Xét nghiệm chức năng gan là xét nghiệm máu để đo một số enzym và protein. Chúng có thể bao gồm phosphatase kiềm (ALP), aspartate transaminase (AST), bilirubin và gamma glutamyl transferase (GGT)... Các chỉ số xét nghiệm phản ánh mức độ hoạt động của gan và được sử dụng để chẩn đoán, theo dõi bệnh tật, nhiễm trùng và tổn thương gan.

Bạn có thể được kiểm tra chức năng gan nếu có các triệu chứng như vàng da, đau bụng, buồn nôn, ói mửa, sưng bụng, nước tiểu sẫm màu. Ngoài ra, các tình trạng còn có thể gặp như chảy máu hoặc bầm tím bất thường, ngứa quá mức nhưng không phát ban, chán ăn, mệt mỏi, giảm cân không thể giải thích.

Bạn đã chụp X-quang bụng, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) và có phát hiện bất thường. Xét nghiệm chức năng gan có thể được thực hiện nếu đánh giá thêm. Người có tiền sử viêm gan, ung thư gan, ghép gan, xơ gan (bệnh gan giai đoạn cuối) sẽ cần tái khám định kỳ để đánh giá những thay đổi trong chức năng của cơ quan này. Dưới đây là một số xét nghiệm thường sử dụng.

Xét nghiệm ALT, AST

Các xét nghiệm này đo hàm lượng enzym được giải phóng từ các tế bào gan bị tổn thương. Bất kỳ những tác nhân nào làm tổn thương gan đều có thể dẫn đến mức enzym cao. Điều tương tự cũng xảy ra đối với các yếu tố làm giảm lưu lượng oxy hoặc máu đến gan. Mức ALT bình thường là 8-37 IU/L. Trong khi AST 10-34 IU/L là bình thường.

Xét nghiệm Albumin

Albumin là mloại protein được tạo ra bởi gan. Nếu gan bị tổn thương mạn tính hoặc cấp tính, mức albumin trong máu thường sẽ dưới mức bình thường 3,9-5,0g/dL.

Xét nghiệm ALP

Enzym Alkaline Phosphatase (ALP) tăng cao thường là có vấn đề trong các ống dẫn dẫn mật từ các tế bào bên trong gan vào và ra túi mật đến tá tràng (phần đầu tiên của ruột non). Xương và một số mô khác tự tạo ra phosphatase kiềm cũng có thể dẫn đến ALP cao, ngay cả khi gan hoạt động bình thường. Lượng enzyme này cao cũng có thể liên quan đến các bệnh xương khớp. Mức bình thường là 44-147 IU/L.

Xét nghiệm Bilirubin

Bilirubin được tạo ra khi cơ thể phá vỡ các tế bào hồng cầu. Mức độ cao có thể chỉ ra tình trạng sức khỏe như thiếu máu, vàng da hoặc bệnh gan. Xét nghiệm này giúp đo tổng lượng bilirubin trong máu. Rối loạn chức năng gan dẫn đến sự tích tụ của bilirubin trong máu. Do bilirubin có màu vàng nên bạn có thể nghi ngờ bị vàng da, vàng mắt dù chưa thực hiện xét nghiệm này. Tuy nhiên, tổng mức bilirubin có thể tăng lên trước khi vàng da trở nên rõ ràng. Mức bình thường là 0,2-1,9 mg/dL.

Xét nghiệm GGT

Gamma-GDướilutamyl Transferase (GGT) là một loại enzym được tìm thấy khắp cơ thể, nhưng chủ yếu ở gan. GGT có thể tăng cao trong bệnh gan giai đoạn đầu. Mức GGT của bạn có thể tăng cao khi suy tim sung huyết. Nó cũng có thể tăng lên sau khi sử dụng rượu nặng. Mức bình thường khoảng 8-61 U/L.

Bạn có thể cần kiêng ăn và uống từ 6-8 giờ, một số loại thuốc trước khi xét nghiệm máu. Theo Verywell Health, vì chức năng gan được kiểm tra bằng xét nghiệm máu định kỳ nên có rất ít rủi ro và không có chống chỉ định.

Bạn cũng có thể cần thực hiện các xét nghiệm chức năng gan tại một số thời điểm. Ví dụ, nếu bạn bị bệnh gan do rượu có thể cần phải kiểm tra theo dõi trong 6 tháng để xem các chỉ số có được cải thiện sau khi ngừng uống rượu hay không. Trường hợp người bệnh đã bị tắc nghẽn ống mật có thể cần điều trị can thiệp hoặc phẫu thuật. Bạn nên thực hiện lại các xét nghiệm trong vòng vài tuần để theo dõi chức năng gan. Trường hợp bệnh nặng, bạn có thể cần kiểm tra men gan thường xuyên. Nếu kết quả cho thấy khả năng bị ung thư, bạn có thể cần sinh thiết hoặc xét nghiệm khác.

Kim Uyên
(Theo Verywell Health)