Viêm gan siêu vi có thể do bất kỳ chủng virus nào trong số năm chủng virus A, B, C, D và E gây ra. Mỗi loại được lây truyền theo phương thức khác nhau và có thể tồn tại bên ngoài cơ thể con người trong những khoảng thời gian khác nhau.
Viêm gan A
Theo Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ, virus viêm gan A (HAV) lây truyền qua thức ăn, nước uống hoặc các bề mặt đã bị nhiễm phân của người bị bệnh. Viêm gan A có thể tồn tại bên ngoài cơ thể trong nhiều tháng trong nước và vài ngày trong phân. Nó cũng có thể tồn tại trên tay đến 4 giờ theo nghiên cứu của nhóm tác giả trường Y Harvard (Mỹ).
Vì những lý do này, virus viêm gan A rất dễ lây lan nên cần tiêm vaccine để phòng ngừa. Vaccine viêm gan A là một trong những mũi tiêm theo lịch định kỳ cho trẻ sơ sinh; có thể cho khả năng miễn dịch trong 14 đến 20 năm. Ngoài ra còn có một loại vaccine phòng cho bệnh viêm gan A và B cho người lớn từ 18 tuổi trở lên có hiệu quả đến 25 năm.
Ngoài tiêm vaccine, các biện pháp khác cần thực hiện để phòng bệnh gồm đun sôi hoặc nấu chín thức ăn hoặc chất lỏng cần tiêu thụ trong ít nhất một phút 85 độ C để tiêu diệt virus. Người lớn, trẻ nhỏ nên rửa tay thường xuyên, nhất là sau khi đi vệ sinh tại khu vực công cộng.
Viêm gan B
Virus viêm gan B (HBV) lây truyền qua máu, tinh dịch hoặc các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh. Nguy cơ lây nhiễm có thể xảy ra khi quan hệ tình dục với bạn tình bị nhiễm bệnh, trong khi sinh hoặc khi dùng chung kim tiêm chích ma túy vào tĩnh mạch. Viêm gan B có thể tồn tại đến một tuần bên ngoài cơ thể con người theo Cơ quan Quản lý Dịch vụ sức khỏe tâm thần và lạm dụng chất gây nghiện (Mỹ).
Người lớn, trẻ em nên tiêm vaccine viêm gan B để phòng bệnh. Ngoài ra, bao cao su giúp ngăn ngừa sự lây lan của viêm gan B với bạn tình. Những người sử dụng ma túy tiêm không được dùng chung kim tiêm hoặc các vật dụng khác.
Virus viêm gan B dưới kính hiển vi phiên bản đồ họa. Ảnh: Telegraph
Viêm gan C
Virus viêm gan C (HCV) lây truyền qua máu, tinh dịch, các chất dịch cơ thể khác và dùng chung kim tiêm. Nó có thể sống bên ngoài cơ thể ít nhất 16 giờ và tối đa bốn ngày. Không có vaccine chủng ngừa viêm gan C nhưng nguy cơ lây truyền HCV có thể được giảm thiểu bằng cách quan hệ tình dục an toàn (luôn sử dụng bao cao su). Những người sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch thì không bao giờ dùng chung hoặc mượn kim tiêm đã qua sử dụng.
Viêm gan D
Con đường lây truyền chính của bệnh viêm gan D (HDV) là tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, viêm gan D chỉ có thể tồn tại khi có viêm gan B, vì vậy, để ngăn ngừa lây truyền HVD thì cần thực hiện các biện pháp để ngăn ngừa lây truyền HBV, bao gồm cả việc chủng ngừa viêm gan B. Viêm gan siêu vi D có thể sống bên ngoài cơ thể lên đến một tuần.
Viêm gan E
Virus viêm gan E (HEV) có thể lây nhiễm từ nước, chất dịch cơ thể và các bề mặt bị nhiễm phân bị nhiễm bệnh. Không rõ khoảng thời gian chính xác virus viêm gan E có thể tồn tại bên ngoài cơ thể nhưng nó được cho là tương đương với thời gian virus viêm gan A có thể sống (vài tháng trong nước và phân, tối đa bốn giờ trên tay). Virus E là có xác suất gây bệnh rất thấp, thường không dẫn đến bệnh mạn tính và có thể khỏi trong vòng bốn đến sáu tuần. Hiện không có vaccine phòng viêm gan E.
Nếu bạn lo lắng không biết đã tiếp xúc với các loại virus viêm gan nào thì nên đến bệnh viện thăm khám. Bác sĩ có thể cho bạn xét nghiệm máu để xác định có bị nhiễm bệnh hay không. Các bệnh viêm gan nói chung có thể điều trị được, đặc biệt là khi phát hiện sớm bệnh.
Kim Uyên
(Theo Verywell Health)