Tiểu đường type 1 ở trẻ em biểu hiện bằng tình trạng tăng đường huyết không kiểm soát. BS.CKII Trương Thị Vành Khuyên, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bệnh này thường gặp ở trẻ em và người trẻ, với tỷ lệ mắc khoảng 5% số ca bệnh tiểu đường. Nếu không kiểm soát chặt chẽ đường huyết, người bệnh tiểu đường type 1 có thể bị tổn thương thần kinh, biến chứng đa cơ quan. Các cơ quan thường bị ảnh hưởng là tim mạch, mắt, thận, thần kinh.

Triệu chứng tiểu đường type 1 ở trẻ em có thể diễn ra trong vài ngày đến vài tuần. Nếu không được phát hiện kịp thời, trẻ có thể bị nhiễm toan ceton (tích tụ nhiều chất chuyển hóa dạng ceton có tính axit trong máu), đe dọa tính mạng.

Bệnh có hai nhóm triệu chứng chính gồm nhóm triệu chứng do tăng đường huyết và nhóm triệu chứng liên quan đến nhiễm toan ceton.

Nhóm triệu chứng do tăng đường huyết

Khát nước và đi tiểu nhiều: Trẻ mắc bệnh tiểu đường type 1 thường xuyên đi tiểu, có thể đái dầm dù trước đó không có. Trẻ có xu hướng uống nhiều nước và thường khát nước. Nguyên nhân do lượng đường trong máu cao, cơ thể cần loại bỏ đường bằng cách đào thải qua nước tiểu. Điều này khiến cơ thể mất nước, khô miệng, dẫn đến khát nước, cần bổ sung nhiều nước hơn.

Thường xuyên cảm thấy đói: Ở người khỏe mạnh, đường được vận chuyển vào tế bào, từ đó chuyển hóa thành năng lượng cho các hoạt động của tế bào. Trẻ mắc bệnh tiểu đường type 1 thường thiếu hụt hormone insulin. Khi lượng đường trong máu tăng cao, đường không được tế bào sử dụng đúng cách để tạo ra năng lượng, gây đói. Trẻ có thể cảm thấy đói ngay sau khi ăn xong.

Hay mệt mỏi: Cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng khiến trẻ mệt mỏi, uể oải.

Giảm cân không có chủ đích: Khi thiếu năng lượng, cơ thể phân hủy tế bào mỡ để lấy năng lượng, khiến trẻ giảm cân. Mất nước do đi tiểu nhiều cũng là một trong những nguyên nhân gây giảm cân.

Mắt nhìn mờ: Tiểu đường type 1 có thể khiến mắt mờ do đường huyết tăng ảnh hưởng đến thủy tinh thể và tầm nhìn. Đường huyết tăng cao kéo dài có thể làm hỏng các mạch máu nhỏ ở phía sau mắt của trẻ gọi là bệnh võng mạc do tiểu đường.

Tê, ngứa ran: Thường xảy ra ở gan bàn chân hoặc toàn cơ thể, bộ phận sinh dục do đường huyết tăng cao.

Nhóm triệu chứng do nhiễm toan ceton

Đây có thể là dấu hiệu đầu tiên nhận biết bệnh tiểu đường type 1. Nhiễm toan ceton thường xảy ra khi lượng đường trong máu hơn 300 mg/dL. Các triệu chứng nghi ngờ nhiễm toan ceton gồm một trong các triệu chứng của tăng đường huyết đã nêu và các dấu hiệu như thở nhanh, sâu (còn gọi là thở Kussmaul), khát, da và miệng khô, mặt đỏ bừng, hơi thở có mùi trái cây, buồn nôn, đau bụng.

Nguyên nhân tiểu đường type 1 thường do hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Khoảng 5% trường hợp tiểu đường type 1 không xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh. Bệnh có xu hướng di truyền.

Theo bác sĩ Khuyên, điều trị tiểu đường type 1 ở trẻ gặp nhiều khó khăn do trẻ còn nhỏ. Trẻ dễ ăn quá nhiều hoặc quên ăn làm cho đường huyết dao động. Trẻ cũng có thể quên uống thuốc đúng liều làm giảm hiệu quả chữa bệnh. Điều trị bệnh tiểu đường type 1 ở trẻ em còn phụ thuộc vào từng giai đoạn phát triển, nhu cầu cá nhân cũng như hoàn cảnh gia đình. Người bệnh thường được sử dụng insulin, theo dõi và kiểm soát lượng đường trong máu, ăn uống lành mạnh.

Bảo Ngọc