Tôi bị chấn thương do chơi đá bóng cách đây 14 năm. Bác sĩ chẩn đoán bị giãn dây chằng khớp gối và mẻ khớp gối. Lúc đó, tôi tính mổ nhưng tỷ lệ thành công không cao nên không mổ. Hiện, tôi đi đứng bình thường, chạy bình thường nhưng đôi lúc bị lật bánh chè khớp gối sang một bên và không đi được. Bánh chè bị lỏng, có thể đong đưa qua lại. Xin bác sĩ tư vấn giúp tôi có nên mổ để xử lý tình trạng này không, nếu không mổ thì về già có bị thoái hóa khớp gối sớm không? (Tuấn Thanh, TP HCM)
Trả lời:
Theo tôi, trường hợp này không liên quan đến dây chằng chéo trước nhưng vẫn liên quan đến dây chằng chéo bên bánh chè. Bệnh nhân nghĩ bánh chè bị trật nhưng rất có thể là bán trật khớp gối, nên khi chạy, khớp gối bị trẹo sang một bên. Tôi khám nhiều ca bệnh tương tự và khẳng định rất khó bị trật bánh chè. Thông thường, phải bị lỏng lẻo đa khớp hoặc bị chấn thương rồi trật hẳn bánh chè sang một bên, sau đó nó mới trật đi trật lại nhiều lần.
Với trường hợp của bạn, tôi cho rằng bạn bị bán trật khớp gối, vì dây chằng chéo trước giúp cho khớp gối không bị trượt ra trước và không bị bán trật xoay. Khi người bị đứt dây chằng chéo trước đi bộ chậm, đi thẳng hoặc chạy thẳng, thường sẽ không có vấn đề gì. Nhưng nếu đang chạy mà xoay hoặc đổi hướng đột ngột, bạn sẽ thấy bị trẹo gối. Lúc đó có cảm giác bánh chè bị trẹo, nhưng thực ra do gối trẹo và khiến bạn bị ngã. Tình trạng này kéo dài 14 năm là khá lâu, việc thường xuyên bị trẹo hoặc ngã khiến đầu gối ít nhiều bị thoái hóa. Tôi cho rằng nên chỉ định mổ.
Trước khi phẫu thuật, bác sĩ phải phân tích tổn thương của bệnh nhân, chiến lược điều trị và kế hoạch phục hồi sau mổ, chứ không chỉ mỗi chuyện mổ dây chằng là xong. Trong trường hợp này, giả sử người bệnh bị đứt dây chằng chéo trước với triệu chứng bán trật xoay, chúng ta cần đánh giá những yếu tố sau.
Thứ nhất, phải kiểm tra 4 nhóm cơ tứ đầu đùi xem nhóm cơ nào bị yếu, để trước khi mổ hoặc sau khi mổ có chương trình luyện tập phù hợp giúp cân bằng trở lại. Thứ hai, phải đánh giá bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nhiều hay ít, khớp gối trẹo hay chưa, nếu trục khớp gối vẹo nhiều thì phải chỉnh trục lại cho thẳng. Thứ ba, kiểm tra tình trạng của sụn chêm và sụn khớp sau 14 năm bị đứt dây chằng chéo trước. Sau khi làm dây chằng xong, cần có kế hoạch bảo tồn sụn khớp cho bệnh nhân tránh bị thoái hóa khớp gối thêm nữa. Ngoài ra, dinh dưỡng và chương trình tập luyện sau mổ cũng rất quan trọng.
Tiến sĩ, bác sĩ Tăng Hà Nam Anh
Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM