh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân có thể liên quan đến chức năng tim và hô hấp bất thường do bất thường gene (những nguyên nhân gây ra chứng động kinh và cũng ảnh hưởng đến chức năng tim). Để giảm nguy cơ đột tử, người bệnh nên cẩn thận tuân thủ chỉ định thuốc chống động kinh của bác sĩ.

Bác sĩ Minh Trung cũng cho hay, hiện tại không có thuốc hoặc liệu pháp được chứng minh có thể ngăn ngừa triệt để chứng động kinh. Trong một số trường hợp, các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh động kinh có thể phòng tránh. Ví dụ, chăm sóc trước khi sinh tốt, bao gồm điều trị tăng huyết áp và phòng tránh nhiễm trùng trong thai kỳ, có thể ngăn ngừa chấn thương não ở thai nhi đang phát triển (vốn có thể dẫn đến chứng động kinh và các vấn đề thần kinh khác sau này). Điều trị bệnh tim mạch, tăng huyết áp và các rối loạn khác có thể ảnh hưởng đến não khi trưởng thành và lão hóa cũng có thể ngăn ngừa một số trường hợp động kinh.

Phòng ngừa hoặc điều trị sớm các bệnh nhiễm trùng như viêm màng não cũng giúp ngăn động kinh. Thắt dây an toàn và đội mũ bảo hiểm, giữ an toàn cho trẻ em trên ghế ôtô có thể phòng tránh một số trường hợp động kinh liên quan đến chấn thương đầu.

Chẩn đoán chính xác loại động kinh giúp tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả. Người bệnh nên điều trị càng sớm càng tốt tại bệnh viện có chuyên khoa thần kinh. Bác sĩ có thể cân nhắc các lựa chọn điều trị, bao gồm ăn kiêng, thuốc men, thiết bị và phẫu thuật.

Bác sĩ Minh Trung cho biết thêm, bất cứ ai cũng có thể bị động kinh, ảnh hưởng đến cả nam và nữ, thuộc mọi chủng tộc, lứa tuổi. Người bệnh vẫn có thể có cuộc sống bình thường nhưng không nên chủ quan với các nguy cơ nguy hiểm kể cả tàn tật, tự sát hay tử vong. Các nguy cơ này liên quan đến những bất thường trong hành vi, nhận thức, sử dụng thuốc... của người bệnh.

Bình An