Triệu chứng

Triệu chứng tăng đường huyết có thể gồm khát tăng dần, đói dữ dội, cáu gắt, nhiễm trùng thường xuyên (nướu, da, âm đạo), vết thương lâu lành... Theo Hiệp hội Tiểu đường Mỹ, những triệu chứng này trầm trọng hơn nếu không điều trị kịp thời. Lượng đường trong máu quá cao có thể dẫn đến nhiễm toan ceton tiểu đường, rất nguy hiểm.

Trong quá trình nhiễm toan ceton, cơ thể phân hủy lượng lớn chất béo cùng một lúc, kết quả là ceton được bài tiết và đưa vào nước tiểu. Khi có quá nhiều ceton, cơ thể không thể theo kịp quá trình bài tiết này, khiến chúng tích tụ trong máu. Các dấu hiệu là khô miệng, hơi thở có mùi trái cây, buồn nôn và nôn, bồn chồn, khó thở.

Một biến chứng khác của lượng đường trong máu cao là hội chứng tăng thẩm thấu tăng đường huyết. Chỉ số đường huyết thường lên tới 600 mg/dL hoặc cao hơn. Tình trạng này xảy ra khi có đủ insulin nhưng cơ thể không sử dụng đúng cách, glucose không sử dụng hết chuyển vào nước tiểu, gây mất nước nghiêm trọng. Đây là trường hợp cần cấp cứu vì có thể dẫn đến hôn mê, tử vong.

Nếu đường huyết cao liên tục, bạn có nguy cơ mắc một số biến chứng như đột quỵ, bệnh tim, các vấn đề về thị lực, bệnh thần kinh.

Đường huyết cao thường do ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn hoặc thức ăn nhanh, nhiều bữa hoặc ăn uống vô độ, không tập thể dục thường xuyên. Căng thẳng liên tục, tái phát các bệnh lý khác cũng khiến lượng đường trong máu tăng lên.

Người không mắc bệnh này cũng có thể tăng đường huyết do ăn một bữa lớn, tiêu thụ nhiều carbohydrate, mắc bệnh lý, căng thẳng, tập luyện cường độ cao. Trong những trường hợp này, các đợt tăng đường huyết thường tạm thời.

Một số tình trạng sức khỏe khác làm tăng nguy cơ lượng đường trong máu cao, gồm viêm tụy, ung thư tuyến tụy, hội chứng buồng trứng đa nang. Di truyền cũng có khả năng khiến đường huyết cao nếu một người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường.

Phòng ngừa

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa tăng đường huyết. Nên theo dõi lượng carbohydrate nạp vào, hạn chế thực phẩm như bánh mì trắng, cơm trắng, thức ăn nhẹ đóng gói và chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, soda hoặc nước trái cây. Hạn chế thịt chế biến sẵn như xúc xích, pate, thịt nguội; thực phẩm làm tăng cholesterol như gan, thịt đỏ, sữa béo; chất béo chuyển hóa có trong bơ thực vật.

Để giữ lượng đường trong máu ổn định, nên ăn cá hai lần một tuần, ưu tiên chất béo có nguồn gốc thực vật và thực phẩm giàu chất xơ. Người bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ khi áp dụng chế độ ăn lành mạnh như DASH, Địa Trung Hải, ăn chay hoặc thuần chay.

Tập thể dục cũng hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện đường huyết cao, phòng tránh biến chứng. Người bệnh tiểu đường nên tập thể dục phù hợp dựa trên mục tiêu và mức độ thể chất tổng thể.

Khi tập thể dục, cơ thể sử dụng glucose làm nguồn năng lượng chính giúp đường huyết giảm xuống. Hoạt động thể chất thường xuyên cũng làm giảm mức A1C (đường huyết trung bình trong ba tháng). Một số bài tập cường độ cao có thể ảnh hưởng đến đường huyết nên người tiểu đường cần đo lượng đường trong máu trước và sau mỗi lần tập để kiểm soát.

Đôi khi dùng thuốc cũng ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Người bệnh nên hỏi ý kiến của bác sĩ và không tự ý dừng thuốc.

Mai Cat (Theo Everyday Health)