Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng gan khiến gan to hơn bình thường, ảnh hưởng đến chức năng gan. Gan nhiễm mỡ đơn thuần không viêm, khi có yếu tố viêm gọi là bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu không điều trị kịp thời bệnh gan nhiễm mỡ có thể biến chứng thành xơ gan, ung thư gan.

Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến gan nhiễm mỡ. Chọn thực phẩm phù hợp, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ góp phần cải thiện tình trạng bệnh. Dưới đây là những món mà người bệnh này nên hạn chế, nhất là vào mùa hè.

Bia

Thời tiết mùa hè nóng nực nên nhiều người thích uống bia để giải khát. Nếu uống rượu bia quá mức gây ra gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan. Gan có nhiệm vụ phân giải rượu bia để đào thải chúng ra khỏi cơ thể. Dù gan có khả năng tái tạo và tự sửa chữa nhưng uống nhiều rượu bia, khả năng xử lý của cơ quan này suy giảm dẫn đến tổn thương nghiêm trọng, lâu dần mất chức năng.

Đồ uống nhiều đường

Nước ngọt có ga, trà sữa được giới trẻ ưa chuộng song chứa nhiều đường. Dùng thường xuyên các loại đồ uống này làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Trung bình một lon nước ngọt có ga chứa khoảng 39 g đường, tương đương 8 muỗng cà phê đường. Đường ở dạng lỏng khi vào cơ thể làm tăng nhanh đường huyết, dẫn đến các vấn đề như cáu kỉnh, đói, cảm giác thèm ăn. Lượng đường quá lớn đi vào cơ thể khiến hàm lượng insulin tăng cao, đồng thời gan cũng nhanh chóng biến đường thành chất béo.

Các chất tạo ngọt thay thế đường không có tác dụng kiểm soát cân nặng hay giảm mỡ, ngược lại nếu dùng lâu dài dễ gây ra các bệnh như tiểu đường type 2, tim mạch.

Chè, kem, bánh ngọt

Chè, kem, bánh ngọt đều là các món tráng miệng nhiều đường, chất béo, dễ gây béo phì và gan nhiễm mỡ. Thành phần chính của bánh ngọt là bột mì tinh chế khó tiêu hóa, có thể làm tích tụ mỡ trong gan.

Món ăn tẩm ướp gia vị mạnh

Các loại gia vị có hương vị mạnh như muối ớt được sử dụng rất nhiều để chấm hoặc tẩm ướp các món ăn vặt như bánh tráng, hoa quả, bánh mì... Khi gan không khỏe, ăn thường xuyên thực phẩm cay nóng như gừng, tỏi, ớt, hồ tiêu khiến chức năng gan suy giảm. Cơ quan này không thể bài tiết chất béo, làm chúng tồn đọng nhiều hơn, khiến bệnh gan nhiễm mỡ nặng hơn.

Tiến sĩ Khanh cho biết kiểm soát thực phẩm nạp vào cơ thể là cách tốt nhất để phòng tránh và điều trị gan nhiễm mỡ. Rượu bia và các đồ uống có cồn hầu như đều gây hại. Mỗi ngày nam giới dưới 65 tuổi không mắc bệnh gan không nên uống quá ba đơn vị cồn, tổng số không quá 21 đơn vị mỗi tuần. Nam giới trên 65 tuổi và nữ giới không nên uống quá hai đơn vị một ngày và không quá 14 đơn vị một tuần. Một đơn vị cồn bằng 14 g cồn nguyên chất, tương đương với chai bia 330 ml (5%), một ly rượu vang 150 ml (13,5%) hoặc một chén rượu mạnh 40 ml (40%).

Có ba loại đường nạp vào cơ thể qua ăn uống hàng ngày gồm đường đơn (đường tinh) chủ yếu là fructose từ trái cây, đường đôi thường được sử dụng trong ăn uống và đường phân tử có trong gạo, ngũ cốc, khoai... Trong tổng năng lượng từ bữa ăn, chất bột đường thường chiếm khoảng 55-65%, phần còn lại là chất đạm và chất béo. Trong đó, dạng đường đa phân tử (có trong cơm, bánh mì, xôi, khoai, bắp...) nên chiếm 70% tổng lượng đường đưa vào cơ thể, dạng đường đôi và đơn thì chỉ nên nạp dưới 5% tổng năng lượng.

Ly Nguyễn