Tuyến tụy có vai trò giải phóng enzyme hỗ trợ tiêu hóa, sản xuất hormone giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Ung thư tuyến tụy bắt đầu từ các mô của tuyến tụy - một cơ quan nằm phía dưới của dạ dày. Loại ung thư phổ biến nhất hình thành ở tuyến tụy là ung thư biểu mô tuyến ống tụy.

Bệnh có khả năng chữa khỏi cao ở giai đoạn sớm nhưng ít khi được phát hiện ở giai đoạn này, do triệu chứng không rõ ràng. Ở giai đoạn tiến triển, triệu chứng phổ biến như đau bụng lan ra lưng, chán ăn hoặc giảm cân ngoài ý muốn, vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, nước tiểu màu sẫm, mệt mỏi, da ngứa...

Bác sĩ Hoàng Nam, khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao gấp đôi so với người không hút thuốc. Khoảng 25% người bệnh có liên quan đến thói quen hút thuốc.

Viêm tụy mạn cũng là một yếu tố nguy cơ khác dẫn đến ung thư tuyến tụy. Uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến viêm tụy mạn. Người mắc sỏi mật cũng tăng nguy cơ viêm tụy. Các tế bào bị viêm tiết độc tố gây tổn thương di truyền, khiến tế bào tuyến tụy phát triển không kiểm soát dẫn đến ung thư tụy. Viêm tụy mạn tính tiến triển trong nhiều năm làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tụy.

Người uống rượu bia càng nhiều, trong thời gian dài nguy cơ viêm tụy mạn và ung thư tuyến tụy càng cao.

Thừa cân quá mức (chỉ số cơ thể BMI từ 30 trở lên) có nguy cơ ung thư tuyến tụy cao hơn khoảng 20%.

Ngoài ra, một số gene di truyền cũng có liên quan đến bệnh này. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, có 10% bệnh ung thư tuyến tụy do đột biến gene di truyền từ cha mẹ sang con cái. Ví dụ đột biến di truyền ở gene BRCA2 làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy.

Theo bác sĩ Nam, ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ tiến triển ung thư tuyến tụy. Bác sĩ Hoàng Nam dẫn một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa nước ngọt và ung thư tuyến tụy nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác nhận mối liên hệ này. Mọi người không nên uống quá nhiều nước ngọt có hàm lượng calo cao, hạn chế thức ăn chứa nhiều đường nhằm thúc đẩy lối sống lành mạnh, tránh nhiều bệnh tật, bao gồm béo phì và đái tháo đường.

Các yếu tố nguy cơ khác thúc đẩy phát triển ung thư tuyến tụy như tuổi tác (phổ biến ở độ tuổi 60-80), nam giới, người mắc bệnh đái tháo đường type 2, u nang tụy, tiếp xúc hóa chất công nghiệp như hóa chất giặt khô và gia công kim loại.

Bác sĩ Hoàng Nam khuyến nghị mọi người nên có lối sống khoa học, chế độ ăn uống lành mạnh để giảm rủi ro. Nên bỏ thuốc lá, rượu bia, duy trì cân nặng phù hợp, giảm cân nếu thừa cân, tập thể dục thường xuyên và ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

Chế độ ăn uống lành mạnh gồm hạn chế đồ chiên xào, thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều gia vị tốt cho sức khỏe. Ưu tiên trái cây, rau củ nhiều màu sắc, ngũ cốc nguyên hạt có thể giảm nguy cơ ung thư.

Lục Bảo