1.000 ngày đầu tiên trong cuộc đời em bé được tính từ thời điểm thụ thai đến hết hai tuổi. Đây là giai đoạn quan trọng nhất đối với sự phát triển của não bộ, cơ thể, quá trình trao đổi chất cũng như hệ thống miễn dịch. Thiếu hụt chất dinh dưỡng trong giai đoạn này có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe từ béo phì đến chậm lớn.
Vai trò của 1.000 ngày đầu tiên
Theo tổ chức phi lợi nhuận Thousand days, đến tuần thứ 24 của thai kỳ, não bộ của trẻ đã chứa khoảng 10 tỷ tế bào, những tế bào này phát triển nhờ nguồn dinh dưỡng từ người mẹ. Nếu thai phụ không bổ sung đủ calo cũng như chất dinh dưỡng, não bộ thai không được hình thành đúng cách có thể dẫn đến chậm phát triển và nguy cơ mắc một số dị tật bẩm sinh.
Sau khi chào đời, bộ não của em bé tiếp tục phát triển trong hai năm đầu đời. Ở giai đoạn một tuổi, bộ não tạo ra 700 kết nối thần kinh mỗi giây và sau đó đạt đến 80% kích thước của não người trường thành khi được hai tuổi. Vì vậy các chất dinh dưỡng được cung cấp đến trẻ trong giai đoạn này đóng vai trò quan trọng.
Theo các chuyên gia, thiếu hụt dinh dưỡng từ khi mang thai đến thời thơ ấu có thể dẫn đến tình trạng còi cọc hoặc chậm phát triển, sau đó tác động đến chức năng não, chỉ số IQ và hệ thống miễn dịch. Thấp còi cũng liên quan đến nguy cơ mắc tiểu đường và ung thư và một số bệnh khác cao hơn.
1.000 ngày đầu đời là thời điểm vàng trong quá trình phát triển sức khỏe, trí não của trẻ. Ảnh: metropediatrics
Dưỡng chất thiết yếu trong 1.000 ngày đầu
Sắt: em bé được sinh ra với một lượng sắt nhất định, nhưng sau đó sẽ giảm một cách tự nhiên trong khoảng từ 4 đến 6 tháng. Vì vậy việc bổ sung sắt trong chế độ dinh dưỡng rất quan trọng. Cứ 10 bé thì sẽ có một bé không được bổ sung đủ sắt, sự thiếu hụt này có thể dẫn đến tình trạng cáu kỉnh, suy giảm hành vi xã hội và trầm cảm sau này cũng với nhiều tác dụng phụ khác. Ngay cả khi lượng sắt thiếu hụt được bổ sung đủ lại trong 1.000 ngày, các ảnh hưởng về nhận thức có thể kéo dài đến khi trưởng thành. Vì vậy, tập trung bổ sung sắt trong suốt quá trình mang thai đến khi bé tròn 2 tuổi là rất quan trọng.
I ốt là yếu tố cần thiết cho sự phát triển của não bộ, thiếu hụt i ốt có thể làm suy giảm chức năng não.
Folate cần thiết cho não và tủy sống trong suốt quá trình mang thai và thời kỳ sau sinh của trẻ. Nguồn cung cấp folate chủ yếu đến từ một số loại trái cây, ngũ cốc có chứa axit folic.
Canxi cần thiết khi xương của bé phát triển, ngoài ra cũng góp phần giúp răng, hệ thống thần kinh, cơ và chức năng đông máu khỏe mạnh.
Axit béo không bão hòa đa như DHA có thể giúp tăng cường sức khỏe não bộ và khả năng miễn dịch.
Vitamin A rất cần thiết cho các tế bào, cơ quan quan trọng cũng như thị lực.
Các dưỡng chất khác trong 1.000 ngày đầu tiên của em bé theo Parent bao gồm vitamin B12, vitamin B6, vitamin D, vitamin K, selen, đồng, kẽm, choline và protein.
Những thực phẩm nên tránh
Để ngăn ngừa béo phì và các tình trạng liên quan, các bà mẹ nên tránh thực phẩm chứa nhiều đường trong quá trình mang thai cũng như trong giai đoạn trẻ sơ sinh. Ngoài ra cũng nên tránh các loại thịt chế biến sẵn, nhiều muối, cũng như đồ ăn vặt.
Thảo Miên