Chị Trần Kim Hoa (49 tuổi, quận Bình Thạnh, TP HCM) phát hiện ung thư vú trái nhờ thăm khám sức khỏe định kỳ. Trước đó 6 năm, chị phát hiện có nang tuyến vú, đã chụp nhũ ảnh nhưng chưa thấy bất thường. Sau đó, cứ mỗi 6 tháng, chị đều đặn khám định kỳ để tầm soát các vấn đề sức khỏe.

Gần đây, chị có biểu hiện ngực đau nhói, cảm giác vú to hơn bình thường trong những ngày hành kinh. Qua thăm khám, các chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết, bác sĩ phát hiện chị mắc ung thư vú trái giai đoạn IIA.

Theo ThS.BS Nguyễn Đỗ Thùy Giang (Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) ung thư vú giai đoạn IA đến IIA là nhóm giai đoạn đầu, điều trị sớm có khả năng kiểm soát bệnh ổn định dài lâu. Trường hợp này, bác sĩ và người bệnh trao đổi, thống nhất phẫu thuật sinh thiết hạch gác cửa, cắt vú trái chừa núm vú, tái tạo ngực bằng túi độn thẩm mỹ.

Sợ bệnh có thể tái phát ở bên ngực còn lại, chị cũng có nguyện vọng cắt bỏ vú phải để dự phòng, sau đó tái tạo thẩm mỹ. Sau khi điều trị 3 ngày, sức khỏe ổn định, chị được xuất viện vào ngày 3/2.

"Tôi may mắn phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, được bác sĩ điều trị song song u ác tính và phòng ngừa đối bên để loại bỏ nỗi lo lắng. Tái tạo thẩm mỹ còn giúp tôi không bị hụt hẫng khi đoạn nhũ. Bây giờ ngực còn đẹp hơn tôi mong đợi", chị Hoa chia sẻ.

Bác sĩ Thùy Giang cho biết, bệnh nhân mắc bệnh ung thư vú một bên có nguy cơ mắc ung thư vú bên còn lại (gọi là ung thư nguyên phát thứ hai). Phẫu thuật đoạn nhũ phòng ngừa đối bên (CPM, cắt cả bên ngực còn lại) giúp giảm nguy cơ ung thư vú ở bên chưa mắc bệnh, dễ dàng tái tạo đồng đều hai vú, tăng hiệu quả thẩm mỹ. Phương pháp này đã được thực hiện ở một số quốc gia.

Nghiên cứu của Hệ thống Y tế Đại học NorthShore đã xem xét gần 553.600 trường hợp ung thư vú trên Cơ sở Dữ liệu Ung thư Quốc gia của Mỹ từ năm 2003 đến năm 2010. Kết quả cho thấy, tỷ lệ phụ nữ trẻ dưới 45 tuổi lựa chọn phẫu thuật đoạn nhũ gia tăng từ 9,3% năm 2003 lên 26,4% năm 2010. Số người thực hiện phương pháp này tăng lên ở các nước châu Âu, như ở Anh.

Bác sĩ Giang cho biết, tại Việt Nam, hiện vẫn chưa có phác đồ chính thức liên quan phẫu thuật đoạn nhũ phòng ngừa đối bên. Hầu hết được thực hiện dựa trên nguyện vọng, sự đồng thuận giữa bệnh nhân, người nhà và bác sĩ, trên cơ sở hiểu rõ những lợi ích, nguy cơ khi phẫu thuật. Việc đoạn nhũ đối bên có thể áp dụng với những người có tiền sử ung thư vú, không dùng nội tiết điều trị; người có mang đột biến gene gây nguy cơ bệnh cao (gene BRCA1, BRCA2); bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc ung thư vú và ung thư buồng trứng; người có tiền sử xạ trị vùng ngực dưới 30 tuổi (do bệnh lymphôm); bệnh nhân mắc ung thư vú giai đoạn sớm...

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, trước khi phẫu thuật đoạn nhũ đối bên, bác sĩ và bệnh nhân sẽ thảo luận đầy đủ về lợi ích và nguy cơ. Hiện nay, có một số người bệnh mong muốn thực hiện phương pháp này để giảm lo lắng ung thư vú xuất hiện ở bên còn lại, đồng thời tái tạo hình thái hai vú cho cân xứng.

Bác sĩ Thùy Giang dẫn một số nghiên cứu cho thấy, phương pháp này giúp giảm 93% nguy cơ ung thư vú đối bên, giảm 48% tỷ lệ tử vong do ung thư vú ở nhóm bệnh nhân có mang đột biến gene BRCA1, BRCA2; cải thiện tỷ lệ sống do ung thư vú nhóm 18-49 tuổi trong giai đoạn I-II, thụ thể ER âm tính; giảm tỷ lệ tái phát tại chỗ di căn xa ở bệnh nhân dưới 35 tuổi... Ngoài ra, phương pháp cũng giúp giảm lo lắng về sự xuất hiện của ung thư vú thứ hai, giúp người bệnh có hình thái cân xứng thẩm mỹ. Tuy nhiên, một số nguy cơ có thể gặp phải khi thực hiện là không thể cho con bú, thời gian phẫu thuật kéo dài (4-5 tiếng), biến chứng phẫu thuật tăng lên như chảy máu, nhiễm trùng...

Trường hợp chị Hoa đã áp dụng phẫu thuật phòng ngừa đối bên, chị sẽ nghỉ ngơi để ổn định sức khỏe trong vòng 8 tuần, sau đó sẽ tiến hành hóa trị 4 đợt (3 tuần một đợt). Khi hóa trị xong, bệnh nhân sẽ uống thuốc nội tiết, thăm khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ.

Ung thư vú phổ biến ở phụ nữ, thường khởi phát ở độ tuổi 40-49 và phát triển âm thầm, ít có triệu chứng rõ ràng. Nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm có thể kiểm soát hiệu quả, bảo tồn được tuyến vú bằng các phương pháp tiên tiến, tỷ lệ sống còn trên 80% sau 10 năm, tỷ lệ tái phát 5-7%, di căn thấp 13% và phát hiện sớm tái phát sẽ điều trị ổn định lâu dài.

Quyên Phan

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi.