Đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi mạch máu trong não bị rò rỉ hoặc vỡ đột ngột gây chảy máu. Tình trạng này khiến tế bào não không thể nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến tổn thương, chết hàng loạt. Trong quá trình phân hủy tự nhiên, khối máu tụ còn sinh ra các hóa chất trung gian gây ra phản ứng viêm, khiến các tế bào não lân cận tổn thương tăng nặng.

BS.CKI Lê Xuân Sang, khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết xuất huyết não là tình trạng y tế khẩn cấp, mỗi giây trôi qua có đến 32.000 tế bào não chết đi vĩnh viễn. Trong 59 giây, não bộ mất khoảng 1,9 triệu tế bào não. Càng để lâu, mức độ tổn thương não càng lớn, người bệnh có nguy cơ cao gặp biến chứng, di chứng nghiêm trọng, tử vong.

Tùy tình trạng mỗi người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một hoặc kết hợp các phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não để đạt hiệu quả tối ưu.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị đặc hiệu trong cấp cứu đột quỵ xuất huyết não. Người bệnh cần được phẫu thuật loại bỏ khối máu tụ sớm, tận dụng tối đa "giờ vàng" (6-8 giờ đầu, có thể mở rộng đến 24 giờ hoặc hơn). Tùy trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp. Trong đó, mổ não thức tỉnh bằng robot AI là phương pháp hiện đại, mang lại hiệu quả cao trong cấp cứu đột quỵ xuất huyết não.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, bác sĩ áp dụng mổ thức tỉnh bằng robot AI để loại bỏ khối máu tụ trong não, giải áp thần kinh cho người bệnh mà không cần phải gây mê toàn thân như phương pháp mổ truyền thống. Bệnh nhân vẫn tỉnh táo, có thể trò chuyện, cử động tay chân theo yêu cầu của bác sĩ trong lúc mổ.

Can thiệp nội mạch áp dụng cho bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não mức độ nhẹ, có nguyên nhân thứ phát do bất thường mạch máu như phình động mạch não, dị dạng thông động tĩnh mạch não, rò động tĩnh mạch màng cứng não... Tùy trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp nội mạch để loại bỏ túi phình khỏi dòng tuần hoàn máu não, bít tắc lỗ rò hoặc mạch máu dị dạng, từ đó giúp ngăn chặn tình trạng chảy máu trong não hoặc nguy cơ tái phát nghiêm trọng hơn. Theo bác sĩ Sang, đây là phương pháp ít xâm lấn, hiệu quả cao, an toàn, nhất là với người bệnh cao tuổi hoặc chống chỉ định điều trị phẫu thuật.

Dùng thuốc được chỉ định cho người bệnh đột quỵ xuất huyết não nhẹ hoặc đã cũ (lâu ngày), khi triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu, tri giác ổn định và chống chỉ định với phẫu thuật hay can thiệp nội mạch. Điều trị tập trung vào kiểm soát huyết áp để giảm nguy cơ chảy máu thêm, theo dõi áp lực khối máu tụ lên mô não và tình trạng lâm sàng. Tùy tình trạng bệnh nhân, có thể kết hợp các biện pháp hỗ trợ như cung cấp oxy, truyền dịch, dinh dưỡng qua ống thông và theo dõi tại phòng chăm sóc đặc biệt để đảm bảo các dấu hiệu sinh tồn ổn định.

Bác sĩ Sang lưu ý tiên lượng người bệnh phục hồi sau đột quỵ xuất huyết não phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng chảy máu, vùng não bị tổn thương do xuất huyết, thời gian từ lúc khởi phát triệu chứng đến khi được cấp cứu, sức khỏe tổng thể của người bệnh và nhiều yếu tố khác. Nếu bệnh nhân được điều trị ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của xuất huyết não, khả năng được cứu sống tương đối cao, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng hoặc di chứng sau đột quỵ.

Người có các dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ xuất huyết não như miệng méo, yếu liệt tay chân hoặc nửa người, nói ngập ngừng hoặc không nói được, đau đầu, mờ mắt... cần được đưa đến bệnh viện có khả năng cấp cứu đột quỵ càng sớm càng tốt, tránh để lâu nguy hiểm. Mỗi người nên khám sức khỏe định kỳ. Người thuộc nhóm nguy cơ cao như từng đột quỵ hoặc mắc các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim, béo phì... nên tầm soát đột quỵ mỗi năm 1-2 lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ có thể phát hiện kịp thời các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, chủ động điều trị bệnh nền, hỗ trợ phòng ngừa, giúp người bệnh giảm nguy cơ xảy ra đột quỵ xuất huyết não.

Trường Giang