BS.CKI Hoàng Đình Thành, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết trào ngược thực quản là rối loạn tiêu hóa khá phổ biến, xảy ra do cơ thực quản dưới hoạt động bất bình thường.

Khi ăn, thức ăn qua miệng đến thực quản và cơ vòng thắt thực quản. Cơ vòng mở ra, cho thức ăn cùng chất lỏng vào dạ dày, sau đó đóng lại. Các cơ này ở người bệnh trào ngược không đóng kín, khiến dịch dạ dày tiết ra nhằm tiêu hóa thức ăn trào ngược lên thực quản, kích thích niêm mạc.

Triệu chứng thường gặp gồm ợ nóng, ợ chua, cảm giác nóng rát ở cổ họng, đắng miệng, đau tức ngực thượng vị, đau họng, ho, hôi miệng, khó thở. Triệu chứng thường xảy ra sau bữa ăn, vào ban đêm, có thể kéo dài đến hai giờ.

Trào ngược dạ dày không được điều trị và cải thiện, dễ dẫn đến biến chứng ảnh hưởng chất lượng sống, đe dọa tính mạng. Tùy thuộc vào mức độ trào ngược, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng khác nhau.

Viêm, loét thực quản: Trào ngược dạ dày mức độ nhẹ, niêm mạc thực quản ít tổn thương. Khi dịch dạ dày trào lên thường xuyên, axit dạ dày ăn mòn niêm mạc thực quản, gây viêm loét. Người bệnh cảm thấy khó nuốt, đau ngực, buồn nôn, mất cảm giác thèm ăn, đau sau xương ức khi ăn uống.

Hẹp thực quản: Biến chứng này xảy ra khi tần suất trào ngược tăng, lớp niêm mạc thực quản tiếp xúc liên tục với axit dạ dày, tạo nên các vết trợt loét, gây đau rát cổ, khó nuốt kể cả khi ăn thức ăn mềm. Theo thời gian các vết loét phát triển thành mô sẹo. Mô sẹo tích tụ càng nhiều, tình trạng hẹp thực quản tăng dẫn đến khó nuốt, cảm giác vướng nghẹn ở cổ, đau ngực.

Các vấn đề về hô hấp: Dịch axit trào ngược lên đường hô hấp, dễ dẫn đến viêm họng, viêm mũi xoang, viêm phế quản, viêm phổi, hen phế quản. Triệu chứng phổ biến như chảy nước mũi sau, ho, khò khè, khàn giọng.

Barrett thực quản: Bệnh này còn gọi là tiền ung thư thực quản, xảy ra do axit trào ngược làm các tế bào trong mô lót thực quản dày và đỏ, tăng nguy cơ mắc ung thư. Triệu chứng Barrett thực quản không đặc trưng, gồm ợ nóng thường xuyên, khó nuốt khi ăn, đau ngực; phát hiện thông qua nội soi và sinh thiết. Biến chứng này ít gặp nhưng nguy hiểm.

Ung thư thực quản: Bệnh thường gặp ở những người trên 50 tuổi, nguy hiểm đến tính mạng. Ban đầu, ung thư thực quản không có triệu chứng rõ ràng. Khối u phát triển đến giai đoạn trên dẫn đến triệu chứng như chảy máu thực quản, đau dai dẳng và nghiêm trọng, đau sau xương ức, khàn tiếng, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Một số nguyên nhân dẫn đến trào ngược như suy yếu của cơ thắt thực quản và dư thừa axit, dạ dày căng quá mức (ăn no), tác dụng phụ của thuốc, bệnh lý dạ dày, béo phì... Tình trạng này còn do thói quen ăn uống không khoa học như ăn nhiều một lúc, ăn thức ăn khó tiêu, nằm ngay sau khi ăn.

Theo bác sĩ Thành, mọi người cần có biện pháp phòng ngừa sớm, loại bỏ các yếu tố nguy cơ trào ngược, xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, duy trì cân nặng hợp lý. Thay đổi lối sống lành mạnh như ăn chậm, nhai kỹ, tránh rượu bia, thuốc lá. Không nằm sau khi ăn, tránh mặc đồ bó sát, nằm nghiêng về bên trái khi ngủ để ít bị trào ngược hơn.

Người bệnh cần theo dõi, khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện và điều kịp thời trào ngược, tránh biến chứng.

Quyên Phan