Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng, có hình con bướm nằm ở đáy cổ ngay dưới quả táo adam, nơi sản xuất ra các hormone có vai trò giúp điều hòa hoạt động tăng trưởng, phát triển cơ thể. Bướu cổ nam giới xảy ra khi chức năng tuyến giáp rối loạn gây cường giáp, suy giáp, bướu lành tuyến giáp, ung thư tuyến giáp.

BS CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, nguyên nhân gây bướu cổ ở nam giới do phản ứng của các tế bào trong tuyến giáp với bất kỳ quá trình nào làm ngăn chặn việc sản xuất hormone giáp. Dưới đây là các nguyên nhân gây bướu cổ nam giới:

Thiếu iốt: Thiếu hụt iốt trong chế độ ăn uống hằng ngày là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bướu cổ. Iốt là một nguyên liệu cơ bản để tổng hợp nên các hormone giáp cho cơ thể. Thiếu iốt làm giảm tổng hợp hormone giáp, khi đó, cơ thể sẽ có những cơ chế bù trừ, kết quả tuyến giáp tăng kích thước, sưng phồng lên gây ra bướu ở cổ. Bướu cổ ở nam giới do thiếu iốt có thể phòng ngừa bằng cách bổ sung những loại thực phẩm như cá biển, sữa, muối iốt...

Nội tiết: Tuyến giáp là tuyến lớn nhất của cơ thể, được điều hòa bởi hormone trục dưới đồi - tuyến yên. Sự ức chế trục dưới đồi - tuyến yên tác động lên quá trình sản xuất TSH, TSH ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất hormone giáp.

Thiếu hụt enzyme: Quá trình tổng hợp hormone giáp luôn cần sự xúc tác của các enzyme. Bất kỳ một nguyên nhân nào giảm ức chế tổng hợp các loại enzyme này hoặc cản trở quá trình xúc tác đều ảnh hưởng đến nồng độ hormone giáp được phóng thích. Lượng hormon giáp giảm sút làm cho tuyến giáp sản sinh ra cơ chế bù trừ nên phải tăng kích thước để sản xuất ra đủ lượng cần thiết cho cơ thể.

Một số loại thuốc: Tác dụng phụ của một số thuốc điều trị bệnh trong thời gian dài cũng là nguyên nhân gây bướu cổ như thuốc kháng giáp tổng hợp, thuốc cản quang, thuốc điều trị bệnh thấp khớp cấp, thuốc điều trị rối loạn tâm thần như Lithium.

Do yếu tố bẩm sinh: Bướu cổ cũng có thể được hình thành do những rối loạn bẩm sinh, có nguồn gốc từ gene được di truyền. Bướu cổ trong trường hợp này khó dự phòng.

Một số nguyên nhân khác như hút thuốc lá có thể làm cản trở hấp thu iốt. Viêm giáp hoặc tiền sử bệnh tuyến giáp đã điều trị trước đó cũng có thể gây bướu giáp ở nam giới.

Bướu cổ có nhiều kích thước khác nhau từ nhỏ đến lớn, thường không gây đau. Tuy nhiên, người bệnh viêm tuyến giáp sẽ gây đau. Dấu hiệu bướu cổ ở nam có những biểu hiện như có khối u ở trước cổ, có cảm giác căng tức vùng cổ họng, giọng khàn, tĩnh mạch cổ sưng lên. Người bệnh còn có thể cảm thấy chóng mặt khi giơ cánh tay lên trên đầu; các triệu chứng khác (ít phổ biến) như khó thở, ho khan, thở khò khè, khó nuốt thức ăn...

Bướu cổ ở nữ giới hoặc bướu cổ ở nam giới đa số lành tính nhưng cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe, khó khăn trong việc ăn uống. Người bệnh bướu cổ cần phát hiện sớm, đến khám tại chuyên khoa Nội tiết - Đái tháo đường để điều trị. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu, kích thước bướu cổ sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau. Người bệnh có bướu cổ nhỏ, bướu cổ lành tính, chức năng tuyến giáp bình thường chỉ cần theo dõi, tái khám thường xuyên để kiểm tra sức khỏe. Với bệnh nhân có bướu cổ to gây chèn ép, ác tính, chức năng tuyến giáp bất thường có những phương pháp như điều trị nội khoa, điều trị bằng iốt phóng xạ, phẫu thuật.

Mai Hoa