Theo Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Thị Thanh, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, chế độ keto là một phương pháp giảm cân được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, đây còn là chế độ ăn hỗ trợ điều trị động kinh kháng thuốc từ những năm 1920. Chế độ ăn kiêng này có hàm lượng chất béo cao, protein cân đối và lượng carbohydrate giảm tới mức tối thiểu.

Bác sĩ Thanh cho biết thêm, có 4 phác đồ điều trị dinh dưỡng cho bệnh nhân động kinh bao gồm keto cổ điển, keto chất béo chuỗi trung bình, chế độ MAD, chế độ LGIT. Trong chế độ ăn bình thường của trẻ em và người lớn, năng lượng từ carbohydrate chiếm 55-70%, trong khi chất béo chỉ chiếm từ 15-30% tổng lượng calo. Tuy nhiên, trong các chế độ keto, năng lượng từ chất béo dao động từ 45-90%, lượng carbohydrate được cung cấp từ 4-7%. Khi người bệnh ăn ít carbohydrate, cơ thể sẽ sử dụng chất béo làm nhiên liệu, đưa cơ thể vào trạng thái trao đổi chất gọi là ketosis.

Ketosis là trạng thái trao đổi chất mà cơ thể chuyển chất béo thành xeton mạn tính. Từ đó, nó làm thay đổi chu trình tricarboxylic, tăng tổng hợp GABA (gamma aminobutyric acid), loại acid amin hoạt động như một chất ức chế dẫn truyền thần kinh trong não, hạn chế tạo ra các oxy phản ứng và tăng cường sản xuất năng lượng trong mô não. Những thay đổi này giúp ổn định chức năng khớp thần kinh và tăng cường chống lại các cơn co giật trong toàn bộ não.

Bác sĩ Thanh chia sẻ thêm, hiệu quả của chế độ ăn keto đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu ở Mỹ và quốc tế. Năm 1998, một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Johns Hopkins (Mỹ) thực hiện trên 51 trẻ bị động kinh kháng thuốc. Sau một năm có 47% trẻ duy trì ăn kiêng. Kết quả cho thấy 43% trẻ không bị co giật, 39% trẻ kiểm soát được 50-90% cơn co giật. Không chỉ trẻ em, người lớn mắc động kinh khó chữa cũng được hưởng lợi từ chế độ điều trị này. Theo một phân tích tổng hợp được đăng trên Liên đoàn quốc tế chống động kinh, 53% bệnh nhân mắc chứng động kinh khó chữa có thể giảm tần suất cơn động kinh dưới 50% với chế độ ăn keto.

Theo bác sĩ Thanh không phải người bệnh động kinh nào cũng có thể áp dụng chế độ keto. Mặc dù có nhiều thế hệ thuốc chống động kinh mới ra đời nhưng vẫn có tới 35% bệnh nhân kháng thuốc. Các liệu pháp ăn kiêng keto được áp dụng để hỗ trợ điều trị cho nhóm này. Chế độ ăn keto hiệu quả đối với người bệnh động kinh liên quan đến động kinh kháng thuốc, rối loạn Dravet, hội chứng West, hội chứng Doose...

Tuy nhiên, theo bác sĩ, người bệnh không tự ý thực hiện chế độ ăn keto tại nhà mà cần có sự giám sát của các bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng, thần kinh. Độ tuổi nên thực hiện chế độ này là từ 12 tháng tuổi trở lên. Để ăn keto có hiệu quả, người bệnh và người nhà cần tuân thủ theo đúng phác đồ mà bác sĩ đã đưa ra, có thể duy trì thực hiện ít nhất 2 năm.

Bác sĩ Thanh khuyến cáo, trong quá trình thực hiện chế độ keto, người bệnh cần theo dõi các xét nghiệm liên quan đến dinh dưỡng như vitamin D, canxi, magie, photpho, sắt, kẽm, natri, kali, cholesterol, triglyceride, HDL, LDL, đo và phân tích thành phần cơ thể bằng máy để điều chỉnh kịp thời. Khi đã kiểm soát được các cơn động kinh, người bệnh không tự ý thay đổi chế độ ăn mà cần tăng dần lượng carbohydrate, chất béo để cơ thể dễ dàng thích nghi và duy trì hiệu quả.

Động kinh là một bệnh lý mạn tính xảy ra do sự bất thường trong não bộ dẫn tới sự kích thích đồng thời một nhóm các tế bào thần kinh của vỏ não gây ra sự phóng điện đột ngột và không thể kiểm soát. Sự kích thích vỏ não ở các vùng khác nhau có thể gây ra những biểu hiện khác nhau. Co giật là biểu hiện đặc trưng của bệnh lý này.

Đặng Linh