Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Bích (Trung tâm Tiêu hóa và Phẫu thuật Nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết thực phẩm là một trong những nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gan mật. Đó là những nhóm thực phẩm như bia rượu, đồ uống chứa caffeine, thức uống có gas, thực phẩm nhiều dầu mỡ (bánh chưng, lạp xưởng, nem rán, khoai tây chiên...), nhiều đường (mứt, bánh kẹo...), thịt đỏ (thịt cừu, thịt bò), nhiều muối (thực phẩm đóng hộp, hạt rang muối...). Nếu tiêu thụ nhóm thực phẩm này nhiều trong dịp lễ Tết có thể khiến cơ thể mệt mỏi, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Để có hệ tiêu hóa, gan mật khỏe mạnh trong những ngày Tết, mọi người có thể thực hiện những biện pháp sau:
Uống đủ nước: Uống nhiều nước từ 1,5-2 lít mỗi ngày. Nước giúp đào thải độc tố cho cơ thể bằng cách tiết mồ hôi, đi tiểu và đại tiện. Nước cũng hỗ trợ cơ thể dễ dàng hấp thu các chất dinh dưỡng và chống lại quá trình oxy hóa các tế bào. Dùng thêm nước bí đao, nước gạo lứt, trà xanh, trà thảo dược, râu ngô, bạc hà, lá dâu, lá sen... cũng mang nhiều lợi ích cho cơ thể.
Hạn chế sử dụng rượu bia: Nam giới chỉ nên uống 2 lon bia 330 ml (5% cồn) tương đương 2 ly rượu vang 100 ml (13,5%) hoặc 2 ly rượu mạnh 30 ml (40% cồn) một ngày. Một ngày, nữ có thể uống bằng 1/2 so với nam, không uống quá 5 ngày một tuần, nên sử dụng rượu bia sau ăn từ một giờ.
Bổ sung thực phẩm giàu vitamin: Tăng cường các loại rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt chưa qua tinh chế. Các loại rau, thảo dược có vị đắng, tính hàn như rau má, rau đắng, khổ qua... cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất.
Ngủ đủ giấc: Vào dịp lễ Tết, giấc ngủ có thể bị thay đổi. Ngủ không đủ giấc do có nhiều hoạt động gia đình, xã hội. Hệ tiêu hóa gan mật cũng bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi này. Vì thế, bạn nên duy trì giấc ngủ đủ 7-8 tiếng một ngày. Ngủ trước 23h bởi đây là thời điểm gan hoạt động giúp cơ thể loại bỏ các chất dư thừa, sử dụng các chất dinh dưỡng của thực phẩm và thúc đẩy quá trình trao đổi chất.
Hạn chế các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, cay, nóng: Nếu thu nạp quá nhiều các thực phẩm này làm hệ tiêu hóa gan mật phải hoạt động quá sức. Thay các món ăn chiên rán, đồ ăn nhanh bằng các món hấp luộc giúp giảm tải lượng mỡ tích tụ trong gan.
Hạn chế các món ăn ngọt: Mứt, bánh kẹo, trà sữa... có thể làm nặng hơn tình trạng gan nhiễm mỡ hay viêm gan thoái hóa mỡ.
Hạn chế thịt đỏ: Thịt đỏ chứa nhiều chất béo no và cholesterol. Khả năng phân giải của gan với các chất này kém hơn nhiều so với chất béo có nguồn gốc thực vật. Do đó, giảm ăn thịt đỏ giúp giảm gánh nặng cho gan, giảm tình trạng gan nhiễm mỡ.
Tình trạng gan nhiễm mỡ nếu diễn ra trong một thời gian dài có thể dẫn đến viêm gan mạn hoặc xơ gan. Các triệu chứng viêm gan mạn hoặc xơ gan như vàng da, vàng mắt; nước tiểu màu vàng sậm, báng bụng; chảy máu chân răng, rối loạn giấc ngủ, các dấu hiệu khác như chán ăn, buồn nôn, mệt mỏi...
Theo bác sĩ Ngọc Bích, khi nhận thấy hệ tiêu hóa có dấu hiệu bất thường, bạn không nên chủ quan. Nâng cao sức khỏe của hệ tiêu hóa gan mật bằng cách thay đổi sinh hoạt, cân bằng chế độ dinh dưỡng và sử dụng những thực phẩm phù hợp. Người bệnh không nên uống rượu bia khi đang dùng thuốc để tránh ảnh hưởng gan và làm giảm hiệu quả của thuốc.
Hoàng Trang