BS.CKI Trần Đông Hải (khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết, xét nghiệm nội tiết tố ở phụ nữ thường được chỉ định khi người bệnh có các triệu chứng cho thấy cơ thể mất cân bằng nội tiết tố nữ.

Các bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm nội tiết tố nếu người bệnh có một hoặc nhiều triệu chứng như dấu hiệu mãn kinh (khô âm đạo, bốc hỏa hoặc khó ngủ ở người dưới 40 tuổi), khó mang thai hoặc giữ thai, dấu hiệu mang thai (trễ kinh, ngực mềm, buồn nôn và đi tiểu thường xuyên). Người bệnh có thể có dấu hiệu chảy máu âm đạo bất thường (bao gồm chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn bình thường hoặc chảy máu khi kỳ kinh đã kết thúc), chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc bị mất kinh nguyệt, mọc mụn và số lượng tóc phát triển bất thường.

Bác sĩ Hải chia sẻ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe mà bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm một hoặc kết hợp nhiều loại nội tiết tố nữ để lên phác đồ điều trị thích hợp cho từng ca bệnh khác nhau. Các ý nghĩa của chỉ số xét nghiệm nội tiết tố nữ bao gồm:

Chỉ số testosterone: Testosterone không chỉ là nội tiết tố nam mà còn tồn tại trong cơ thể của phụ nữ. Lượng testosterone thường dao động trong khoảng từ 15-70 mg/dL và xét nghiệm này có thể được thực hiện bất cứ lúc nào vì kết quả sẽ không bị ảnh hưởng.

Chỉ số estrogen: Estrogen là một trong những nội tiết tố quan trọng nhất ở phụ nữ. Mức độ estrogen thường nằm trong khoảng 70-220 pmol/L. Estrogen được sản xuất ở buồng trứng dưới 3 dạng chính. E1 - Estrone là loại estrogen yếu nhất và cũng là loại duy nhất được cơ thể duy trì sản sinh sau thời kỳ mãn kinh. E2 - Estradiol là dạng phổ biến nhất của estrogen và là chỉ số chính trong xét nghiệm estrogen. Nếu cơ thể có nhiều E2 có thể gây đau đầu, rụng tóc, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt và thậm chí là tăng nguy cơ ung thư vú. E3 - Estriol thường được kiểm tra ở phụ nữ mang thai để xem xét những bất thường liên quan đến sức khỏe thai nhi.

Chỉ số progesterone: Đối với phụ nữ, nồng độ progesterone tăng cao có thể dẫn đến đau vú, mệt mỏi, mụn trứng cá, giảm ham muốn, trầm cảm... Tuy nhiên khi mang thai, nội tiết tố này đóng vai trò mật thiết để bảo vệ sức khỏe cho thai nhi. Mức độ progesterone là từ 5-20 ng/mL và thường được thực hiện vào ngày 21-22 của chu kỳ.

Chỉ số FSH: FSH sẽ kích thích tế bào noãn phát triển và bài tiết estrogen. Vì vậy, nếu FSH dư thừa có thể cho thấy khả năng dự trữ buồng trứng kém và làm tăng nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Thông thường chỉ số FSH trong khoảng từ 1,4-9,6 IU/L và được thực hiện vào ngày thứ 2-4 của chu kỳ kinh nguyệt.

Chỉ số AMH: Đây là chỉ số có giá trị cao nhất và chính xác nhất trong chẩn đoán và điều trị hiếm muộn ở phụ nữ. Những ai có chỉ số AMH thấp có nghĩa là người đó sẽ ít phản ứng với thuốc hơn khi thụ tinh ống nghiệm và ngược lại. Nếu chỉ số AMH quá cao cũng có thể làm buồng trứng bị kích thích quá mức dẫn đến vô sinh. Nồng độ AMH bình thường nằm trong khoảng từ 2-6,8 ng/ml và có thể xét nghiệm bất cứ lúc nào.

Chỉ số LH: LH được tiết ra bởi thùy trước tuyến yên và kích thích buồng trứng sản xuất estradiol. Nồng độ LH cao đồng nghĩa với việc tăng nguy cơ mắc bệnh buồng trứng đa nang. Nồng độ LH trung bình dao động từ 0,8-26 IU/L và thường được thực hiện vào ngày thứ 2-4 của kỳ kinh nguyệt.

Chỉ số prolactin: Đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiết sữa ở phụ nữ đang cho con bú. Hormone này ngăn chặn sự rụng trứng bằng cách ức chế các hormone sinh sản. Vì vậy, phụ nữ cho con bú có nồng độ prolactin cao là bình thường. Tuy nhiên, nồng độ prolactin bình thường ở nữ giới trên ngưỡng an toàn có thể dẫn đến vô sinh. Nồng độ prolactin thường dao động từ 127-637 μU/mL.

Bác sĩ Đông Hải cho biết, xét nghiệm nội tiết tố cũng được sử dụng để phát hiện tình trạng tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ và phụ nữ sắp sinh. Các triệu chứng của tình trạng tuyến giáp bao gồm: táo bón hoặc tiêu chảy, cơ thể lạnh đi, thay đổi tâm trạng, tăng cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, nhịp tim chậm hoặc không đều, cáu gắt, khó ngủ, thay đổi da hoặc tóc.

Các bác sĩ cũng có thể đề xuất xét nghiệm nội tiết tố nếu người bệnh từng xuất hiện các tình trạng sức khỏe liên quan đến mất cân bằng nội tiết tố. Những người từng thay đổi nồng độ hormone bằng các liệu pháp y khoa cũng cần được kiểm tra mức độ hormone liên tục để theo dõi điều trị. Nếu bạn xuất hiện dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố thì nên đến bác sĩ thăm khám. Bác sĩ có thể giúp xác định loại xét nghiệm nội tiết tố phù hợp.

Phương Hoa