Người chơi thể thao, bất kể chuyên nghiệp hay nghiệp dư, đều có nguy cơ đứt dây chằng chéo trước (đứt dây chằng ACL). Trước thềm SEA Games 31, cầu thủ Võ Nguyên Hoàng đã phải chia tay tuyển U23, Thái Thị Thảo chia tay tuyển nữ đều vì đứt dây chằng chéo trước. Gần đây nhất, cầu thủ Lê Văn Xuân cũng dính chấn thương này trong trận bán kết với Malaysia, đến mức phải nhập viện và không thể thi đấu ít nhất 6 tháng tới.

Tiến sĩ, Bác sĩ Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc trung tâm Chấn thương Chỉnh hình - Hệ thống BVĐK Tâm Anh; Phó Chủ tịch Hội Y học Thể thao và Nội soi khớp Đông Nam Á, cho biết: Dây chằng khớp gối là một hệ thống nhiều dây chằng như dây chằng chéo trước, chéo sau, dây chằng bên, dây chằng phía trước ngoài... chịu trách nhiệm giữ cho mâm chày không bị trượt khi chuyển động. Tình trạng nghiêm trọng nhất xảy ra khi sụn chêm bị rách, dây chằng chéo trước và dây chằng bên trong đều bị đứt. Khi đó, không chỉ khó tiếp tục đam mê thể thao mà người bệnh còn không thể đứng bình thường, gối sẽ đổ sụp xuống và trẹo sang bên.

Hai cơ chế gây ra tình trạng này là: xoay ngoài đẩy ra trước, và ưỡn duỗi quá mức. Khi tham gia thể thao, nếu người bệnh đang trụ một chân trên mặt đất khi cả cơ thể bị vặn xoay, xô đẩy, hoặc đạp lên... như tiếp đất sai kỹ thuật, chuyển hướng đột ngột khi đang chạy... có thể dẫn đến đứt dây chằng chéo trước.

Ngoài thể thao, tình trạng đứt dây chằng chéo trước cũng có thể xảy trong sinh hoạt hàng ngày, thường gặp nhất là do tai nạn xe gắn máy. Theo đó, khi dừng xe đột ngột, tư thế một chân trụ trên mặt đất trong khi cả người và xe xoay ngang có thể gây tổn thương dây chằng.

Theo Tiến sĩ Nam Anh, y học có hai phương pháp chính để điều trị đứt dây chằng chéo trước là bảo tồn và phẫu thuật. Tuy nhiên, nhiều trường hợp đứt dây chằng chéo trước không có dấu hiệu hoặc dấu hiệu không rõ ràng, làm người bệnh chủ quan, khi đến viện điều trị đã quá trễ, buộc phải phẫu thuật. Do đó, việc chẩn đoán sớm và chính xác tình trạng, mức độ của đứt dây chằng chéo trước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị. Các phương pháp chẩn đoán truyền thống bao gồm khám lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh.

Ngược lại, người có nhu cầu vận động thể thao cường độ cao như chơi bóng đá, bóng rổ, chạy bộ, tennis... thì cần tiến hành phẫu thuật điều trị. Do đó, để quyết định có phẫu thuật đứt dây chằng chéo trước hay không, người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa.

Tuy nhiên, nhiều trường hợp đứt dây chằng chéo trước không có dấu hiệu hoặc dấu hiệu không rõ ràng, làm người bệnh chủ quan, khi đến viện điều trị đã quá trễ, buộc phải phẫu thuật. Do đó, việc chẩn đoán sớm và chính xác tình trạng, mức độ của đứt dây chằng chéo trước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị. Các phương pháp chẩn đoán truyền thống bao gồm khám lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh.

Trong khám lâm sàng, nếu người bệnh đã đứt dây chằng chéo 1- 2 tháng trước mà chưa điều trị, bác sĩ sẽ kiểm tra gân và cơ tứ đầu đùi. Trong chẩn đoán hình ảnh, chụp X-quang sẽ được yêu cầu để xác định độ hẹp của khe khớp trong, mức độ vẹo của trục cẳng chân, từ đó gián tiếp đánh giá mức độ tổn thương của sụn khớp. Chụp MRI hiển thị hình ảnh đứt dây chằng chéo trước, tìm kiếm tổn thương ở các khu vực khác như sụn, phù nề tủy xương...

Ngoài ra, Bệnh viện Tâm Anh còn có robot lượng giá dây chằng, là một kỹ thuật chẩn đoán tiên tiến lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam. Thiết bị đang được sử dụng tại các CLB bóng đá lớn trên thế giới, giúp đánh giá sức mạnh dây chằng, phân tích tổn thương dây chằng gối... từ đó cho kết quả chẩn đoán nhanh và chính xác hơn.

Một số trường hợp đứt dây chằng chéo bán phần, hoặc đứt toàn phần nhưng vẫn còn bảo tồn được điểm bám và mạch máu nuôi (thường là vết thương dưới 3 tuần), tại khoa Y học thể thao và Nội soi - BVĐK Tâm Anh có thể khâu nối dây chằng để bảo tồn dây chằng nguyên thủy. Người bệnh sẽ phục hồi nhanh hơn các phương pháp phẫu thuật tái tạo, sớm lấy lại phong độ.

Tiến sĩ Nam Anh lưu ý, "cấp cứu dây chằng" cần đến bệnh viện ngay khi bị chấn thương để xác định đúng, chính xác mức độ của tổn thương, từ đó mới quyết định phương pháp điều trị hiệu quả cho từng cá thể.

Phi Hồng